«Բուդդայականություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 46.
Փիլիսոփայական միտքը Չինաստանի տարածքում սկզբնավորվել է առաջին քաղաքակրթությունների ստեղծմանը զուգահեռ` մ.թ.ա. 7-6-րդ դարերում և իր ոսկեդարն է ապրել մ.թ.ա. 5-3-րդ դարերում։ Դա համընկել է [[Հին Հունաստան]]ի «դասական ժամանակաշրջանի» հետ, երբ գիտության և մշակույթի անտիկ գործիչները սկիզբ են դնում անտիկ փիլիսոփայության զարգացմանը: [[Մերձավոր Արևելք]]ի հնագույն քաղաքակրթություններում գիտության, առաջին հերթին` փիլիսոփայության առաջացումն ու բարգավաճումը կատարվում էր գլխավորապես կրոնական առաջնորդների հիմնած, հոգևոր կառույցներին կից ուսումնական հաստատություններում: Ուստի փիլիսոփայական միտքը անմիջականորեն կապված էր դիցաբանության հետ։ Նույն սկզբունքը գործում էր նաև առավել հեռու գտնվող պետություններում` [[Հնդկաստան]]ում և [[Չինաստան]]ում:
 
Հին չինացիների դիցաբանական ուսմունքը ներկայացված է տարբեր ժողովածուներում` «Երգերի գիրք», «Պատմության գիրք», «Լեաների և ծովերի գիրք» և «Փոփոխությունների գիրք»։ Դրանում ուրույն տեղ է գրավում Երկնքի` որպես կեցության, տիեզերքի, հասարակության և մարդկային կյանքի բարձրագույն ուժի, պաշտամունքը։պաշտամունքը<ref>{{գիրք|հեղինակ Դրա= կամքըԶաքարյան գերագույնՍեյրան աժ|մաս է= |վերնագիր = Փիլիսոփայության պատմություն |բնօրինակ = |հղում = http://library.anau.am/images/stories/grqer/Dasagrqer/Zaqaryan_PHIL.pdf|հրատարակություն = |պատասխանատու խմբագիր = |վայր = [[Երևան]] |հրատարակչություն = Նաիրի|թվական = 2000|հատոր = |էջերի թիվ = 336 |մեջբերվող էջեր = 13|սերիա = |isbn = |տպաքանակ = }}</ref>։ Դիցաբանական աշխարհայեցողության կենտրոնական գաղափարներից էր նաև նախնիների պաշտամունքը, որը պայմանավորումներառում էր անվերապահ հարգանքն ու սերը ծնողների, ավագների և կառավարողների հանդեպ։ Դիցաբանության մեջ նշվում է գոյինաև կեցությանտիեզերքի աղբյուրըառաջացման մասին, ճակատագիրըորը ներկայացվում է որպես նախնական քաոսից երկու հակադիր տիեզերական ուժերի՝ [[Ին և նպատակը։Յան|յանի (երկնայինի) և ինի (երկրայինի)]] փոխներգործության արդյունք։
 
Արևմտյան` հունահռոմեական փիլիսոփայության մեջ որպես աշխարհաստեղծման մատերիա` նշվում են չորս տարրեր` [[օդ]], [[կրակ]], [[հող]] և [[ջուր]]: Չինական փիլիսոփայության մեջ դրանց ավելացվում են երկուսը` [[մետաղ]]ը և [[փայտ]]ը։ Բացի այդ, տարածված էր այն պատկերացումը, որ բնության մեջ տեղի ունեցող փոփոխություն ներդ կախված են թագավորների խելքից, վարքագծից և երկրռւմ իշխող կարգերից<ref>{{գիրք|հեղինակ = Զաքարյան Սեյրան |մաս = |վերնագիր = Փիլիսոփայության պատմություն |բնօրինակ = |հղում = http://library.anau.am/images/stories/grqer/Dasagrqer/Zaqaryan_PHIL.pdf |հրատարակություն = |պատասխանատու խմբագիր = |վայր = [[Երևան]] |հրատարակչություն = Նաիրի|թվական = 2000|հատոր = |էջերի թիվ = 336 |մեջբերվող էջեր = 14|սերիա = |isbn = |տպաքանակ = }}</ref>։
 
[[Չինական փիլիսոփայություն]]ը ոչ թե տեսական-հայեցողական, այլ կենցաղային բնույթի էր։ Արդեն մ.թ.ա. 6-5-րդ դարերում Չինաստանի տարածքում գոյություն ունեին բազմաթիվ փիլիսոփայական դպրոցներ։ Դրանց մեջ առավել հայտնի էին [[Կոնֆուցիականություն|կոնֆուցիականության]] (հիմնադիր` Կունգ Ֆու-Ցզի, {{lang-zh|孔夫子}}` [[լատիներեն]] տառադարձությամբ՝ [[Կոնֆուցիոս]], մ.թ.ա. 551-479) և [[դաոսիզմ]]ի (հիմնադիր` Լաո Ցզի, {{lang-zh|老子}}, մ.թ.ա. 604-531) դպրոցները<ref>{{գիրք|հեղինակ = Զաքարյան Սեյրան |մաս = |վերնագիր = Փիլիսոփայության պատմություն |բնօրինակ = |հղում = http://library.anau.am/images/stories/grqer/Dasagrqer/Zaqaryan_PHIL.pdf |հրատարակություն = |պատասխանատու խմբագիր = |վայր = [[Երևան]] |հրատարակչություն = Նաիրի|թվական = 2000|հատոր = |էջերի թիվ = 336 |մեջբերվող էջեր = 15-16|սերիա = |isbn = |տպաքանակ = }}</ref>:
 
== Բուդդայի կյանք ==