«Կոմունիզմ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ oգտվելով ԱՎԲ
չ փոխարինվեց: V-րդ դար → V դար (4) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 7.
2. Նեղ առումով՝ այդ ֆորմացիայի բարձրագույն փուլը։
 
Կոմունիստական գաղափարները սկզբնապես ծագել են արդար հասարակություն կառուցելու պահանջով և արտահայտել են [[ֆեոդալիզմ]]ի և ազնվականության դեմ մղած հեղափոխական պայքարի արմատական հոսանքների ([[XV-րդ դար|XV]] դարի [[Հուսյան հեղափոխական շարժում|Հուսյան շարժումը]] [[Չեխիա]]յում, XV դ. գյուղացիական պատերազմները [[Գերմանիա]]յում, [[XVII-րդ դար|XVII]] դարում [[Անգլիա]]յի և [[XVIII-րդ դար|XVIII]] դարի [[Ֆրանսիական մեծ հեղափոխություն|Ֆրանսիայի բուրժուական հեղափոխությունները]]) ձգտումները։ Այդ շարժումների նպատակների և պահանջների տեսական արտահայտությունը Թ. Մորի, Թ. Կամպանելայի, Զ. Ուինստենլիի, ժ. Մելիեի, Դ. Մաբլիի, Գ. Բաբյոֆի ուտոպիական ուսմունքներն էին։ [[XIX-րդ դար|XIX]] դարի ուտոպիստ սոցիալիստներ Ա. Սեն Սիմոնը, Շ. Ֆուրյեն, Ռ. Օուենը, ռուս հեղափոխական դեմոկրատներ Ա. Դերցենը, Ն. Չեռնիշևսկին, հայ իրականության մեջ [[Միքայել Նալբանդյան]]ը տեսականորեն հարստացրին և հիմնավորեցին ապագա հասարակության ստեղծման անհրաժեշտությունը։ Նրանք առաջ քաշեցին ապագա հասարակության մասին իրենց իդեալը, քննադատեցին գոյություն ունեցող հասարակական հարաբերությունները, բացահայտեցին բուրժուական հասարակության բազմաթիվ ներքին հակասությունները, սակայն չկարողացան «... պարզաբանել կապիտալիզմի օրոք գոյություն ունեցող վարձու ստրկության էությունը, ոչ նրա զարգացման օրենքները երևան հանել, ոչ էլ գտնել այն հասարակական ուժը, որն ընդունակ է նոր հասարակության ստեղծողը դառնալու» ([[Վլադիմիր Իլյիչ Լենին|Լենին Վլադիմիր Իլյիչ]], Երկ., հ. 19, էջ 9)։ Կոմունիզմի մասին ուսմունքի զարգացումը ուտոպիայից դեպի գիտություն պահանջում էր օբյեկտիվ պատմական պայմաններ՝ կապիտալիստական հարաբերությունների հասունացում ու նրա հակասությունների սրում, [[պրոլետարիատ]]ի վերափոխումը բուրժուազիայի դեմ պայքարող ինքնուրույն դասակարգային ուժի, պրոլետարիատի և [[բուրժուազիա]]յի միջև դասակարգային պայքարի խորացում և տեսական նախադրյալներ՝ պատմության մատերիալիստական ըմբռնումը և հավելյալ արժեքի օրենքը, որ հայտնաբերեցին [[Կառլ Մարքս]]ը և [[Ֆրիդրիխ Էնգելս|Ֆրիդրիխ էնգելսը]]։ Նրանց ստեղծած գիտական կոմունիզմը պրոլետարական հեղափոխական շարժման, պրոլետարիատի շահերի և նպատակների տեսական արտահայտությունն էր։
 
Կոմունիստական ֆորմացիային բնորոշ է զարգացման երեք պատմական շրջան՝ հեղափոխական անցման ժամանակաշրջան, առաջին փուլ՝ սոցիալիզմ, և բարձրագույն փուլ՝ կոմունիզմ։ Անցման ժամանակաշրջանը սկսվում է սոցիալիստական հեղափոխությամբ և պրոլետարիատի դիկտատուրայի հաստատմամբ։ Անցման շրջանի խնդիրների լուծմամբ հասարակությունը հասնում է կոմունիստական ֆորմացիայի առաջին փուլին՝ սոցիալիզմին։ Սոցիալիզմի կառուցումով սկսվում է նրա զարգացման և կատարելագործման հարաբերականորեն երկարատև պատմական մի ժամանակաշրջան, նրա շարժումը դեպի իր բարձրագույն նպատակներն ու իդեալները, կոմունիզմի նախադրյալների ստեղծումը։ Զարգացած սոցիալիզմը կոմունիզմին անցման օրինաչափ էտապն է, երբ լուծվում են կոմունիզմի նյութատեխնիկական բազայի ստեղծման, կոմունիստական հասարակական հարաբերությունների ձևավորման, կոմունիստական գիտակցականության ոգով աշխատավորների դաստիարակման խնդիրները։ Նշված խնդիրների լուծումը և սոցիալիզմի զարգացումը, կատարելագործումը երկմիասնական դիալեկտիկական պրոցես է, և ինչպես նշել է Լենինը, սոցիալիստական հասարակությունը ծավալուն ձևով դա հենց կոմունիզմն է, իսկ կոմունիզմը, ըստ նրա, սոցիալիզմի բարձրագույն աստիճանը։