«Արաբական թվեր»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Նոր էջ «{{Թվային համակարգեր}} '''Արաբական թվեր''', ինչպես նաև՝ '''հնդու-արաբական թվեր'''<ref name="HA">{{Citation | last1 = Schipp|...»: |
|||
Տող 7.
Արաբական թվային համակարգն ընդունվում է նաև արաբական երրներից արևելք գտնվող [[իսլամ]]ադավան մի քանի երկրներում ([[Իրան]], [[Աֆղանստան]], [[Պակիստան]]), որտեղ կիրառվում է որոշ փոփոխություններով: Տարբերելու համար, դրանց անվանում են «[[արևելյան արաբական թվեր]]», իսկ բուն արաբական թվերը երբեմն ընդունված է անվանել նաև «արևմտյան» արաբական թվեր:
== Պատմություն ==
[[7-րդ դար]]ում նամաշխարհային նոր կրոնի՝ [[իսլամ]]ի տարածման հետևանքով ստեղծվում է նոր աշխարհակալա կայսրություն՝ [[Արաբական խալիֆայություն]]ը: Նրա խոշոր քաղաքներում, մասնավորապես՝ նորակառույց մայրաքաղաք [[Բաղդադ]]ում, պետության գործիչները ձեռնամուխ են լինում մշակույթի ու գիտությունների զարգացմանը, ի մի բերում մինչ այդ գոյություն ունեցած հնդկական, պարսկական, հունական ու հռոմեական քաղաքակրթությունների նվաճումները: [[Թվաբանություն|Թվաբանության]] առաջընթացը կապվում է [[հնդկական թվեր]]ի ներմուծման հետ, որոնք ստեղծվել էին դեռ 5-րդ դարում: Այդ ժամանակ էլ հնդիկ մաթեմատիկոսները ստեղծում են նախադեպը չունեցող մի թվանշան՝ 0-ն (''շունյա''), որը անհամեմատ հեշտացնելու էր հաշվարկման մեխանիզմը:
Արաբական և հնդարաբական թվերը հնդկական թվերի ձևափոխված տարբերակներն են, որոնք հարմարեցվել էին [[արաբերենի այբուբեն]]ին<ref>[http://www.yabeyrouth.com/pages/index1023.htm وجهات النظر حول أصل الأرقام ا&# …] {{ref-ar}}</ref>: Դեռ զարգացած միջնադարում, ավելի ստույգ՝ [[խաչակրաց արշավանքներ]]ի դարաշրջանում, երբ երբ [[Եվրոպա]]յում սկսել էր [[Վերածնունդ]]ը, թվերը տարածվում են ամբողջ աշխարհով: Քանի որ եվրոպացիները թվերին ծանոթացել էին արաբների միջոցով, դրանք անվանում են «արաբական», և ոչ՝ «հնդկական»:
Հնդկական թվաբանական համակարգը զարգացրել է մաթեմատիկոս Աբու Ջաֆար Մուհամմադ իբն Մուսա [[Ալ-Խորեզմի]]ն, ով հեղինակել էր «[[Քիթաբ ալ-Ջաբր վա ալ-մուկաբալա]]» աշխատությունը: «Ալ-ջաբր» բառից առաջանում է «ալգեբրա» ([[հանրահաշիվ]]), իսկ գիտնական ալ-Խորեզմիի անունից՝ «[[ալգորիթմ]]» բառերը: Ալ-Խորեզմին հեղինակում է «Հնդկական հաշվարկի մասին» գիրքը, որը վերաբերում էր [[տասնորդական համակարգ]]ին: Այն ընդունվում է ամբողջ խալիֆայության, այդ թվում՝ արաբական Իսպանիայի ([[Կորդովայի խալիֆայություն]]) կողմից:
| |||