«Դեյվիսոն-Ջերմերի փորձ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ թարգմանում եմ անգլերեն ամսանունները oգտվելով ԱՎԲ
չ փոխարինվեց: 7թ → 7 թ (7) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
{{Քվանտային մեխանիկա|cTopic=Գիտափորձեր}}
 
'''Դեյվիսոն-Ջերմերի փորձ''', [[էլեկտրոն]]ների [[դիֆրակցիա]]ն նկարագրող գիտափորձ, որով հաստատվում է [[Մասնիկ-ալիքային երկվություն|դը Բրոյլի հիպոթեզը]]: Իրականացրել են ամերիկացի ֆիզիկոսներ [[Քլինտոն Դեյվիսոն]]ը և [[Լեստեր Ջերմեր]]ը 1927թ1927 թ.<ref name="Davisson">{{cite journal
| last = Davisson
| first = C.J.
Տող 18.
| doi =
| id =
| accessdate = դեկտեմբերի 5, 2012}}</ref>: Ըստ [[Լուի դը Բրոյլ]]ի հիպոթեզի (1924թ1924 թ.)՝ [[մատերիա]]յի մասնիկները, ինչպես օրինակ էլեկտրոնները, ունեն [[ալիք]]ային հատկություններ։ Այս փորձը ոչ միայն վճռական նշանակություն ունեցավ դը Բրոյլի հիպոթեզի հաստատման համար և ցույց տվեց մասնիկ-ալիքային երկվությունը, այլև կարևոր պատմական զարգացում հանդիսացավ [[քվանտային մեխանիկա]]յի և [[Շրյոդինգերի հավասարում|Շրյոդինգերի հավասարման]] կայացման համար։
 
== Նկարագրությունը ==
Տող 48.
 
== Պատմությունը ==
[[Մաքսվելի հավասարումներ]]ից ելնելով, 19-րդ դարի վերջին պատկերացնում էին, որ լույսը կազմված է էլեկտրամագնիսական դաշտի ալիքներից, իսկ մատերիան՝ մասնիկներից։ 1905թ1905 թ., [[ֆոտոէֆեկտ|ֆոտոելեկտրական երևույթը]] բացատրելու համար [[Ալբերտ Այնշտայն|Ա. Այնշտայնը]] լույսը նկարագրեց որպես դիսկրետ և լոկալացված էներգիայի քվանտ (ինչը հետագայում կոչվեց [[ֆոտոն]]): Այդ աշխատության համար 1921թ1921 թ. նա ստացավ ֆիզիկայի [[Նոբելյան մրցանակ]]: 1927թ1927 թ. [[Լուի դը Բրոյլ]]ը հրապարակեց իր թեզը [[մասնիկ-ալիքային երկվություն|մասնիկ-ալիքային երկվության]] վերաբերյալ։ Դրա գաղափարն այն էր, որ ամբողջ մատերիան ի հայտ է բերում ֆոտոնի մասնիկ-ալիքային հատկություններ<ref name=EisbergResnick>
{{cite book
|author=R. Eisberg, R. Resnick
Տող 63.
որտեղ h-ը [[Պլանկի հաստատուն]]ն է։
 
Դեյվիսոն-Ջերմերի փորձում կարևոր ներդրում ունի [[Վալտեր Էլսասեր]]ը (1920թ1920 թ., Գյոթինգեն), ով նկատեց, որ մատերիայի մասնիկ-ալիքային բնույթը կարելի է հայտնաբերել բյուրեղային պինդ մարմինների վրա էլեկտրոններ ցրելու փորձերի միջոցով, ճիշտ ինչպես ռենտգենյան ճառագայթների ալիքային բնույթն է հաստատվել<ref name=EisbergResnick/><ref>
{{cite book
|author=H. Rubin
Տող 77.
Էլսասերի այս առաջարկությունը հետագայում նրա ավագ գործընկեր Մաքս Բոռնը (ավելի ուշ՝ Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր) հաղորդեց Անգլիայի ֆիզիկոսներին։ Դեյվիսոնի և Ջերմերի փորձից հետո արդյունքները բացատրվեցին Էլսասերի դատողություններով։ Փորձը դրվել էր ոչ թե դը Բրոյլի հիպոթեզը հաստատելու, այլ՝ նիկելի մակերևույթը ուսումնասիրելու նպատակով։
 
1927 թ. Բելի լաբորատորիայում Դեյվիսոնը և Ջերմերը դանդաղ շարժվող էլեկտրոններն ուղղեցին բյուրեղային նիկելի թիրախին։ Անդրադարձված էլեկտրոններին ինտենսիվության անկյունային կախվածությունը չափելուց հետո պարզվեց, դիֆրակցիայի պատկերը նույնն է, ինչ ռենտգենյան ճառագայթների համար Բրեգի նկարագրածը։ Փորձը նրանցից անկախ կրկնեց [[Ջորջ Թոմսոն]]ը։ 1937թ1937 թ. Դեյվիսոնը և Թոմսոնը դրա համար Նոբելյան մրցանակ ստացան<ref name=EisbergResnick/><ref>
{{cite web
|author=The Nobel Foundation (Clinton Joseph Davisson and George Paget Thomson)