«Արցախի ազատագրական պայքար (1724-1731)»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ մաքրվեց, փոխարինվեց: ։ → : (64) oգտվելով ԱՎԲ |
չ փոխարինվեց: 4թ → 4 թ (3) oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 4.
18-րդ դարի սկզբին հայ ազատագրական շարժման առաջնորդներից [[Իսրայել Օրի]]ն մեկնել էր [[Ռուսական կայսրություն|Ռուսական կայսրության]] մայրաքաղաք [[Սանկտ Պետերբուրգ]]՝ [[Պետրոս Մեծ]]ից (1682-1725) օգնություն խնդրելու և Արևելյան Հայաստանն ազատագրելու և հայոց պետականությունը վերականգնելու նպատակով<ref>{{Cite web|title = Իսրայել Օրին Ռուսաստանում|url = http://www.findarmenia.com/arm/history/22/380/384|website = www.findarmenia.com|accessdate = 2016-01-05}}</ref>: Ստանալով կայսեր համաձայնությունը՝ նա մեկնում է [[Հարավային Կովկաս]] և [[Սեֆյան Իրան|Իրան]]՝ որպես ռուսական բանակի սպա և դեսպան: 1711 թվականին Ռուսաստան վերադառնալիս Օրին մահանում է, և պատվիրակությունը հետ է գալիս Հայաստան<ref>{{Cite web|title = Պարսկական դեսպանությունը և Իսրայել Օրու բանակցությունները|url = http://www.findarmenia.com/arm/history/22/380/385|website = www.findarmenia.com|accessdate = 2016-01-05}}</ref>:
Մի քանի տարի անց Սեֆյան Պարսկաստանում սկսում են գահակալական կռիվներ: 1722 թվականին [[աֆղաններ]]ի զորահրամանատար Միր Մահմուդը գրավում է մայրաքաղաք [[Սպահան]]ը: Երկրում սկսում է խառնաշփոթ ու անիշխանություն, իսկ գահաժառանգը փախչում է [[Թավրիզ]]: Օգտվելով դրությունից՝ [[Օսմանյան կայսրություն|Օսմանյան]] սուլթան [[Ահմեդ III]]-ը (1703-1730) հարձակվում է Իրանի հյուսիսային տիրույթների՝ Հայաստանի, [[Քարթլիի թագավորություն|Վրաստանի]] ու [[Շիրվանի կուսակալություն|Շիրվանի]] վրա<ref>{{Cite web|title = Թուրքական ներխուժումն Անդրկովկաս, ռուս-թուրքական
Արցախում այդ ժամանակ իշխում էին [[Բագրատունիներ]]ից ու [[Առանշահիկներ]]ից սերող ազնվական տոհմերի ներկայացուցիչներ, այդ թվում՝ [[Հասան-Ջալալյաններ]]ի, [[Դոփյաններ]]ի, [[Պռոշյաններ]]ի ու [[Օրբելյաններ]]ի շառավիղները, ովքեր իրենց վերահսկողության տակ ունեին ոչ ընդարձակ կալվածքներ: Պարսիկները նրանց «մելիք» էին անվանում ({{lang-ar|ملك`}} թագավոր): Վրաց թագավոր [[Վախթանգ VI]]-ի (1716-1724) գլխավորությամբ հայ ազատագրական ուժերը պատրաստվում են միասնաբար հանդես գալ թուրք-պարսկական լծի դեմ:
Տող 19.
== Թուրքական հարձակում ==
[[1723]] թվականին թուրքերը գրավում են [[Քարթլի-Կախեթի թագավորություն|Քարթլի-Կախեթի թագավորության]] մայրաքաղաք [[Թիֆլիս]]ը, ապա նաև՝ [[Գանձակ]]ը: Երեք ամսից ավելի տևած [[Երևանի ինքնապաշտպանություն (1724)|ինքնապաշտպանական կռիվներից]] հետո՝ թուրքական զորքերին տալով 20 000 զինովորի կորուստ՝ հանձնվում է 5000 բնակիչ ունեցող [[Երևան]]ը<ref>{{Cite web|title = Երևանի
Օսմանյան զորահրամանատարները 1724 թվականին Էջմիածնի կաթողիկոս [[Աստվածատուր Ա Համադանցի|Աստվածատուր Համադանցուն]] դրդում են նամակ գրել արցախահայերին, հատկապես Գանձասարի կաթողիկոս [[Եսայի Հասան-Ջալալյան]]ին, որ նրանք զենքը վայր դնեն և ընդունեն թուրքական հպատակություն: Բայց Եսայի Հասան-Ջալալյանն ու նրա զինակիցները անհետևանք թողեցին Աստվածատուր Համադանցու նամակը և պատրաստվեցին մարտնչել օսմանյան բանակի դեմ<ref>{{գիրք |հեղինակ = Ժամկոչյան Հ. և ուրիշներ |մաս = |վերնագիր = Հայ ժողովրդի պատմություն սկզբից մինչև 18-րդ դարի վերջ |բնօրինակ = |հղում = http://www.youblisher.com/p/353935-Jamkochyan/ |հրատարակություն = |պատասխանատու խմբագիր = |վայր = Երևան |հրատարակչություն = Երևանի պետական համալսարան |թվական = 1975 |հատոր = |էջերի թիվ = 785 |մեջբերվող էջեր = 684|isbn = }}</ref>:
| |||