«Ստերոիդներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Ստերոիդներ''' , օրգանական միացությունների դաս, [[ցիկլոպենտանապերհիդրաֆենանտրեն|ցիկլոպենտանապերհիդրաֆենանտրենի]]ի ածանցյալները (ընդհանուր բանաձևը՝

Քիմիական բնույթով դասվում են բնական միացությունների՝ [[իզոպրենոիդներ]]ի շարքը։

1․ ստերիններ,

2․ [[D խմբի վիտամիններ]], մասնակցում են [[Ca]]-ի փոխանակությանը և ողնաշարավորների կմախքի կազմավորմանը։

3․ [[Լեղասպիրտներ]] և [[լեղաթթուներ]]․ պարունակում են համապատասխանաբար հիդրօքսիլ և [[կարբօքսիլ խումբ|կարբօքսիլ խմբե]]ր ունեցող կողմնային շղթաներ, նպաստում են [[ողնաշարավորներ]]ի աղիքներում սննդի մարսման պրոցեսին։

4․ Ստերոիդային սապոնինների և գլիկոալկալոիդների ագլիկոններ (գենիններ)՝ ազոտ չպարունակող ոչ ածխաջրային մնացորդներ, որոնց ներկայացուցիչներն են դիոսգենինը (II, Х=Օ) և սոլասոդինը (II, X=NH)։2 խմբերն էլ բնորոշ են շուշանազգիներին և այլ բույսերին ու գլիկոզիդների ձեով ունեն մակերևութային ակտիվ, հեմոլիտիկ հատկություններ։

5․ Ստերոիդային ալկալոիդներմոդիֆիկացված ստերոիդային կմախքով․ C₂₇ ալկալոիդները խթանում են միջաձիգ զոլավոր մկանների կծկումը, բուսական C₂₁ ալկալոիդներն ունեն բակտերիան ամեոբասպան հատկություն, իսկ [[երկկենցաղներ]]ի գեղձերից սատցվող C₂₁ ալկալոիդները ուժեղ թունավոր ազդեցություն ունեն սրտի և [[կենտրոնական նյարդային համակարգ]]ի վրա։

6․ Սրտի գենիններ․ դրանցում կողմնային շղթաները չհագեցած հնգանդամանի (С₂₃-կ արդենոլիդնևր) կամ վեցանդամանի (C₂₄֊բուֆադիենոլիդներ) լակտոնային ցիկլերի ձեվով են։ Արագացնում են սրտամկանի կծկումը, սրտի բջիջների թաղանթում ադենոզին եոֆոսֆատազ ֆերմենտի ([[ԱԵՖ]]) ազդեցությունը ճնշելու միջոցով։

8․ [[Մակերիկամ|Մակերիկամի]]ի կեղևի հորմոնները՝ կորաիկոաոերոիղներ (R=COCH₂OH)։ Իրենց հատկություններով Ստերոիդներին մոտ են որոշ եռտերպենային [[անտիբիոտիկներ]] (ֆուզիդաթթու, ցեֆալոսպորին) և այլ եռտերպեններ։ Ստերոիդները կենսասինթեզելու հատկությամբ օժտված են բարձրակարգ ողնաշարավորները։ [[Պրոգեստերոն]]ի ածանցյալները միջատների մի շարք տեսակների համար քիմիական պաշտպանության միջոց են։

Ստերոիդների քիմիան, կենսաքիմիան և ֆիզիոլոգիական ակտիվությունը լայնորեն ուսումնասիրվում են՝ կապված [[Բժշկություն|բժշկության]], [[անասնաբուժություն|անասնաբուժության]] և [[Անասնաբուծություն|անասնաբուծության]] մեջ դրանց կարևոր նշանակության հետ։ Յուրացված են բնական հումքից ստերոիդային հորմոնների արդյունաբերական սինթեզի քիմիական և մանրէաբանական մեթոդները։ Մեծ նշանակություն է ստանում նաև «արհեստական» ստերոիդային հորմոնների սինթեզը։

[[Կատեգորիա:օրգանականՕրգանական միացություններ]]