«Տաճար»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
[[Պատկեր:NotreDameDeParis.jpg|200px|մինի|[[Փարիզի աստվածամոր տաճար]]ը]]
'''Տաճար''' (< հին պարսկ. tacara - պալատ, ապարանք), կրոնկրոնին, ծեսերին, արարողություններին ծառայող պաշտամունքային շինություն, անտիկ շրջանում՝ հեթանոսական աստվածների տուն, կռատուն։ Տաճարի տիպերը , զարգացման պատմությունը, բացի պաշտամունքային պահանջներից, պայմանավորված են նաև տարբեր երկրների ժողովուրդների ճարտարապետության , շինարարական տեխնիկայի ընդհանուր զարգացմամբ։ Տաճարները առանձնանում են իրենց չափերով, հատակագծային, ծավալատարածական հորինվածքով, հարդարանքով , այլ հատկանիշներով։ Պատմության զանազան դարաշրջաններում դավանական հոսանքների ազդեցությամբ փոփոխվել է կրոնական ծիսակարգը, որը ինչպես և ժամանակի գաղափարագեղարվեստական ըմբռնումները թելադրել են տաճարների հորինվածքային, կերպարային փոփոխությունները, հաղորդել նրանց վառ արտահայտված ազգային ինքնատիպություն, որն ակնհայտ է քրիստոնեական [[եկեղեցի]]ներում, իսլամիմահմեդական [[մզկիթ]]ներում, հուդայական [[սինագոգ]]ներում, բուդդայական տաճարներում։ Տաճարի նշանակությունը հաճախ շատ ավելի լայն է նրա կատարած պաշտամունքային դերից , մարմնավորած կրոնից, գաղափարներից, նրա ճարտարապետական և դեկորատիվ հարդարանքը խորհրդանշում են տիեզերքի մասին ամենատարբեր պատկերացումներ, շատ դարաշրջաններում հատկապես միջին դարերում, [[Եվրոպա]]յում տաճարը եղել է նաև հասարակական ժողովների, հանդիսությունների անցկացման վայր, ունեցել մեմորիալ նշանակություն։ Տաճարային մոնումենտալ շենքերը, մեծամասամբ կառուցված լինելով քաղաքային, վանքային համալիրներում, ունեցել են քաղաքաշինական կարևոր նշանակություն, առանձնացել իրենց ակտիվ դիրքով, նորարարական լուծումներով, արտահայտիչ հորինվածքային ձևերով, մտահղացումների համարձակությամբ , հնարամտությամբ։ Քրիստոնեական տաճարի, ինչպես ընդհանրապես եկեղեցու, պարտադիր բաղադրիչներն են. աղոթասրահը, ավագ խորանը՝ բեմի, դասի մասերով։ Քրիստոնեական պաշտամունքային ճարտարապետության մեջ ընդհանրական կամ թեմի գլխավոր տաճար անվանվում է Մայր Տաճարը՝ կաթողիկեն։ Տաճարային աոաջին շենքերը կառուցվել են Հին Աշխարհի երկրներում՝ [[Եգիպտոս]]ում, [[Միջագետք]]ում, [[Հունաստան]]ում, [[Հին Հռոմ|Հռոմ]]ում։ Համընդհանուր ճանաչման են արժանացել [[Պարթենոն]]ի, [[Փարիզի աստվածամոր տաճար|Փարիզի Աստվածամոր]], [[Կոստանդնուպոլիս|Կոստանդնուպոլսի]] [[Սուրբ Սոֆիայի տաճար (Կոստանդնուպոլիս)|Սուրբ Սոֆիա]]յի, [[Հռոմ]]ի Սուրբ Պետրոսի, [[Մոսկվա]]յի [[Վասիլի Երանելու տաճար|Վասիլի Երանելու]], [[Կիև]]ի Սուրբ Սոֆիայի և այլ տաճարները։
 
== Շենքեր ==
== Հայաստանի տաճարները ==
Տաճարային աոաջին շենքերը կառուցվել են Հին Աշխարհի երկրներում՝ [[Եգիպտոս]]ում, [[Միջագետք]]ում, [[Հունաստան]]ում, [[Հին Հռոմ|Հռոմ]]ում։ Համընդհանուր ճանաչման են արժանացել [[Պարթենոն]]ի, [[Փարիզի աստվածամոր տաճար|Փարիզի Աստվածամոր]], [[Կոստանդնուպոլիս|Կոստանդնուպոլսի]] [[Սուրբ Սոֆիայի տաճար (Կոստանդնուպոլիս)|Սուրբ Սոֆիա]]յի, [[Հռոմ]]ի Սուրբ Պետրոսի, [[Մոսկվա]]յի [[Վասիլի Երանելու տաճար|Վասիլի Երանելու]], [[Կիև]]ի Սուրբ Սոֆիայի և այլ տաճարները։
 
== Հայաստանի տաճարներըտաճարներ ==
Հայաստանի վաղագույն տաճարներից են էրեբունի ամրոցի տարածքում գտնվող Սուսիի, [[Խալդի]]ի տաճարները։ Տաճարաշինությունը [[Հայկական բարձրավանդակ]]ում առանձնապես ծաղկում է ապրել մ.թ.ա. [[3-րդ դար|3-րդ]] - մ.թ. [[1-ին դար]]երում., երբ [[Հայաստան]]ը գտնվում էր [[հելլենիստական մշակույթ]]ի ազդեցության ոլորտում։ Այդ շրջանին է վերաբերում [[Գառնիի հեթանոսական տաճար|Գաոնիի հեթանոսական տաճարը]] ([[1-ին դար]])։ Քրիստոնեության ընդունման, տարածման ժամանակ (IV դ.) հեթանոսական տաճարները Հայաստանում հիմնականում ոչնչացվել կամ վերափոխվել են՝ հարմարեցվելով կրոնական նոր գաղափարախոսության ֆունկցիոնալ , գեղագիտական պահանջներին։ Քրիստոնեական տաճարները իրենց հատակագծային, ծավալատարածական հորինվածքով էապես տարբերվում են հեթանոսականներից, որոնց հորինված թեպետ մերժվեց, սակայն անվանումն անցավ նոր դավանանքի շենքերին։ Հայ միջնադարյան տաճարները (էջմիածնի Մայր տաճար., [[Անիի Մայր տաճար]], [[Զվարթնոց]], [[Հռիփսիմե]], Մաստարա, [[Աղթամար]], նաև իրենց բազմազան, ինքնատիպ հորինվածքներով քրիստոնեական պաշտամունքային ճարտարապետական լավագույն նմուշներից են։
 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Տաճար» էջից