«Սկյութներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Սկյութներ''' (հուն․ Zxvdai), Հյուսիսային Մերձ[[Սևծովյան տարածաշրջան|սևծով]]յան շրջաններում բնակվող ազգակից հնագույն ցեղերի ընդհանուր անվանումը։

Պատկանել են [[հնդեվրոպական|հնդեվրոպական ընտանիք]]ի հյուսիսիրանական խմբին։ Ցեղակից են եղել [[կիմերներ]]ին, [[սակեր]]ին, [[սարմատներ]]ին, [[մազքութներ]]ին։ Սկյութականի պատմության շատ հարցեր դեռևս չեն պարզաբանված կամ վիճաբանական են գիտության մեջ։ Գրավոր աղբյուրներում սկյութները հիշատակվում են [[Մ.թ.ա. 8-րդ դար|մ․թ․ա․ 8]]—[[Մ.թ.ա. 7-րդ դար|7]]-րդ դարերի սահմանագծին։ [[Հերոդոտոս]]ը Դնեպրի ու Դոնի միջաափասաանային շրջաններում բնակվող ցեղերին անվանում է թագավորական սկյութներ, որոնք գերիշխել են մյուսներին, ստորին Դնեպրի աջափնյակում և տափաստանային [[Ղրիմ]]ում բնակվող ցեղերին՝ վաչկատուն (հովվական) '''սկյութներ''', Ինգուլի և Դնեպրի միջև բնակվող ցեղերին՝ երկրագործ սկյութներ, հյուսիսային Բուգի ավազանում (հատկապես [[Օլվիա]] քաղաքի մերձակայքում) բնակվող ցեղերին՝ [[կալլիպիդներ]] կամ հելլենացած սկյութներ, նրանցից հյուսիս բնակվող ցեղերին՝ ալագոններ, իսկ ավելի հյուսիս բնակվող [[ցեղ]]երին՝ հերկող սկյութներ։

Քաղաքական միավորմանը նպաստել են մ․թ․ա․ 6 դ․ [[Աքեմենյան պետություն|Աքեմենյան]] [[Իրան]]ի դեմ նրանց մղած պատերազմները։ Մ․թ․ա․ 4 դ․ 1-ին կեսին [[Աթեոս թագավոր]]ն իր գահի շուրջ միավորել է գրեթե ամբողջ Սկյութիան՝ Ազովի ծովից մինչև [[Դանուբ]]։

Մ․թ․ա․ 339-ին [[Մակեդոնիա]]յի [[Փիլիպոս]] 2 թագավորի դեմ պատերազմում պարտվելուց հետո, սկյութական թագավորությունը սկսել է անկում ապրել։ Մ․թ․ա․ III դ․ վերջին Սկյութների տիրապետությունը զգալիորեն կրճատվել է սարմատների ճնշման ներքո։ Սկյութները ամփոփվել են Ղրիմում (Նեապոլիս մայրաքաղաքով), ինչպես նաև Դնեպրի ու Բուգի ստորին ավազաններում։ Ղրիմի սկյութական թագավորությունը հզորացել է մ․թ․ա․ 2-1 դդ․։ Այն գոյատևել է մինչև III դ․ 2-րդ կեսը, ապա խորտակվել [[գոթեր]]ի հարձակումների ներքո։ Անկախությունն ու էթնիկական ինքնուրույնությու նը կորցրած Սկյութներ շուտով ձուլվել են ժողովուրդների մեծ գաղթին մասնակից ցեղերին։