«Ջերմամիջուկային ռեակցիա»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ →Միջուկային ռեակցիաներ: վերջակետների ուղղում, փոխարինվեց: տ: → տ։ |
չ oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 1.
[[Պատկեր:Deuterium-tritium fusion.svg|մինի|Դեյտերիում - տրիտիում ռեակցիայի սխեմա]]
'''Ջերմամիջուկային ռեակցիա''' (հոմանիշ` սինթեզի միջուկային ռեակցիա), [[միջուկային ռեակցիա]]յի տեսակ, որի ընթացքում թեթև [[միջուկ (ատոմ)|ատոմային միջուկ]]ները միանում են վերածվելով ավելի ծանր միջուկների, որոնք ընթանում են շատ բարձր [[ջերմաստիճան]]ներում և ուղեկցվում [[էներգիա]]յի անջատումով։
Ջերմամիջուկային ռեակցիաները էկզոթերմիկ պրոցեսներ են, որովհետև սինթեզված ծանր միջուկների և այլ մասնիկների զանգվածների գումարը կամ կապի էներգիաներն ավելի մեծ են, քան առաջնային միջուկներինը։ Բարձր ջերմաստիճանները (~10<sup>7</sup>Κ կարգի) կամ միացող [[միջուկ]]ների հարաբերական մեծ [[էներգիա]]ները (0,01-1 Մէվ) անհրաժեշտ են, որպեսզի հաղթահարվի դրական [[էլեկտրական լիցք]] ունեցող միջուկների վանողական ուժերով պայմանավորված էլեկտրաստատիկ արգելքը, և միջուկները միմյանց մոտենան այնքան, որ սկսի գործել միջուկային ուժեղ փոխազդեցությունը։ Այդ պայմաններում, որ բնորոշ են [[աստղեր]]ին և արհեստականորեն ստեղծվում են նաև [[Երկիր|Երկ]]րի վրա, ատոմների միջուկները զրկված են էլեկտրոնային թաղանթներից, և նյութերը գտնվում են [[պլազմա]]յի վիճակում։
Տող 16.
== Միջուկային ռեակցիաներ ==
Աղյուսակում բերված են մի քանի ջերմամիջուկային ռեակցիա, դրանց ժամանակ անջատվող էներգիայի (Ε), ռեակցիաների հավանականությունը բնութագրող հիմնական մեծության՝ առավելագույն Էֆեկտիվ լայնական կտրվածքի (Oմաքս) և ռմբարկող մասնիկի (ռեակցիայի բանաձևում ձախից առաջինը) էներգիայի (Eմաքս) արժեքները։ Ջերմամիջուկային ռեակցիաների կտրվածքների մեծ տարբերության գլխավոր պատճառը միջուկային («ետարգելքային») փոխակերպումների հավանականությունների խիստ տարբերությունն է։ Այսպես, աղյուսակում բերված 1-ին ռեակցիան, որը պայմանավորված է թույլ փոխազդեցությամբ, ընթանում է փոքր ինտենսիվությամբ (ռեակցիայի լայնական կտրվածքը շատ փոքր է), իսկ 5-րդ ռեակցիան, որն ուղեկցվում է ուժեղ կապված <sup>4</sup>He միջուկի գոյացումով, ունի մեծ լայնական կտրվածք։ Եթե տիեզերական պայմաններում կարևոր նշանակություն ունի 1-ին ռեակցիան, ապա երկրային պայմաններում
Ջերմամիջուկային ռեակցիաները իրականացնելու և [[ջերմամիջուկային կառավարվող սինթեզ]]ի միջոցով էներգիա ստանալու համար նպատակահարմար են 3-5-րդ ռեակցիաները։ 8-րդ և 9-րդ ռեակցիաները, որոնց արդյունքում ծնվում են ավեյի թեթև միջուկներ, քան առաջնային <sup>6</sup>Li և <sup>11</sup>В միջուկները, էկզոթերմիկ են՝ <sup>4</sup>Не միջուկի կապի մեծ էներգիայի պատճառով։ Առանձնահատուկ պայմաններում են ընթանում այսպնս կոչված մյու-կատալիզի ջերմամիջուկային ռեակցիաները, որոնց համար բարձր ջերմաստիճաններն անհրաժեշտ չեն։
{|
Տող 79.
Երբ [[ջրածին|ջրած]]նի կամ դեյտերիումի միջուկը զավթում է µ-մեզոնը, գոյանում է մեզոատոմ, որը ոչ միայն կարող է բավականաչափ մոտենալ ջրածնի և դեյտերիումի ուրիշ միջուկների, այլև առաջացնել HD մեզոմոլեկուլ, որի մեջ արդեն պրոտոնն ու դեյտրոնը բավական երկար ժամանակ մնում են միմյանց շատ մոտ, այնպես որ p+D+µ−→<sup>3</sup>He+µ−+5 Մէվ ռեակցիայի հավանականությունը խիստ մեծանում է։ Սովետական [[ֆիզիկոս]]ների տեսական և փորձարարական հետազոտությունները ցույց են տվել, որ ամեն մի µ−մեզոն, չնայած կյանքի կարճատևությանը, կարող է կատալիզել ~100 ջերմամիջուկային ռեակցաիա, և այդ եղանակը կարող է դառնալ էներգետիկորեն շահավետ։
== Կիրառում ==
| |||