«Հելիում»–ի խմբագրումների տարբերություն

Բնածին հելիումը բաղկացած է երկու կայուն [[իզոտոպ]]ից՝ ³He և ⁴He (վերջինը անհամեմատ շատ է):

Հելիումը տիեզերքում ամենատարածվաց տարերից է, զբաղեցնում է երկրորդ տեղը՝ [[Ջրածին|ջրածնի]]ց հետո։ Բացի այդ հելիումը քիմիական նյութերում երկրորդ տարրն է իր փափկությամբ (ջրածնից հետո): Գոյություն ունեցող բոլոր հայտի նյութերից ունի ամենացածրն եռման ջերմաստիճանը։

[[1868]] թվականին ֆրանսիացի Ժ. ժանսենը և անգլիացի Զ. Ն. Լոկիերը արեգակի սպեկտրում հայտնաբերեցին վառ դեղին գիծ, որը չէր վերագրվում այդ ժամանակ հայտնի որևէ տարրի։ [[1871]] թվականին Զ. Ն. Լոկիերը պարզեց, որ դա նոր տարր է Արեգակի վրա և անվանեց «Հելում» ({{lang-grc|ἥλιος}} - «Արեգակ»): [[1895]] թվականին անգլիացի Ու. Ռամզայը ռադիոակտիվ կլևեիտ հանքաքարերի տաքացումից անջատված գազի սպեկտրում գտավ նույն դեղին գիծը<ref>{{ռուսերեն հոդված|автор= Kochhar, R. K.|заглавие= French astronomers in India during the 17th - 19th centuries|оригинал=|ссылка=http://articles.adsabs.harvard.edu//full/1991JBAA..101...95K/0000099.000.html| автор издания=|издание= Journal of the British Astronomical Association|тип=|место=|издательство=|год= 1991|выпуск=|том= 101|номер= 2|страницы= 95-100|isbn=|язык=en}}</ref><ref name="finkelstein1">{{ռուսերեն գիրք|автор= Финкельштейн Д.Н.|часть= Глава II. Открытие инертных газов и периодический закон Менделеева|заглавие= Инертные газы|оригинал=|ссылка=http://publ.lib.ru/ARCHIVES/F/FINKEL%27SHTEYN_David_Naumovich/_Finkel%27shteyn_D.N..html|издание= Изд. 2-е|место= М.|издательство = Наука|год=1979|том=|страницы=40-46|страниц=200|серия=«Наука и технический прогресс»|isbn=|тираж=19000}}</ref>:

Երկրի վրա հելիում քիչ է. 1 մ³ օդը պարունակում է 5,24 սմ³ հելիում, իսկ երկրի յուրաքանչյուր կիլոգրամ նյութը՝ 0,003 մգ։ [[Տիեզերք]]ում ըստ տարածվածության հելիում երկրորդն է՝ [[Ջրածին|ջրածնից]] հետո, երկրի վրա ⁴He իզոտոպը մշտապես առաջանում է [[ուրան]]ի, [[Թորիում|թորիումիթորիում]]ի և ռադիոակտիվ այլ տարրերի տրոհմամբ։ Երկրակեղևում հելիումի պարունակությունը 3•10^-7−7 % է (ըստ զանգվածի): ⁴He⁺ ատոմի [[միջուկ]]ները (բաղկացած են 2 [[պրոտոն]]ից և 2 [[նեյտրոն]]ից) կոչվում են [[ալֆա-մասնիկներ]]: ⁴He-ում [[նուկլոններ]]ի (պրոտոնների և նեյտրոնների) [[կապի էներգիա]]ն ունի առավելագույն արժեք (28,2937 ՄԷՎ), որի պատճառով էլ ջրածնի միջուկներից (պրոտոններից) ⁴He-ի միջուկների առաջացումն ուղեկցվում է մեծ քանակությամբ [[էներգիա]]յի անջատմամբ։ Համարում են, որ այդ [[միջուկային ռեակցիա]]ն՝

Սովորական պայմաններում հելիում անհոտ, միատոմ գազ է, խտությունը՝ 0,17846 գ/լ, եռման [[ջերմաստիճան]]ը՝ -268,93 &nbsp;°C: Ատոմների համեմատաբար թույլ փոխազդեցության պատճառով հելիումը ավելի ցածր ջերմաստիճանում է հեղուկանում, քան ցանկացած այլ [[գազ]]: Առավելագույն ջերմաստիճանը, որից ցածր նա կարող է հեղուկացվել (կրիտիկական ջերմաստիճանը՝ T_k) 5,20 K է։

Բնականոն ճնշման պայմաններում հելիումը միակ հեղուկն է, որ չի պնդանում հնարավոր ամենացածր ջերմաստիճաններում, պնդանում է միայն 25 մթնոլորտից բարձր։

T_λ=2,19 K ջերմաստիճանի և բնականոն ճնշման դեպքում տեղի է ունենում երկրորդ սեռի ֆազային անցում։ Այդ ջերմաստիճանից բարձր հելիումը կոչվում է He I, ցածրի դեպքում՝ He II: Ֆազային անցման ջերմաստիճանի տիրույթում նկատվում են ջերմունակության անոմալ աճ և այլ բնորոշ երևույթներ։ [[1938]] թվականին Պ. Լ. Կապիցան հայտնաբերեց He II-ի գերհոսունության երևույթը, որը բացատրեց Լ. Դ. Լանդաուն ([[1941]]) քվանտամեխանիկական պատկերացումների հիման վրա։

Հեղուկ հելիումը օգտագործվում է գիտական զանազան հետազոտություններում՝ որպես սառեցնող միջոց։ էլեկտրոնի նկատմամբ խնամակցություն չունի։

Հելիումը ավելի պակաս էլեկտրահաղորդիչ է, քան արգոնը, այդ պատճառով հելիումը [[մթնոլորտ]]ում էլեկտրական աղեղը տալիս է ավելի բարձր ջերմաստիճան, որով նշանակալիորեն բարձրանում է աղեղային եռակցման [[արագություն]]ը։