«Ռուսական թատրոն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չ մաքրվեց, փոխարինվեց: — → - (2), ։ → : (355) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 2.
{{Արևմտահայերեն|Ռուսական թատրոն (արեւմտահայերէն)}}
[[Պատկեր:Theatre Farce (Petrov-Vodkin).jpg|մինի|աջից|350 px|Թատրոն, ֆարս, Կուզմա Պետրով-Վոդկին]]
'''Ռուսական թատրոն''', թատրոնը [[Ռուսաստան]]ում։ում: Թատերարվեստի բազմազան տարրեր են բովանդակել ռուսական ժողովրդակական թատերական խաղերը, ծեսերը։ծեսերը: Այդ խաղերը թատերական ներկայացման վերածվելու գործընթացին նպաստել են ռուս թափառաշրջիկ դերասանները՝ սկոմորոխները։սկոմորոխները:
 
==Մինչ 17-րդ դարը==
Դերասանական գործունեությունը, որը Ռուսաստանում հայտնի է վաղուց, կապված էր կրոնական տոնախմբությունների կամ էլ հեթանոսական ծիսակատարությունների հետ։հետ:
 
Միջնադարյան ռուս դերասանները՝ [[խեղկատակ]]ները (скоморохи), հայտնի են [[11]]-րդ դարից։դարից: Նրանց շարքում էին [[երաժիշտ]]ներ, [[երգիչ]]ներ, պարողներ, հումորիստներ, վայրի [[կենդանի]]ներ վարժեցնողներ (հատկապես արջեր վարժեցնողներ)։: Նրանք աղքատ մարդիկ էին, ովքեր չունեին տունուտեղ, հագուստ և կարիքն էր ստիպում նրանց զբաղվել այդ գործով։գործով: Հաճախ նրանք համախմբվում էին և խմբով ճամփորդում էին [[Ռուսաստան]]ով և ողորմություն խնդրում՝ փոխարենը ցուցադրում էին իրենց տաղանդը։տաղանդը: Շուտով նրանք քաղաքային հրապարակներում սկսում են փոքր թատերաշինություններ՝ [[բալագան]]ներ կառուցել՝ ապրելու և հանդիսատեսներին ընդունելու համար։համար: {{Քաղվածք|Բալագանյան ներկայացումները տեղի էին ունենում ուղիղ սահմանված ամսաթվերի, որպես կանոն, [[Բարեկենդան]]ին, [[Զատիկ]]ին և այլն։ այլն:<ref name="balagan">[http://www.krugosvet.ru/enc/kultura_i_obrazovanie/teatr_i_kino/BALAGAN.html Բալագան]</ref>|}}Թեև պաշտոնապես [[Ռուսաստան]]ում առաջին բալագանը կապված է [[Պյոտր I]] արքայի անվան հետ, ժողովրդական ներկայացումները [[Ռուսաստան]]ում վաղուց էին հայտնի։հայտնի:
 
[[Պատկեր:Skomorokh mask.jpg|մինի|ձախից|200px|Խեղկատակների դիմակներ]]
Թատերական իրերից ռուս դերասանները օգտագործում էին [[տիկնիկ]]ներ, [[դիմակ]]ներ, [[պատկերարկղ]]եր, առաջին երաժշտական գործիքներ՝ [[տավիղ]]ներ, [[շվի]]ներ, [[դուդուկ]]ներ և այլն։այլն: Սակայն բալագանները դեռ երկար ժամանակ շարունակում էին գոյություն ունենալ որպես տոնավաճառային ներկայացումների վայրեր և հենց այդ տոնավաճառներում, քաղաքային և շուկայական հրապարակներում ցուցադրվող ներկայացումներն էլ ստացան այդ բալագանների անվանումները։անվանումները: Բալագանյան ելույթների սյուժեն և հումորը կոպիտ էին՝ հիմնականում ֆիզիոլոգիական թեքումով էին. դրանք ներկայացումներ էին ժողովրդի համար և թեմաներն այնպես էին ընտրվում, որ հասանելի լինեին հասարակության ամենացածր խավերին։խավերին: Այդ իսկ պատճառով «բալագան» բառը ժամանակի ընթացքում ձեռք բերեց այլ երանգ և սկսեց նշանակել «անճաշակ մարդկանց աղմկոտ հավաքատեղի»։: Սակայն բալագանյան ելույթների նշանակալիությունը ռուսական թատերական արվեստի մեջ հաշվի չառնելը անհնարին է։է:
 
{{Քաղվածք|Բալագանի հանդեպ այդ անփույթ վերաբերմունքը ի հայտ է եկել [[19]]-րդ դարում, երբ տոնավաճառները և ժողովրդական տոները, որոնք [[Ռուսաստան]]ի քաղաքային կյանքում նշանակալի տեղ էին գրավում, խորը մասնագիտական ուսումնասիրության առարկա չդարձան։չդարձան: Ավելի ուշ՝ [[20]]-րդ դարի սկզբում, ստեղծվեցին արվեստի և մշակութային աշխատություններ, որոնք բալագանը դիտում էին համաշխարհային մշակույթի պատմության համատեքստում ([[Աբրահամ Լեյֆերտ]], [[Յուրի Լոտման]], [[Միխայիլ Բախտին]] և այլն)։: Բալագանը լրջորեն ուսումնասիրվել է նաև թատերական պրակտիկների կողմից՝ [[Վսևոլոդ Մեյերխոլդ]], [[Ալեքսանդր Բլոկ]] և այլն։այլն: Բալագանի, ինչպես նաև ամբողջ ժողովրդական թատրոնի հանդեպ վերաբերմունքը արմատապես փոխվեց։ փոխվեց:<ref name="balagan"/>|}}
 
==17-րդ դար==
[[Պատկեր:Артамон Матвеев.png|մինի|200px|Արտամոն Մատվեև]]
Առաջին արքայական [[թատրոն]]ը [[Ռուսաստան]]ում պատկանում էր [[Ալեքսեյ Միխայլովիչ]] արքային և գոյատևել է [[1672]]-[[1676]] թթ.։: [[Թատրոն]]ի սկզբնավորումը կապված է կալվածատեր [[Արտամոն Մատվեև]]ի հետ՝ կրթված մի անձնավորության, ով ընդունում էր արևմտյան մշակույթը, և խորհուրդ տվեց ռուս արքային, ով զվարճանքի բազմազան միջոցներ էր փնտրում, եվրոպական թատրոնի օրինակով մի թատրոն ստեղծել։ստեղծել: Արտամոն Սերգեևիչը հենց ինքն էլ հանձն առավ իր առաջարկի ի կատար ածումը՝ հրամայելով [[Մոսկվա]]յում ապրող գերմանական սլոբոդայի քահանա [[Յոհան Գոտֆրիդ Գրեգորի]]ին զբաղվել թատերախմբի դերասանների հավաքագրմամբ։ հավաքագրմամբ:<ref>[http://shkolazhizni.ru/archive/0/n-25118/Татьяна Маркинова, Как возник русский придворный театр?]</ref> Քահանան ոչ միայն հանձն առավ նորեկ դերասանների (64 երիտասարդների, որոնց հավաքել էր և համոզել դերասան դառնալ), այլև աստվածաշնչյան սյուժեով մի պիես գրեց՝ Եթերի մասին, ով փրկել է հրեաներին Ամանի վայրագություններից։վայրագություններից: Պիեսը ստացավ «Արտաքսերքսյան գործողություն» անվանումը, որը գրված էր հեղինակի մայրենի լեզվով՝ գերմաներենով, սակայն որոշվեց բեմականացնել ռուսերեն լեզվով։լեզվով: Այդ իսկ պատճառով հավաքագրեցին բոլոր թարգմանիչներին Պոսոլսկի գերատեսչությունից, պիեսի տեքստը բաժանեցին մի քանի անհավասար մասերի և բաժանեցին նրանց։նրանց: Երբ ամբողջ ստեղծագործությունը թարգմանվեց, պարզվեց, որ տեքստը զուրկ է ամբողջականությունից։ամբողջականությունից: «Էսֆիրի» սկիզբը գրված էր շատ մանրակրկիտ ձևով՝ բանաստեղծական ոճով, իսկ տեքստի մեջտեղի մասը հանկարծ վերածվում էր [[արձակ]]ի։ի:
 
Հնարավոր է, որ ոչ բոլոր թարգմանիչներն էին գերազանց տիրապետում գերմաներեն լեզվին, այդ իսկ պատճառով տեքստը մոտավորապես էին թարգմանել։թարգմանել: Սակայն բացառված չէ նաև այն, որ առանձին թարգմանիչներ այնպես էին կառուցել պիեսը, որ գերմաներեն տեքստը առավելագույնս մոտեցնեին ռուսական իրողությանը։իրողությանը: Համենայն դեպս հեղինակն ինքը չէր պնդում, որպեսզի ամեն ինչ մանրակրկտորեն թարգմանվեր։թարգմանվեր: [[Քահանա]]յի համար դա նշանակություն չուներ, քանի որ պիեսը «պատվիրել» էր արքան։արքան: Արքան շատ էր ցանկանում բարելավել հարաբերությունները [[Պարսկաստան]]ի հետ և հենց այդ երկրի մասին էր պիեսը։ պիեսը:<ref name="Москаленко">[http://shkolazhizni.ru/archive/0/n-10045/ Юрий Москаленко. Кто и когда поставил первую пьесу в России?]</ref>
 
Սկզբում ներկայացումը նախատեսված էր բեմադրել արքայական իշխաններից մեկի տանը, սակայն գործը լուրջ մոտեցում էր պահանջում և շուտով արքայի մերձմոսկովյան բնակավայրում՝ Պրեոբրաժենսկի գյուղում, կառուցվեց իսկական թատերական շինություն։շինություն:
 
[[1672]]թ [[հոկտեմբեր]]ի [[17]]-ին կայացավ այդքան սպասված [[թատրոն]]ի բացումը և առաջին ներկայացումը։ներկայացումը: Այդ կարևոր իրադարձությանը ներկա էին ինքը արքան և նրա բոլոր մոտիկ կալվածատերերը։կալվածատերերը: Հատուկ օթյակում գտնվում էր թագուհին և նրա պալատական տիկնայք։տիկնայք: Ներկայացումը տևել է [[10]] ժամ, արքան նայեց ողջ ներկայացումը և շատ գոհ մնաց։մնաց: Երբ ներկայացումը ավարտվեց, հանդիսականները անմիջապես գնացին բաղնիք, քանզի կարծում էին, որ այդպիսի «գործողությունից» հետո անհրաժեշտ էր մաքրել բոլոր մեղքերը։մեղքերը: [[Թատրոն]]ը այդ ժամանակ համարվում էր ամոթալի։ամոթալի: [[1673]]թ. որոշ փոփոխություններ տեղի ունեցան։ունեցան: Թատրոնը տեղափոխեցին մեկ այլ շինություն, որը գտնվում էր [[Կրեմլ]]ի Ապտեկարսկի պալատի վրա։վրա: Թատերախմբի դերասանական կազմը նույնպես համալրվեց։համալրվեց:<ref name="markinova">[http://shkolazhizni.ru/archive/0/n-25118/ Как возник русский придворный театр?]</ref> Ինչպես իր հոդվածում պատմում է [[Յուրի Մոսկալենկո]]ն.<ref name="Москаленко"/> «Հայտնի է նաև Յոհան Գրեգորիի հոնորարը։հոնորարը: Առաջին ներկայացման համար, որը այդքան դուր եկավ արքային, գերմանացի [[քահանա]]ն ստացել է [[100]] [[ռուբլի]]անոց [[40]] սամույր (соболь, ռուս. դրամական միավոր) և մի քանի հատ էլ [[8 (թիվ)|8]] [[ռուբլի]]անոց։անոց: Բացի այդ արքան ցանկացավ նայել բոլոր դերասանների աչքերի մեջ, և նրանք բոլորն էլ ներկայացան», իսկ ինքը՝ դրամատուրգը, սկսեց նոր ստեղծագործություն գրել։գրել: {{Քաղվածք| Արդեն [[1673]]թ Յոհանը երկրորդ ներկայացումը բեմադրեց։բեմադրեց: Այն կոչվեց «Հուդայի գրքից մի կատակերգություն» (Комедия из книги Иудифь) կամ «Օլոֆերնյան գործողություն», որտեղ կրկին աստվածաշնչյան սյուժե էր հրեա մի կնոջ՝ Հուդայի մասին, ով հասավ թշնամու ճամբար և կտրեց ասորի զորապետ Օլոֆերնի գլուխը։ գլուխը:<ref>[http://shkolazhizni.ru/archive/0/n-10045/ Кто и когда поставил первую пьесу в России?]</ref> |}}
Սակայն [[1676]]թ հունվարի [[29]]-ին, երբ մահացավ [[Ալեքսեյ Միխայլովիչ]] արքան, մահացավ և առաջին ռուսական արքայական [[թատրոն]]ը։ը:
 
==Ճորտական թատրոններ==
[[Պատկեր:P.B.Sheremetev by I.Argunov (1760, Ostankino).jpg|մինի|200px|Պյոտր Շերեմետև]]
Սկզբնական շրջանում պալատական զվարճանք լինելով՝ [[թատրոն]]ը տարածում գտավ պալատին մոտ գտնվող կալվածատերերի շրջանում։շրջանում: Արդեն իսկ [[Ալեքսեյ Միխայլովիչ]]ի օրոք կալվածատեր Մատվեևը իր տանը կազմակերպեց արքայական [[թատրոն]]ի նման մի [[թատրոն]]։: Նրա օրինակին հետևեցին նաև կալվածատեր Միլոսլավսկին, ով ստացավ «զվարճալի» մականունը, Սոֆյա թագուհու սիրելի [[Վասիլի Գոլիցև]]ը։ը: Թագուհու մոտիկ կալվածատերերից մեկը իր տանը թատերական ներկայացումներ էր կազմակերպում, որտեղ որպես դերասաններ հանդես էին գալիս կալվածատիրուհիները։կալվածատիրուհիները: Պետերբուրգում [[Ելիզավետա]]յի օրոք [[թատրոն]]ներ էին գործում կոմսեր Յագուժինսկու և [[Պյոտր Շերեմետև]]ի տներում։տներում: Հարուստ իշխանների սեփական տներում մշտական տնային թատրոններ ունենալու ավանդույթը պահպանվեց շատ երկար ժամանակ։ժամանակ:
 
Տնային [[թատրոն]]ները խթանում էին բեմում կանանց հայտնվելուն։հայտնվելուն:
 
Նշանավոր ռուս [[ճորտ]] [[դերասան]]ուհիների շարքին կարելի է դասել [[Պրասկովյա Ժեմչուգովա-Կովալևա]]յին՝ նախկին ճորտ դերասանուհուն, ով դարձավ կոմսուհի Շերեմետևա։Շերեմետևա:
 
Որպես կանոն, այս [[թատրոն]]ի [[խաղացանկ]]ը կազմված էր եվրոպական հեղինակների և երաժիշտների՝ առաջին հերթին ֆրանսիացի և իտալացի [[կոմպոզիտոր]]ների՝ [[Պիեռ Մոնսիսի]], [[Անդրե Գրետրի]], [[Նիկոլո Պիչինի]], [[Ջովաննի Պաիզիելլո]], [[Մոցարտ]], ինչպես նաև ֆրանսիացի դասականների՝ [[Ժան Ժակ Ռուսո]], [[Դենի Դիդրո]], գրական դրամաներից։դրամաներից: Սակայն արդեն ի հայտ էին գալիս նաև ռուս հեղինակներ։հեղինակներ: Դերերից մեկը, որը փայլուն կատարեց Ժեմչուգովան, դա Զելմիրան էր «[[Զելմիրան և Սմելոնը]]» [[օպերա]]յում, որի [[կոմպոզիտոր]]ն էր [[Օսիպ Կոզլովսկի]]ն, ով գրել է [[օպերա]]ն՝ հիմնվելով հայրենի պատմության վրա։վրա:
 
==Օտարերկյա թատրոնական մասնավոր ձեռնարկություններ==
[[Պատկեր:Peter der-Grosse 1838.jpg|մինի|աջից|200 px|[[Պետրոս I]]]]
Օտարերկրացի հյուրախաղորդները՝ գալով [[Ռուսաստան]], բերում էին իրենց հետ ոչ միայն մասնագիտական վարպետություն, այլև դառնում էին հոգևոր մտքի սոցիալական և ստեղծագործական զարգացման աղբյուր։աղբյուր: Ի դեմս [[Ռուսաստան]]ի՝ հաճախ թատերախմբերը, դերասանները, երաժիշտները ձեռք էին բերում երկրորդ հայրենիք, որը նրանց ստեղծագործությունների կարիքն ուներ։ուներ: Իտալական, գերմանական և ֆրանսիական թատերախմբերը լայնորեն տարածված էին [[17]]-րդ դարում։դարում:
 
[[Պետրոս I]]-ը արդեն ինքն էր հրավիրում օտարերկրացիների՝ հասկանալով կրթված եվրոպացիների կարևորությունը [[Ռուսաստան]]ի զարգացման գործում։գործում: Պալատի թատերական գործունեությունը, որը դադարել էր [[Ալեքսեյ Միխայլովիչ]]ի մահվամբ, վերսկսվեց Պետրոս I-ի կողմից։կողմից: Նախ և առաջ նա թատրոնը պալատականից դարձրեց ժողովրդական։ժողովրդական: Թատրոնը արքայական տնակներից տեղափոխեցին Կարմիր հրապարակ, որտեղ կառուցված էր հատուկ «կատակերգական» շենք։շենք:
 
Պետրոսը ցանկանում էր թատրոնը դարձնել իր հաղթանակների արտացոլումը, սակայն նրա գերմանացի կատակերգակները այդ գործի համար անպիտան դուրս եկան։եկան: Պետրովյան թատրոնի տնօրեն [[Յագան Կունշտ]]ը ([[Յոհան Կունստ]]) դժվարացավ բեմականացնել Պետրոսի պատվիրած կատակերգությունը՝ նվիրված իր հաղթանակին, և արքան ստիպված եղավ դիմել Զայիկոնոսպասկի ակադեմիա, որտեղ բարգավաճում էր [[Կիև]]ից բերված հոգևոր [[դրամա]]ն և կրոնական [[դրամա]]ն։ն:
 
[[1702]]թ Պետրոս I Մեծը իր նախկին հունգարացի կատակերգակ [[Յագան Սպլավսկի|Յագան Սպլավսկուն]] ուղարկեց [[Դանցիգ]], որպեսզի այնտեղից թատերախումբ հավաքագրի։հավաքագրի: Սպլավսկին Կունշտի ղեկավարությամբ [[Մոսկվա]] բերեց [[9]] կատակերգակների։ կատակերգակների:<ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/biograf2/7667 Биографический словарь]</ref> [[Յոհան Կունստ]]ը դարձավ ռուսական [[թատրոն]]ի առաջին թատերական ձեռնարկատերը։ձեռնարկատերը:
 
{{Քաղվածք| [[Յոհան Կունստ]]ը ժամանեց [[Մոսկվա]]՝ [[9]] դերասանից բաղկացած թատերախմբով, ովքեր հրավիրված էին [[Մոսկվա]]յում թատերական ներկայացումներ բեմադրելու համար։համար: Պայմանագրի համաձայն՝ Կունստը պարտավորվում էր գոհացնել արքային և դրա համար պիտի տարեկան ստանար [[5000]] արծաթե մանրադրամ և այդ գումարից պիտի վարձատրեր իր աշխատողներին։աշխատողներին: Կունստի ժամանումով [[Կարմիր հրապարակ]]ում անմիջապես սկսվեց թատերական շենքի կառուցումը։կառուցումը: Կունստին էին տրամադրել [[12]] երիտասարդների, ում նա պիտի սովորեցներ դերասանական արվեստ։արվեստ: [[1705]]թ Կունստի տեղը զբաղեցրեց [[Օտտո Ֆիրշտ]]ը։ը:<ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_biography/66358/%D0%9A%D1%83%D0%BD%D1%81%D1%82 Большая биографическая энциклопедия]</ref>|}}
 
Պետրոս I-ը դժգոհ էր թատրոնի ժամանակակից խաղացանկից։խաղացանկից: Բերխգոլցը դերասաններից պահանջում էր պիեսներ՝ բաղկացած ոչ ավել քան [[3]] գործողությունից, որոնք չպետք է ներառեին ոչ մի սիրային ինտրիգներ, չլինեին շատ լուրջ, ոչ էլ շատ ծիծաղելի։ծիծաղելի: Նա ցանկանում էր, որ ներկայացումները բեմադրվեին ռուսերեն լեզվով և այդ պատճառով կատակերգակների էր հրավիրում մեծամասամբ [[Լեհաստան]]ից և ոչ թե [[Գերմանիա]]յից։յից:
 
Պետրոս I արքայի ժամանակաշրջանում թատերական արվեստը զարգանում էր նաև գյուղերում։գյուղերում: [[1705]]թ հիշատակվում է [[Տոբոլսկ]]ում բեմադրված ներկայացումների մասին, որտեղ որպես թատրոնի քարոզիչ հանդես էր գալիս տեղի միտրոպոլիտ [[Ֆիլոֆեյ Լեշչինսկի]]ն։ն:
 
Պետրոս I Մեծի և նրա քրոջ՝ [[Նատալյա Ալեքսեևնա]]յի մահվանից հետո, ով [[թատրոն]]ի սիրահար էր, թատերական արվեստը [[Ռուսաստան]]ում սկսեց անկում ապրել, որը բացատրվում է [[Պետրոս II]]-ի և [[Եկատերինա I]]-ի ղեկավարման ժամանակաշրջանում թատրոնի հանդեպ անտարբերությամբ. պալատական ներկայացումները միանգամայն հազվագյուտ երեևույթ դարձան։դարձան: Սլավոնահունալատինական ակադեմիայում շարունակվում էին դասական [[դրամա]]ների ներկայացումները, որոնք հետագայում ևս զարգացան՝ հեռանալով նախկին հոգևորական թատրոնի գիտական ուղղվածությունից։ուղղվածությունից:
 
Պետրոս I-ի օրինակին հետևեցին և հետագա արքաները։արքաները:
 
[[Պատկեր:Louis Caravaque, Portrait of Empress Anna Ioannovna (1730).jpg|մինի|ձախից|200px|[[Աննա Իվանովնա]]]]
Կայսրուհի [[Աննա Իվանովնա]]յի գահ բարձրանալուն պես վերսկսվեցին պալատական ներկայացումները, դիմակահանդեսները և զվարճանքի այլ միջոցները։միջոցները: Ներկայացումները մեծամասամբ երգիծական բովանդակություն ունեին. կայսրուհին նախընտրում էր «այն գյուղացիական և գերմանական կատակերգությունները, որտեղ դերասանները արարի վերջում անպայման ծեծում էին իրար»։:
 
Պետերբուրգյան հասարակությունը չբավարարվեց միայն իտալական օպերայով կամ [[Լեյպցիգ]]ից ժամանած գերմանական կատակերգակներով և սկսեց հետաքրքրվել ռուսական կատակերգություններով և դրանց բեմադրմամբ պալատներում։պալատներում: Այդ նպատակի համար նախատեսված կառույցը կոչվում էր «կատակերգության» անունով։անունով:
 
Պալատական ներկայացումներին մասնակցում էր ամբողջ պետերբուրգյան ազնվականությունը։ազնվականությունը: [[Աննա Իվանովնա]]յին ծիծաղեցնում էր բեմի վրա իր արարքներով հատկապես [[Դմիտրի Շեպելև]]ը. թատերական պիեսներ էին բեմականացնում նաև Բիրոնի որդիները, Վորոնցովները, Ապրակսինները, կոմս Բրյուսովը, Երմակովը, Ստրուգովշչիկովը և այլք։այլք: Պալատական ներկայացումներին մասնակցում էին Շլյախետնու կադետական դպրոցի սաները։սաները: [[1735]]թ. հատուկ շքեղությամբ բեմադրվեց «Իոսիֆի մասին գործողությունը» (действо о Иосифе)։: [[Ռուսաստան]]ում առաջին թատերական ուսումնարան բացելու ծրագիր կար՝ ներկայացված բալետմեյստեր [[Ժան Բատիստ Լանդե]]ի կողմից, և որոշ տեղեկություններ վկայում են, որ ծրագիրը իրականացվել է։է:
 
[[Ռուսաստան]]ում երկար ժամանակ աշխատել է իտալացի [[կոմպոզիտոր]] [[Ջովաննի Պաիզիելլո]]ն, ով ժամանել էր [[Ռուսաստան]] [[1776]]թ.՝ [[Եկատերինա II]] թագուհու հրավերով և վերջինիս հրամանով նշանակվել որպես պալատական [[կոմպոզիտոր]]։:
 
[[19]]-րդ դարում նույնպես շարունակվեց և ողջունվեց օտարերկրյա հյուրախաղորդների (գաստրոլյոր) գործունեությունը, որոնցից շատերը մնում էին [[Ռուսաստան]]ում ընդմիշտ դառնալով ռուսական կայսրության հպատակներ։հպատակներ: Շատ հաճախ նրամց նույնիսկ անվանափոխում էին՝ անգլիացի ձեռնարկատերեր [[Մայքլ Մեդոքս]]ին անվանում էին Միխայիլ Եգորովիչ կամ Միխայիլ Գեորգիևիչ, գերմանացի [[կոմպոզիտոր]] [[Ֆրիդրիխ Շոլց]]ին՝ Ֆեոդոր Եֆիմովիչ։Եֆիմովիչ:
 
[[Պատկեր:Catterino-Cavos.jpg|մինի|աջից|200 px|Կատերինո Կավոս]]
Իտալացի երաժիշտ [[Կատերինո Կավոս]]ը, ով եկել էր Ռուսաստան [[Անտոնիո Կազասսի|Անտոնիո Կազասսու]] գլխավորած մի թատերախմբի հետ, շուտով մտավ կայսերական թատրոնների կազմի մեջ և դարձավ ռուսական [[օպերա]]յի իսկական «հայրը»։: Նրան են պատկանում առաջին [[օպերա]]յին ստեղծագործությունները, որոնք հիմնված էին ռուս պատմության վրա։վրա: Նրա ստեղծագործությունները opera comique ոճով էին գրված։գրված: Հենց [[Կատերինո Կավոս]]ն է առաջինը ստեղծել ռուս գյուղացի [[Իվան Սուսանին]]ի սխրագործությունների մասին [[օպերա]]։: Ստեղծագործության սյուժեն որոշ չափով պարզեցված էր, երաժշտության գեղեցկությունը գերազանցում էր սյուժեի բովանդակությունը, որին այդ ժամանակ պատշաճ ուշադրություն չէին դարձրել։դարձրել: Եվ երբ մի քանի տարի անց ստեղծվեց [[Գլինկա]]յի համանուն օպերան, հենց [[Կատերինո Կավոս]]ը ի վնաս իր ստեղծածի՝ ընդունեց երիտասարդ տաղանդավոր կոմպոզիտորի ստեղծագործությունը՝ այդպիսով նրա համար ճամփա բացելով։բացելով: Երաժշտական քննադատ [[Վիկտոր Կորշիկով]]ը գրել է. {{Քաղվածք| [[32]]ամյա [[Գլինկա]]ն տանում է պարտիտուրան Պետերբուրգի [[օպերա]], որտեղ մի քանի տարի բեմադրվում էր [[Կատերինո Կավոս]]ի [[օպերա]]ն, իսկ [[թատրոն]]ի գեղարվեստական խորհուրդը գլխավորում էր [[Կատերինո Կավոս]]ը, ով ոչ միայն համաձայնվեց բեմադրել [[օպերա]]ն, այլև որոշեց դառնալ դրա առաջին [[դիրիժոր]]ը։ը: Կավոսը իր ժամանակի լավագույն դիրիժորն ու երաժիշտն էր և իր երիտասարդ մրցակցի տաղանդը չտեսնել չէր կարող։կարող: Որպես իսկական բեմադրող նա ընտրեց այն, ինչը ամենալավն էր համարում և չէր պատրաստվում խաղացանկից հանել իր ստեղծագործությունը։ստեղծագործությունը: [[2]] օպերաներն էլ, չխանգարելով մեկը մյուսին, բեմադրվեցին միևնույն բեմի վրա։վրա: Ավելին, որոշ դերասաններ կատարում էին նույն դերերգերը տարբեր ստեղծագործություններում։ստեղծագործություններում:|}}
 
Կատերինո Կավոսի անունը երկար ժամանակ մոռացության էր մատնվել և նրա հիշատակը վառ էին պահում միայն պրոֆեսիոնալ երաժիշտները։երաժիշտները:
 
Ռուսական երաժշտական մշակույթի զարգացման վրա նշանակալի ազդեցություն ունեցավ հոլանդացի կոմպոզիտոր [[Ջոն Ֆիլդ]]ը, ով դաստիարակել է ռուս երաժիշտների հսկայական բանակ, այդ թվում՝ [[Միխայիլ Գլինկա]], [[Ալեքսեյ Վերստովսկի]], [[Ալեքսանդր Գուրիև]], [[Նիկոլայ Դևիտտե]], Շառլ (Կարլ) Մայեր, [[Ալեքսանդր Դյուբյուկ]]՝ ֆրանսիացի պալատական, ով դարձավ Ռուսաստանի հպատակը, իսկ [[Ջոն Ֆիլդ]]ի որդի [[Լեոն Լեոնով]]ը դարձավ հայտնի ռուս երգիչ, իր հոր աշակերտ [[Միխայիլ Գլինկա]]յի օպերաների դերերգերի կատարողը (Սոբինին՝ «[[Իվան Սուսանին (օպերա)|Իվան Սուսանին]]» և Ֆինն՝ «[[Ռուսլան և Լյուդմիլա]]»)։:
 
Ռուսաստանում երգել են վոկալի հայտնի եվրոպացի վարպետներ [[Լուիջի Լուբլաշ]]ը, [[Կամիլլո Էվերարդ]]ին, որոնց աշակերտները իրենց հերթին դաստիարակել են բազմաթիվ վոկալիստների, գերմանացի և ֆրանսիացի արտիստներ, բալետմեյստերներ [[Շառլ Դիդլո]]ն, [[Մորիս Պետիպա]]ն և այլք։այլք:
 
Գալով Ռուսաստան, օտարերկրյա կատակերգակների շատ թատերախմբեր հրավիրվում էին պալատ, այնուհետև դառնում պալատական։պալատական:
 
==Կայսերական թատրոններ==
 
Ռուսական [[թատրոն]]ների շարքում հատուկ տեղ էին գրավում կայսերական [[թատրոն]]ները, որոնք գտնվում էին Պալատի նախարարության, ինչպես նաև [[Վարշավա]]յի կառավարական [[թատրոն]]ների տնօրինության ներքո։ներքո: Կայսերական թատրոնների, ինճպես նաև [[Ռուսաստան]]ում թատրոնի պաշտոնական ստեղծման ամսաթիվը [[1756]] թվականի [[օգոստոսի 30]] է համարվում, երբ կայսրուհի [[Ելիզավետա Պետրովնա]]ն հրաման արձակեց [[Սանկտ Պետերբուրգ]]ում ռուսական [[թատրոն]] ստեղծելու մասին՝ [[թատրոն]]ի ղեկավարումը հանձնարարելով [[Ալեքսանդր Սումարոկով]]ին։ին: Արդյունքում պալատական [[թատրոն]]ի կազմի մեջ բացի ռուսական դրամատիկական թատերախմբից, մտավ նաև բալետը, կամերային և պարահանդեսային երաժշտությունը, իտալական օպերան, ֆրանսիական և գերմանական թատերախմբերը։թատերախմբերը:
 
===Թատրոնը Ելիզավետա Պետրովնայի օրոք (18-րդ դար)===
[[Պատկեր:Elizabeth of Russia by V.Eriksen.jpg|մինի|աջից|200 px|Ելիզավետա Պետրովնա]]
[[Ելիզավետա Պետրովնա]]յի թագավորության ժամանակ երաժշտական և թատերական գործը վերելք ապրեց։ապրեց: Ոչ մի անգամ Պետերբուրգը այդքան բազմազան ներկայացումներ չէր բեմադրել։բեմադրել: Օտարերկրյա թատերախմբերի հետ համատեղ սկսեցին ելույթ ունենալ ռուս արտիստները։արտիստները: [[1751]]թ. [[Ձմեռային պալատ]]ում պետերբուրգյան պալատական իտալական թատերախմբի կազմի մեջ հանդես էր գալիս [[Ելիզավետա Բելոգրադսկայա]]ն, ով համարվում է [[Ռուսաստան]]ի առաջին պրոֆեսիոնալ [[երգչուհի]]ն։ն:
 
Պրոֆեսիոնալ արտիստների և երաժիշտների օտարերկրյա թատերախմբերի կողքին կազմավորվեց թատրոն Շլյախետսկի կորպուսում, որտեղ [[1749]]թ. առաջին անգամ բեմադրվեց [[Ալեքսանդր Սումարոկով]]ի առաջին [[ողբերգություն]]ը, իսկ [[Յարոսլավլ]]ում կազմավորվեց [[Ֆեոդոր Վոլկով]]ի պրոֆեսիոնալ [[թատրոն]]ը։ը: [[1752]]թ. [[Ելիզավետա Պետրովնա]]յի պահանջով Վոլկովի թատերախումբը ժամանեց Պետերբուրգ, որտեղ կայսրուհու համար բեմադրեց սուրբ Դմիտրի Ռոստովսկու կրոնական [[դրամա]]ն։ն: Շուտով թատերախումբը մտավ կայսրուհու հրամանով կազմավորված կայսերական [[թատրոն]]ների կազմի մեջ։մեջ:
 
[[1756]] թվականի [[օգոստոսի 30]]-ը ռուսական պատմության մեջ մտավ իբրև [[Ռուսաստան]]ում կայսերական թատրոնների ստեղծման օր։օր: Հրաման արձակվեց Պետերբուրգում ռուսական [[թատրոն]] կառուցելու մասին (այժմյան Ալեքսանդրինսկի թատրոն)։: Թատերախմբի կազմի մեջ են մտնում յարոսլավցիներ՝ 2 Վոլկովները, Դմիտրիևսկիները և Պոպովները։Պոպովները: Կայսերական թատրոնների կազմում սկսեցին աստիճանաբար ստեղծվել ինչպես նոր, այնպես էլ միավորվեցին արդեն գոյություն ունեցող ձեռնարկատերերը։ձեռնարկատերերը:
 
[[Բրոքհաուսի և Եփրոնի հանրագիտական բառարան]]ի համաձայն հենց այդ ժամանակ են պրոֆեսիոնալ դերասանուհիները ռուսական բեմ ելել կանացի դերեր կատարելու համար. մինչ այդ կանանց դերերը խաղում էին տղամարդիկ։տղամարդիկ: Միայն դրանից հետո Ճորտային թատրոններում ևս ի հայտ եկան կանայք. «Հասարակական թատրոնում կանացի դերերը առաջին անգամ սկսեցին խաղալ կանայք [[1757]]թ.՝ մշտական ռուսական [[թատրոն]]ի ստեղծվելուց անմիջապես հետո։հետո: Ռուս առաջին դերասանուհիներն են եղել [[Մարիա Անանին|Մարիա]] և [[Օլգա Անանին]]ները և [[Ագրաֆենա Մուսինա-Պուշկինա]]ն, որոնցից առաջինը ամուսնացավ [[Գրիգորի Վոլկով]]ի հետ, երկրորդը՝ [[Յակով Շումսկի|Յակով Շումսկու]] հետ, երրորդը՝ [[Իվան Դմիտրիևսկի|Իվան Դմիտրիևսկու]]։: [[18]]-րդ դարի նշանավոր դերասանուհիներից էին [[Ավդոտյա Միխայլովա]]ն և [[Տատյանա Տրոեպոլսկայա]]ն»։: Տեղեկություններ կան, որ դերասանուհիները կանացի դերեր էին խաղում դեռևս [[Սոֆյա Ալեքսեևնա]]յի տնային [[թատրոն]]ում։ում:
 
[[Մոսկվա]]յում ռուսական բեմական արվեստը սկսվեց [[1756]]թ. [[Մոսկվայի Մ. Լոմոնոսովի անվան պետական համալսարան|Մոսկվայի համալսարանին]] կից բացված [[թատրոն]]ից, որը գլխավորեց [[Միխայիլ Խերասկով]]ը։ը: Թատերախումբը մշտական չէր. ուսումն ավարտած ուսանողները միաժամանակ ավարտում էին նաև դերասանական գործունեությունը համալսարանական բեմում։բեմում: [[1757]]թ Պետերբուրգում բացվեց հայտնի ձեռնարկատեր [[Ջովաննի Բատիստա Լոկատելլի]]ի իտալական [[օպերա]]ն, [[1759]] թվականին նա [[թատրոն]] է բացում [[Մոսկվա]]յում, գոյատևում է մինչև [[1762]] թվականը։թվականը:
 
===Թատրոնը Եկատերինա II-ի օրոք===
[[Պատկեր:Profile portrait of Catherine II by Fedor Rokotov (1763, Tretyakov gallery).jpg|մինի|ձախից|200px|Եկատերինա II]]
[[Եկատերինա II]]-ի գահ բարձրանալու ժամանակ Պետերբուրգում կար պալատական [[3]] թատերախումբ՝ իտալական [[օպերա]]յին, [[բալետ]] և ռուսական դրամատիկական, որպես կամավոր գերմանական թատերախումբը հանդես գալու թույլատրություն ուներ։ուներ: [[1762]]թ. կազմավորվում է ֆրանսիական դրամատիկական թատերախումբը։թատերախումբը: [[1766]]թ կազմավորվում է ֆրանսիական դրամատիկական թատերախումբը։թատերախումբը: [[Թատրոն]]ին միջոցների հատկացումը հասնում էր 138410 ռուբլու, այդ թվում ռուսական թատրոնին՝ 10500 ռուբլի, մինչդեռ ֆրանսիական [[թատրոն]]ին հատկացվել էր [[2]] անգամ քիչ։քիչ: Թատերական գերատեսչությունը [[Եկատերինա II]]-ի օրոք մշտական պակասորդ ուներ։ուներ: [[1783]]թ առաջին անգամ առաջնելույթներ հաստատվեցին դերասանների համար։համար: Այդ ժամանակ էլ քաղաքային թատրոններում սկսեցին վճարովի ներկայացումներ բեմադրել հասարակության համար։համար: Կարևոր իրադարձություն էր արքայական թատերական մենաշնորհի չեղյալ համարելը ներկայացումների և զվարճանքների ձեռնարկատիրության մեջ ազատության հաստատումը։հաստատումը:
 
Բացի պալատական թատերախմբերից [[Եկատերինա II]]-ի պալատում հաճախ բեմականացնում էին սիրողական ներկայացումներ Էրմիտաժի թատրոնում։թատրոնում: Մեծ տարածում գտավ բարձր խավի ներկայացուցիչներից կազմված սիրողական ներկայացումները։ներկայացումները: Պալատական ներկայացումներում հաճախ հանդես էին գալիս նաև դերասաններ. դրանք հիմնականում կադետներ էին, պաժական դպրոցի և Սմոլնու վանքի սաներ։սաներ:
 
[[Մոսկվա]]յում [[թատրոն]]ի սկիզբը համարվում է [[1757]]թ, երբ բացվեց [[Ջովաննի Բատիստա Լոկատելլի]]ի իտալական [[օպերա]]ն։ն: [[1759]]թ այնտեղ կազմավորվեց հասարակական ռուսական [[թատրոն]], սակայն շուտով փակվեց։փակվեց: [[Մոսկվա]]յի [[թատրոն]]ը հատկապես աշխույժ էր [[1762]]թ [[Եկատերինա II]]-ի թագադրման կապակցությամբ։կապակցությամբ: «[[Մոսկվա]]յի համալսարանին կից բացված առաջին մոսկովյան [[թատրոն]]ից հետո [[1766]]թ բացվեց Ռուսական [[թատրոն]]ը, որը գլխավորեց գնդապետ Ն. Ս. Տիտովը։Տիտովը: Նրա ներկայացումների համար կայսրուհի [[Եկատերինա II]]-ը տրամադրեց մոսկովյան պալատի [[թատրոն]]ի տարածքը՝ Գոլովինսկի օպերային տունը (Լեֆորտովում)։: [[1769]]թ [[մարտի 1]]-ին Տիտովը հրաժարվեց [[թատրոն]]ի ղեկավարի պաշտոնից և [[հուլիս]]ին [[թատրոն]]ն անցավ Ջ. Մելմոնտին ու Ջ. Չինտուն, ովքեր ներկայացումների համար վարձեցին կոմս [[Ռոման Վորոնցով]]ի տունը Զնամենկա փողոցի վրա։վրա:
 
[[1771]]թ [[ժանտախտ]]ի ժամանակ Բելմոնտին մահացավ, իսկ Չինտին անհետացավ և մոսկովյան ձեռնարկության հիմնական տերը դարձավ Պ. Վ. Ուրուսովը, ով [[1776]]թ [[օգոստոս]]ին հյուրընկալեց անգլիացի ձեռնարկատեր և մեխանիկ Միխայիլ Եգորովիչ Մեդոքսին։Մեդոքսին: [[1780]]թ [[փետրվար]]ին Զնամենսկի թատրոնը այրվում է և շուտով Ուրուսովը դուրս է գալիս ձեռնարկությունից, որի միակ տերը մնում է Մեդոքսը, ով կառուցեց [[Պետրովսկի թատրոն]]ը։ը: Պետրովսկի թատրոնի թատերախումբը կազմված էր ինչպես կամավոր դերասաններից, այնպես էլ [[ճորտ]]երից. երբեմն կալվածատերերը վարձով էին տալիս կամ էլ ամբողջությամբ վաճառում էին թատերախմբերը։ թատերախմբերը:<ref>[http://slovari.yandex.ru/dict/mos/article/mos/19000/52378.htm Л. М. Старикова, М. П. Рахманова, Петровский театр]</ref> Սակայն [[19]]-րդ դարում [[Միխայիլ Մեդոքս]]ը սնանկացավ և նրա թատերական բոլոր ձեռնարկությունները անցան պետությանը։պետությանը:
 
Կայսերական (պետական) [[թատրոն]]ների զարգացման հետ մեկտեղ [[Եկատերինա II]]-ի օրոք կալվածքներում զգալիորեն ավելացան ճորտական թատրոնները։թատրոնները: Հայտնի էին Ռումյանցևի, Վոլկոնսկու [[թատրոն]]ները։ները: Կոմս [[Նիկոլայ Շերեմետև]]ը [[4]] [[թատրոն]] ուներ Պետերբուրգում, [[Մոսկվա]]յում, Կուսկովո կալվածքում և Օստանկինոյում։Օստանկինոյում: [[1790]]-ական թթ Մոսկվայում հաշվվում էր մոտ 15 մասնավոր թատրոն՝ [[160]] դերասաններով ու դերասանուհիներով և [[226]] երաժիշտներով ու [[երգիչ]]ներով։ներով: Տնային այս [[թատրոն]]ներում կային ճորտերից կազմված նվագախմբեր, [[օպերա]]յին և [[բալետ]]ային թատերախմբեր։թատերախմբեր: Նմանատիպ կալվածքային թատերախմբեր կային նաև գյուղերում։գյուղերում: [[18]]-րդ դրում հայտնի էին կոմս Վոլկենշտեյնի, Սումարոկովի, Յուսուպովի, Շչեբատովի թատերախմբերը։թատերախմբերը: Ավանատիպ քաղաքներից [[Խարկով]]ում մշտական [[թատրոն]] ստեղծվեց [[1812]]թ, [[Վորոնեժ]]ում՝ [[1787]]թ, [[Տամբով]]ում [[1786]]թ, [[Նիժնի Նովգորոդ]]ում՝ [[1798]]թ, [[Տվեր]]ում՝ [[1787]]թ.։:
 
[[Բրոքհաուսի և Եփրոնի հանրագիտական բառարան|Ֆ. Բրոկհաուզի և Ի. Եֆրոնի հանրագիտարանային]] բառարանում նշվում է. «Ռուսական [[թատրոն]]ի առաջին իսկ ժամանակաշրջանում բեմում դերասանները ցույց էին տալիս ոճի, տոնի, թատերական ընդհանուր հնարքներ։հնարքներ: Դա եվրոպական՝ մասնավորապես ֆրանսիական [[դպրոց]]ն էր։էր: Որպես օրինակ ծառայում էին այն ժամանակվա Պետերբուրգի օտարերկրյա թատրոնները, մասնավորապես Սերինայի ֆրանսիական թատերախումբը, որը ժամանակակիցների վկայությամբ, բաղկացած էր տաղանդավոր դերասաններից։դերասաններից: Այդ թատերախմբին մոտ լինելը, ինչպես նաև առաջին տարիների խաղացանկի նմանությունը, բացի [[Ալեքսանդր Սումարոկով]]ի պիեսը, [[Ժան Բատիստ Մոլիեր]]ի, Դետուշի և [[Ժան Ռենյար]]ի [[կատակերգություն]]ների թարգմանությունները էլ ավելի ընդհանրացրեցին ֆրանսիական և ռուսական թատերախմբերի արտիստական նմանությունը։նմանությունը:» <ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/brokgauz_efron/139717 Энциклопедический словарь Ф. А. Брокгауза и И. А. Ефрона]</ref> Ռուսական [[թատրոն]]ի գեղարվեստական ղեկավար է նշանակվում [[Իվան Դմիտրևսկի]]ն, ով սովորել էր այդ ժամանակների եվրոպական լավագույն ողբերգակների ոճը և խաղաձևը և այդ ոճով էլ դաստիարակում է ռուս դերասանների մի ամբողջ բանակ։բանակ: [[Անտոն Կրուտիցկի]]ն, [[Կոզմա Գամբուրով]]ը, Սանդունովը, [[Պյոտր Պլավիլշչիկով]]ը, [[Անդրեյ Կարատիգին]]ը, [[Ալեքսեյ Յակովլև]]ը, [[Եկատերինա Սեմյոնովա]]ն և այլք տաղանդավոր աշակերտներ էին և Դմիտրիևսկի ուղղվածության, այսինքն՝ բեմային խաղի ֆրանսիական դպրոցի հետևորդները և ժառանգները։ժառանգները:
 
Մյուս կողմից դերասանների զգալի մասի ճորտ լինելը (դեռևս [[19]]-րդ դարի սկզբներին [[Մոսկվա]]յի կայսերական թատերախումբը կազմավորվել էր կալվածատիրական թատերախմբերի գնման միջոցով) չէր կարող նպաստել դերասանների հասարակական դիրքի բարձրացմանը։բարձրացմանը: Հայտնվելով կայսերական թատրոններում՝ [[ճորտ]]երը ազատագրվեցին ճորտային կախվածությունից։կախվածությունից: Ճորտատիրությունից ազատվել է նաև դերասան [[Միխայիլ Շչեպկին]]ը։ը:
 
[[Պատկեր:Ivan-Dmitrevsky.jpg|մինի|աջից|180px|Իվան Դմիտրիևսկի]]
[[Եկատերինա II]]-ը [[թատրոն]]ին տալիս էր բարձր դաստիարակչական և կրթական նշանակություն, սակայն այդ գիտակցությունը միայն տեսական էր. [[թատրոն]]ը բարոյական զվարճանք էր մնում, որտեղ [[բալետ]]ը, [[օպերա]]ն և դրամատիկական ներկայացումը միանգամայն նույն դերն էին խաղում։խաղում: [[Թատրոն]]ը [[Ռուսաստան]]ում ժողովրդականության առաջին ուղեկիցն էր ([[Վլադիմիր Լուկին]], [[Ալեքսանդր Աբլեսիմով]], [[Դենիս Ֆոնվիզին]])։:
 
Ռուսական դրամատուրգիայի պատմության առաջին սոցիալ-քաղաքական կատակերգությունը դա [[Դենիս Ֆոնվիզին]]ի «[[Դեռահասը]]» էր, որտեղ հեղինակը բացեիբաց ծիծաղում էր իր կերպարների վրա, ովքեր [[18]]-րդ դարի [[Ռուսաստան]]ի տարբեր սոցիալական դասակարգերի տիպիկ ներկայացուցիչներ էին՝ պետական գործիչներ, պալատականներ, ճորտատերեր, ինքնակոչ ժամանակակից ուսուցիչներ։ուսուցիչներ: Ոչ միանգամից, սակայն պիեսը բեմադրվեց կայսերական թատրոններում։թատրոններում: Կատակերգության առաջին բեմադրությունը տեղի ունեցավ Պետերբուրգում [[1782]]թ [[սեպտեմբերի 24]]-ին, [[Մոսկվա]]յում՝ [[1783]]թ [[մայիսի 14]]-ին Մեդոքսի Պետրովյան Մեծ թատրոնում։թատրոնում: Կատակերգության դրական հերոսի՝ Ստարոդումի առաջին դերակատարը դարձավ [[Իվան Դմիտրիևսկի]]ն։ն:
 
===19-րդ դար և 20-րդ դարի սկիզբ===
[[19-րդ դար]]ի սկզբին՝ [[1803]] թվականին, [[Ալեքսանդր I]]-ի օրոք կայսերական [[թատրոն]]ները առաջին անգամ բաժանվեցին դրամատիկականի և երաժշտականի, որն էլ իր հերթին բաժանվեց [[օպերա]]յի և [[բալետ]]ի։ի: Այսպիսի բաժանման գաղափարը պատկանում էր [[Կատերինո Կավոս]]ին, ով ինքն էլ ղեկավարեց [[Սանկտ Պետերբուրգ]]ի օպերան։օպերան: [[Մոսկվա]]յում, թեև բաժանումը պաշտոնապես տեղի էր ունեցել, երաժշտական և դրամատիկական մասերը երկար ժամանակ միավորված էին ընդհանուր [[բեմ]]ով, մինչև [[1824]]թ չբացվեց դրամատիկական բեմը, որը ավելի ուշ ստացավ [[Փոքր թատրոն]] անունը։անունը: Մոսկովյան Փոքր և [[Մեծ թատրոն]]ները երկար ժամանակ անբաժան էին, քանի որ ունեին միևնույն ղեկավարությունը, վարչությունը, հանդերձարանը և այլն։այլն:
 
Կայսերական թատերական գրասենյակի կազմի մեջ մտնող թատրոնների թիվը աստիճանաբար ավելացավ։ավելացավ: Դրանք Պետերբուրգյան և Մոսկովյան պետական թատրոններ էին, որոնց թատերախմբերը աշխատում էին Մեծ և Փոքր թատրոններում։թատրոններում: Կայսերական և թատրոնների դերասանները և մնացած այլ աշխատողները մի թատերախմբի չէին պատկանում, այլ բոլոր թատրոններին և գրասենյակի պաշտոնյաները հեշտորեն տեղափոխում էին դերասաններին մի թատրոնից մյուսը։մյուսը: Հաճախ Ալեքսանդրինսկի թատրոնի դերասաններից մեկին գործուղում էին Մոսկովյան Փոքր թատրոն, իսկ Պետերբուրգցի երաժիշտներին՝ Մեծ թատրոն և հակառակը։հակառակը: Կայսերական գրասենյակի պաշտոնյաներին չէր հուզում իրենց հպատակ դերասանների ընտանիքները և այլ հարցեր։հարցեր: Պաշտոնյաները վերահսկում էին նաև խաղացանկը. նրանցից էր կախված կբեմադրեն տվյալ պիեսը, թե ոչ։ոչ: Դա խոչընդոտում էր ստեղծագործական ազատությանը և այդ պատճառով ռուսական թատրոնի պատմության մեջ գնալով ավելի էին շատանում մասնավոր թատերախմբերը։թատերախմբերը:
 
[[Պատկեր:Прекрасная Елена.jpg|մինի|180px|ձախից|«Գեղեցիկ Ելենա» ներկայացումը Ալեքսանդրինսկի թատրոնում 1870-ական թվականներին, նկարը՝ Կարլ Բերգամասկոյի]]
Ռուսական թատրոնի պատմության հաջորդ փուլի ընթացքում գերիշխում է արևմտաեվրոպական, հատկապես ֆրանսիական դրամատիկական արվեստը։արվեստը: Սա շարունակվեց մոտ [[100]] տարի։տարի: Խաղի ֆրանսիական դպրոցը, որն արդեն ընտելացել էր ռուսական բեմին, համապատասխանելով խաղացանկի ներքին բնույթին, ծնունդ տվեց բազմաթիվ բեմադրիչների։բեմադրիչների: Արտաքին հնարքների գեղեցկությունը, խաղի մանրամասնությունների հղկումը, խաղաոճը ռուս դերասաններին հնարավորություն տվեցին քայլել [[Արևմուտք]]ի հայտնի դերասանների կողքին։կողքին: Ռուսական հայտնի դեմքերից էին [[Միխայիլ Շչեպկին]]ը, [[Սերգեյ Շումսկի]]ն, [[Պավել Մոչալով]]ը, [[Պրով Սադովսկի]]ն, [[Իվան Սամարին]]ը, [[Պյոտր Ստեպանով]]ը, [[Սերգեյ Վասիլև]]ը, [[Եկատերինա Վասիլևա]]ն, [[Նիկոլայ Նիկիֆորով]]ը, [[Նադեժդա Մեդվեդևա]]ն, [[Ալեքսանդր Մարտինով]]ը, [[Իվան Սոսնիցկի]]ն, [[Վերա Սամոյլովա|Վերա]] և [[Նադեժդա Սամոյլովա]]ները, նրանց եղբայր [[Վասիլի Սամոյլով]]ը, նրանց ծնողներ [[Վասիլի Միխայլովիչ]]ը և [[Սոֆյա Սամոյլովա]]ն։ն:
 
[[19-րդ դար]]ը [[Ռուսաստան]]ի համար դարձավ իր տաղանդների բացահայտման դարաշրջան։դարաշրջան: Ռուսական թատրոնը, լինելով ընդունակ աշակերտ և ընդունելով արևմտաեվրոպական մշակույթի հիմքերը, սկսեց փնտրել զարգացման իր սեփական ուղիները՝ միաժամանակ չհեռանալով իր ուսուցիչներից՝ արևմտաեվրոպական մշակույթի գործիչներից։գործիչներից:
 
Այս ժամանակաշրջանը բնութագրվում է ռուսական երաժշտական արվեստի վերելքով. սկսեցին հայտնվել բազմաթիվ ինքնօրինակ ռուս երաժիշտներ, կոմպոզիտորներ, վոկալիստներ, պարողներ, բալետմեյստերներ, հաջողության հասավ հատկապես ռուսական օպերան։օպերան: Երաժշտության մեջ հայտնավեց ռուսական ուղղություն, որի զարգացման մեջ մեծ դեր խաղացին «[[Հզոր խմբակ]]ի» (Могучая кучка) կոմպոզիտորները։կոմպոզիտորները:
 
Առաջին ռուսական թատերական պատմագիրը [[Պիմեն Արապով]]ն էր, ով հրատարակման պատրաստեց հանրագիտարանային «Ռուսական թատրոնի տարեգրությունը» ([[1861]]թ.), որտեղ ընդգրկված էր ռուսական թատրոնի ամբողջ պատմությունը՝ [[1673]]թ.-ից մինչև [[1825]]թ. [[նոյեմբերի 26]]-ը։ը: Ռուսաստանում հայտնվեց թատերական և երաժշտական քննադատություն, որի ամենավառ ներկայացուցիչներից էր [[Վլադիմիր Ստասով]]ը։ը: [[1808]]թ.-ին [[Սանկտ Պետերբուրգ]]ում հրատարակվում է առաջին ռուսական թատերական ամսագիրը ռուսերեն լեզվով՝ «Դրամատիկական լրաբերը», որը լույս էր տեսնում շաբաթը երկու անգամ։անգամ: Երկրորդ ռուսական թատերական ամսագիրը լույս տեսավ [[Մոսկվա]]յում [[1811]]թ.-ին և կոչվում էր «Դրամատիկական ամսագիր»։:<ref>Театральная энциклопедия</ref> Մի քանի տարի անց Մոսկվայում և Սանկտ Պետերբուրգում նմանատիպ ամսագրերի քանակը հասավ մի քանի տասնյակի։տասնյակի:
 
Թատերական բեմում դասական եվրոպական դրամայի կողքին իրենց տեղն ունեին հայրենական ստեղծագործությունները՝ ռուս գրողներ [[Ալեքսանդր Պուշկին]]ի, [[Նիկոլայ Գոգոլ]]ի, [[Միխայիլ Լերմոնտով]]ի, Խմելնիցկու, Տարնովսկու, [[Դմիտրի Լենսկի|Դմիտրի Լենսկու]], [[Ալեքսեյ Պոտեխին]]ի ստեղծագործություններն իրենց ուրույն տեղն էին գրավում եվրոպացի դրամատուրգների ստեղծագործությունների կողքին։կողքին:
 
[[19-րդ դար]]ում ռուսական թատրոնն աստիճանաբար դառնում է բացառապես ռուս սոցիալ հասարակական գաղափարների արտահայտողը։արտահայտողը: Դրամատուրգների, ռեժիսորների և դերասանների նոր սերունդն արդեն ամբողջովին կենտրոնացած էր Ռուսաստանի պատմական և սոցիալական իրադարձությունների վրա։վրա:
 
[[Պատկեր:The Sorrows of the Spirit, by Alexander Sergeyevich Griboyedov (4) (A).jpg|մինի|180 px|Ալեքսանդր Յուժինը Ֆամուսովի դերում («Խելքից պատուհասը»)(1915)]]
 
Դերասանների խաղը դեռևս արհեստական էր և քիչ էր համապատասխանում թատերական մշակույթի մասին այդ ժամանակվա պատկերացումներին։պատկերացումներին: Սակայն ժամանակը պահանջեց փոփոխություններ այդ բնագավառում։բնագավառում:
 
Ռուսական ռեալիստական թատրոնի հաստատման մեջ մեծ դեր խաղացին [[Ալեքսանդր Օստրովսկի|Ալեքսանդր Օստրովսկու]] ստեղծագործությունները։ստեղծագործությունները: Նրա նորարական թատերական գաղափարները առաջին հերթին բեմադրվում էին Մոսկվայի Փոքր և Սանկտ Պետերբուրգի Ալեքսանդրինսկի թատրոններում։թատրոններում:
 
Օստրովսկու ի հայտ գալով նրա ինքնօրինակ ստեղծագործությունները գտան իրենց կատարողներին և մեկնաբաններին դերասանների շրջանում, ովքեր հասկացան, յուրացրեցին և մարմնավորեցին ամենատարբեր կերպարներ։կերպարներ:
 
Սակայն Օստրովսկուց հետո ռուսական կայսերական թատրոնում բոլոր նորարարությունները վերջացան։վերջացան: Բարձրաստիճան պաշտոնյաների գրասենյակը, որի ենթակայության տակ էին գտնվում կայսերական թատրոնները, վախենում էր որևէ համակործանումից։համակործանումից: Բոլոր նորարարությունները կայսերական դրամատիկական թատրոններում խստորեն արգելվում էին. դերերը փոխանցվում էին դերասաններից հաջորդ սերունդներին առանց որևէ փոփոխությունների։փոփոխությունների: Իսկ նոր ներկայացումները բեմադրվում էին նախապես հաստատված թույլատրելի շրջանակներում։շրջանակներում:
 
Շուտով՝ [[փետրվարյան հեղափոխություն]]ից հետո, կայսերական թատրոնների տնօրինությունը վերակազմավորվեց պետական թատրոնների տնօրինության (տնօրեն՝ [[Ֆեոդոր Բատյուշկով]]), որը գոյատևեց մինչև [[1917]]թ.-ի [[նոյեմբեր]]ը։ը:
 
==Սիրողական թատրոններ==
===Զինվորական թատրոններ===
Զինվորական թատրոնները ստեղծվել են [[18-րդ դար]]ում և գոյություն են ունեցել խոշոր կայազորներում։կայազորներում: [[18-րդ դար]]ում ներկայացումներ են բեմադրվել սպաների համար՝ ղեկավարության ցուցումով։ցուցումով:
 
[[19-րդ դար]]ում [[ներկայացում]]ները բեմադրվում էին «սեփական հաճույքի և հասարակ ժողովրդի զվարճանքի համար»։: Զինվորական [[թատրոն]]ների ներկայացումները հաճախում էին ցածրաստիճան զինվորականները, քաղքենիները, ոչ հարուստ առևտրականները, տարատոհմիկ մտավորականները, գյուղացիները։գյուղացիները:
 
Խաղացանկը ավանդույթային, ժողովրդական էր։էր: Որպես կանոն բեմադրվում էր 3-4 [[Պիես (թատրոն)|պիես]]։: Ամենատարածված [[կատակերգություն]]ներից էին՝ «Մակսիմիլիան արքա», «Իրոդ արքա», «Նավակ»։: Առաջին կրոնական պիեսները առանց փոփոխության էին բեմադրվել, իսկ «Նավակ»-ում իդեալականացվել էր ավազակային կյանքը։կյանքը:
 
Կանտոնիստները (զինվորների զինապարտ որդիները) ունեին իրենց թատրոնները։ թատրոնները:<ref>''Куприянов А. И.'' «Городская культура русской провинции. Конец XVIII - первая половина XIX века». Новый хронограф. М. 2007 стр. 129—132129-132</ref>
 
==Մասնավոր թատրոններ==
[[19-րդ դար]]ում կայսերական [[թատրոն]]ների զարգացման հետ մեկտեղ լայն տարածում գտան մասնավոր թատրոնները։թատրոնները: Դրանց ղեկավարները, որպես կանոն, պրոֆեսիոնալ [[դերասան]]ներ և [[ռեժիսոր]]ներ էին, որոնք կրթություն էին ստացել կայսերական թատրոնների համակարգի մեջ մտնող թատերական ուսումնարաններում և փնտրում էին իրենց ճանապարհը արվեստում՝ հեռանալով կայսերական թատրոնների պետական ուղղվածությունից, որտեղ երկար ժամանակ թույլ չէր տրվում նորարարություններ, և դերերն էլ փոխանցվում էին դերասաններից երիտասարդ սերնդի դերասաններին նույն կատարողական մեկնաբանությամբ։մեկնաբանությամբ:
 
===Մասնավոր գավառական ձեռնարկությունները===
Գավառական թատերական ձեռնարկությունները մեծ դեր են խաղացել ռուսական գավառների մշակութային կյանքում։կյանքում: [[19-րդ դար]]ում դրանց թիվը անհամեմատ աճեց։աճեց: Դրանք սկզբում հյուրախաղերով հանդես եկող թատերախմբերն էին։էին: Դրանցից մի քանիսը աստիճանաբար ստացիոնար տարածքներ ձեռք բերեց (հատուկ ձեռնարկատեր [[Պյոտր Սոկոլով]]ի համար [[1843]]-[[1845]]թթ [[Ուրալ]]ում և [[Եկատերինբուրգ]]ում կառուցվեցին առաջին թատերական կառույցները)։: Շրջիկ թատերախմբերի մասին վկայում է Շոլոմ-Ալեյխեմի «[[Թափառական աստղեր]]» վեպը, որը նվիրված է հրեա թատերախմբերին։թատերախմբերին: Ի տարբերություն մայրաքաղաքային թատրոնների, այս թատրոնները լուսավորչակրթական գործառույթ ունեին։ունեին: Գավառներում նրանցից սկսվեց թատերական [[մշակույթ]]ը։ը: Բայց դրա հետ մեկտեղ նրանք ցույց տվեցին [[Ռուսաստան]]ին հատուկ կենտրոնացման արատավոր քաղաքականությունը. գավառը համարվում էր երկրորդ կարգի վայր։վայր: «Գավառական» բառն ինքը ռուսերեն լեզվում ստացավ ատելի երանգ՝ դառնալով թերի կրթության, ոչ բարձր մշակութային և հոգևոր մակարդակի հոմանիշերը։հոմանիշերը: [[19-րդ դար]]ի ռուսական գավառների ամենացածր դասակարգերը հաճախ անգրագետ էին, նույնիսկ ճորտատիրության վերացումից հետո։հետո:
 
Գավառական թատերական ձեռնարկություններում աշխատում էին ականավոր այնպիսի դերասաններ, ինչպիսիք էին [[Նիկոլայ Ռիբակով]]ը, ում Օստրովսկին տվեց Նեսչասլիվցևի դերը «[[Անտառ]]» [[պիես]]ում։ում: Վերջիններս ցատկահարթակ էին հանդիսանում դերասանների և ռեժիսորների համար, որտեղ նրանք կարող էին փորձ ձեռք բերել «իսկական» մայրաքաղաքային թատրոններում հանդես գալուց առաջ (օրինակ [[Փոքր թատրոն]]ի դերասան [[Սերգեյ Շումսկի]]ն [[1847]]թ. մեկնեց գավառական Օգեսսկի թատրոն, որպեսզի գլխավոր դերերի փորձ ձեռք բերի և որոշակի փորձ ձեռք բերելով վերադարձավ [[Մոսկվա]])։: Այդտեղից շատերը սկսեցին իրենց կարիերան և արդյունքում դարձան ռուսական մշակույթի հայտնի գործիչներ։գործիչներ: Հետագայում այն դերասանները, որոնք հանդես էին գալիս կայսերական թատրոններում, ստանում էին արտոնություններ, մասնավորապես պետական դերասանները, ծերունական տարիքում հեռանալով բեմից, ապահովվում էին ցմահ թոշակով։թոշակով: Նման տարանջատումը մայրաքաղաքների և գավառների միջև ազդում էր ոչ միայն, այլև երկրի զարգացման ամբողջ պատմության վրա։վրա:
 
===Մայրաքաղաքային մասնավոր թատրոններ===
[[Պատկեր:Stanislavski.jpg|մինի|150px|Կոնստանտին Սերգեևիչ Ստանիսլավսկի]]
[[19-րդ դար]]ի վերջի և [[20-րդ դար]]ի սկզբների մոսկովյան մասնավոր երաժշտական [[թատրոն]]ներից հարկ է նշել [[Սավվա Մամոնտով]]ի թատրոնը և [[Սերգեյ Զիմին]]ի օպերային թատրոնը։թատրոնը:
 
Այդ ժամանակ աշխատում էին նաև մի քանի դրամատիկական մասնավոր թատրոններ՝ Կորշի թատրոնը, Սոլովցովի և այլն։այլն: Նախահեղափոխական տարիներին ի հայտ եկան Ստանիսլավսկու և Նեմիրովիչ-Դանչենկոյի մոսկովյան գեղարվեստական թատրոնը, Թաիրովի Կամերային թատրոնը, իսկ [[1901]]թ. [[Մոսկվա]]յում բացվեց «Նոր թատրոն»-ը Լիդիա Յավորսկու ղեկավարությամբ, որն աշխատեց մի քանի տարի; Պետերբուրգում աշխատում էր [[Նիկոլայ Եվրեինով]]ը։ը: Այս բոլորը թատերական նոր երևույթներ էին, որոնք տարբերվում էին կայսերական թատրոններից։թատրոններից:
 
Ռուս դրամատիկական մշակույթում և թատրոնում ռեալական ուղղվածության զարգացման մեջ հատուկ տեղ էին գրավում Ստանիսլավսկու տեսական մշակումները, որոնք դարձան համաշխարհային թատերական շարժման սեփականությունը։սեփականությունը:
 
==Ժամանակի հիմնական թատերական գեղագետները==
[[19-րդ դար]]ի վերջին և [[20-րդ դար]]ի սկզբին ի հայտ եկան նոր թատերական գեղագետներ։գեղագետներ:
 
[[Միխայիլ Լենտովսկի]]ն [[թատրոն]]ը տեսնում էր հրապարակային արվեստի ավանդույթների զարգացման մեջ, որը սկիզբ էր առնում խեղկատակությունից՝ որպես գալա ներկայացում և վերածվում էր զանգվածային տոնախմբության։տոնախմբության:
 
Ստանիսլավսկին և Նեմիրովիչ-Դանչենկոն [[Մոսկվայի Գեղարվեստական թատրոն]]ում դարձան հոգեբանական թատրոնի հիմնադիրները՝ յուրաքանչյուր բեմական կերպար մշակելով և հավելելով հանդիսատեսին ոչ տեսանելի նախապատմությամբ, որը խթանում էր կերպարի այս կամ այն արարքները։արարքները:
[[Պատկեր:Alexander Y Golovin Portrait of Meyerhold.jpg|մինի|180px|ձախից|Վսևոլոդ Մեյերխոլդ]]
[[Վսևոլոդ Մեյերխոլդ]]ը մշակում էր թատերական ձևերը, մասնավորապես բեմական շարժումը։շարժումը: Նա հանդիսանում է թատերական կենսամեխանիկայի համակարգի հեղինակը։հեղինակը: Նա միանգամից ընդունեց հեղափոխական նորարությունները՝ փնտրելով նորարարական ձևեր և դրանք ներմուծեց թատերական արվեստ՝ կոտրելով ակադեմիական դրամատիկական կարծրատիպերը։կարծրատիպերը:
 
[[Ալեքսանդր Թաիրով]]ը աշխատում էր թատրոնի՝ որպես համադրական ժանրի զարգացման վրա։վրա:
 
[[Նիկոլայ Ֆորեգեր]]ը աշխատում էր թատերական պայմանականությունների, թատերական պլաստիկայի և ռիթմի, բեմական նմանակումների զարգացման վրա։վրա: Կենսաշարժման վերաբերյալ նրա մշակումները մոտ էին «Կապույտ բլուզ»-ի գեղագիտությանը, որոնց ներկայացումներին Ֆորեգերը մասնակցում էր։էր:
 
Դրամատիկական դասական հիմնակմախքը անսասանորեն պահպանում էր Փոքր թատրոնը՝ շարունակելով պատմական ավանդույթները նոր սոցիալական պայմաններում։պայմաններում:
 
==1917 թվականից հետո==
[[1917]] թվականի հեղափոխությունից հետո բոլոր թատրոնները հայտարարվեցին պետական սեփականություն։սեփականություն: Սոցիալական և տնտեսական քայքայումը բերում էին նրան, որ թատրոնները մարդկանց համար էական չէին։չէին: Մշակույթի շատ գործիչներ, այդ թվում կոմպոզիտորներ, գրողներ, արտիստներ, վոկալիստներ, հեռացան երկրից։երկրից: Թատրոնները կորցրեցին նաև հանդիսատեսի զգալի մասին։մասին:
 
Թատրոնը ուղիներ էր փնտրում նոր պայմաններում գոյատևելու համար։համար: Օգնեցին ՆԷՊ-ի տարիները։տարիները: Ռուսական արվեստը սկսեց քիչ-քիչ վերածնվել, սակայն նոր պայմաններում։պայմաններում: Դա թատրոն-կաբարեների ծաղկման ժամանակաշրջանն էր։էր:
 
Թեև դրամատիկական թատրոններն էլ գրավելով «բերում» էին այդ ժամանակների գործարարներին հանդիսասրահներ, բեմադրում թեթև ժանրերի ներկայացումներ՝ հեքիաթներ և վոդևիլներ։վոդևիլներ: Նոր ստեղծված Վախթանգովի ստուդիայում բեմադրվում է «[[Արքայադուստր Տուրանդոտը]]» ներկայացումը՝ գրված [[Կարլո Գոցցի]]ի հեքիաթի հիման վրա, որի թեթև ժանրի ետևում թաքնված էր սուր սոցիալական երգիծանք։երգիծանք: Թեպետ այսպիսի ներկայացումները բացառություններ էին։էին: Հիմնականում նոր սովետական պիեսները նոր իշխանության հռչակումն ու նշանաբաններն էին։էին:
 
Հայտնվեցին նոր թատրոններ՝ նոր բեմական գեղագետներով՝ օրինակ [[Արբատ]]ում [[1920]]թ. իր «[[Մաստֆոր» թատերական ստուդիա]]ն բացեց [[Նիկոլայ Ֆորեգեր]]ը։ը: Հենց այստեղ են կատարել իրենց բեմական առաջին քայլերը [[Սերգեյ Էյզենշտեյն]]ը, [[Սերգեյ Յուտկևիչ]]ը, [[Սերգեյ Գերասիմով]]ը, [[Թամարա Մակարովա]]ն, [[Բորիս Բարնետ]]ը, [[Վլադիմիր Մասս]]ը և սովետական արվեստի շատ այլ ականավոր գործիչներ։գործիչներ:
 
Այդ ժամանակ էլ ծնվեց «[[Կապույտ բլուզ]]» թատերական շարժումը։շարժումը:
 
Շարունակում էին գործել նախկին մասնավոր պետականացված Մոսկվայի Գեղարվեստական թատրոնը, Կամերային թատրոնը, Զիմինի օպերային թատրոնը, նախկին կայսերական և նույնպես պետականացված Մեծ և Փոքր թատրոնները։թատրոնները:
 
Որոշ ընդմիջումից հետո նոր պայմաններում գործը շարունակեց աշխարհում միակ կենդանիներ վարժեցնող, գիտնական-բնագետ [[Վլադիմիր Դուրով]]ի Կենդանիներիի թատրոնը։թատրոնը: Դուրովին և նրա ընտանիքին մի որոշ ժամանակ թույլատրվեց ապրել իր թատրոնի պետականացված տարածքում, որը սկզբից ևեթ հայտնի վարժեցնողի տունն էր։էր:
 
[[1920]]-ական թվականներին տիկնիկների հետ միասին իր ելույթներն է սկսում [[Վլադիմիր Նեմիրովիչ-Դանչենկո]]յի թատրոնի սան [[Սերգեյ Օբրազցով]]ը։ը:
 
==Թատրոնը ԽՍՀՄ-ում==
[[Պատկեր:Moscow Theater Festival Intourist poster.jpg|մինի|Մոսկովյան թատերական փառատոնի գովազդ, 1935 թ.]]
Մեծ թատրոնում բեմադրվում էին բացառապես սովետական սյուժեներով ներկայացումներ։ներկայացումներ: Ստեղծվեց դասական բալետի բարձրորակ դպրոց, դրամատիկական բեմերում բեմադրվում էին սովետական տաղանդավոր հեղինակների պիեսները, ռուսական թատրոնի պատմության մեջ բարձր տեղ գրավեցին նորանուն դերասանները, ռեժիսորները, պարողները, էստրադային կատարողները, բալետմեյստերները, երգիչները։երգիչները: Ստեղծվեց սովետական թատերական վերլուծությունը, թատերագիտությունը, լույս տեսավ «Թատրոն» ամսագիրը։ամսագիրը: Երկրի պատմության մեջ ընդմիշտ մնացին [[Մայա Պլիսեցկայա]]յի, [[Դավիթ Բորովսկի|Դավիթ Բորովսկու]], [[Յուրի Գրիգորովիչ]]ի, [[Արկադի Ռայկին]]ի, [[Ինոկենտի Սմոտկունովսկի|Ինոկենտի Սմոտկունովսկու]], դրամատուրգներ [[Միխայիլ Բուլգակով]]ի, [[Ալեքսեյ Արբուզով]]ի, [[Վիկտոր Ռոզով]]ի, [[Ալեքսանդր Վոլոդին]]ի, դրամատիկական ռեժիսորներ և դերասաններ [[Կոնստանտին Ստանիսլավսկի|Կոնստանտին Ստանիսլավսկու]], [[Վլադիմիր Նեմիրովիչ-Դանչենկո]]յի, [[Եվգենի Վախթանգով]]ի, [[Ալեքսանդր Թաիրով]]ի, [[Ալիսա Կոոնեն]]ի, [[Սոլոմոն Միխոէլս]]ի, [[Ալեքսեյ Դիկի]]ի, [[Ռուբեն Սիմոնով]]ի, [[Գեորգի Տովստոնոգով]]ի, [[Անատոլի Էֆրոս]]ի, [[Յուրի Լյուբիմով]]ի և սովետական թատրոնի այլ ականավոր գործիչների անունները։անունները: Բոլոր այս գործիչները ստիպված էին գոյատևել սովետական գրաքննության խեղդող մթնոլորտում։մթնոլորտում:
 
[[Պատկեր:Tovstonogov.jpg|մինի|150px|ձախից|Գեորգի Տովստոնոգով]]
[[1924]]թ. երկրում հատուկ որոշմամբ արգելվեցին բոլոր պլաստիկական և ռիթմոպլաստիկական ստուդիաները։ստուդիաները: Միակ գաղափարախոսական ճիշտ գեղագիտական ուղղվածությունը համարվում էր Ստանիսլավսկու մշակած ուղղվածությունը։ուղղվածությունը: Հետագա մի քանի տարիների ընթացքում թատրոնների մի մասը փակվեցին (Մաստֆորը՝ [[1924]]թ., «Կապույտ բլուզ» թատերական շարժումը՝ [[1933]]թ., Մեյերխոլդի թատրոնը՝ [[1938]]թ., Հրեական թատրոնը (Մոսկվայի պետական հրեական թատրոն) Սոլոմոն Միխոէլսի հետ (սպանվեց [[1948]]թ.)՝ [[1949]]թ., Թաիրովի կամերային թատրոնը՝ [[1950]]թ.), իսկ մշակույթի շատ գործիչներ գնդակահարվեցին կամ բանտարկվեցին։բանտարկվեցին:
 
[[1930]]-ական թթ. դրամատիկական թատրոններում ժամանակակից օտարերկրյա հեղինակների ստեղծագործությունները բեմադրել արգելվում էր։էր: Բացառությունները քննարկվում էին ամենաբարձր մակարդակում. [[1930]]թ. Թաիրովի կամերային թատրոնը բեմադրեց Բերտոլտ Բրեխտի «Երեքգրոշանոց օպերան»։: [[1946]]թ. [[օգոստոսի 26]]-ի «դրամատիկական թատրոնի խաղացանկի» մասին որոշումը ամրապնդեց այս դրությունը։դրությունը:<ref>[http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/USSR/theatre.htm 1946 թ. օգոստոսի 26-ի որոշումը]</ref>. Որոշման մեջ մասնավորապես ասվում էր.
{{Քաղվածք|Կոմկուսի կենտկոմը կարծում է, որ դրամատիկական թատրոնների խաղացանկի ամենամեծ թերությունների պատճառներից մեկը դրամատուրգների ոչ բավարար աշխատանքն է։է: Շատ դրամատուրգներ մի կողմ են կանգնել արդիական արմատական հարցերից, չգիտեն ժողովրդի կյանքն ու պահանջմունքները, չեն կարողանում պատկերել սովետական մարդու լավագույն գծերն ու որակները։որակները: Այդ դրամատուրգները մոռանում են, որ սովետական թատրոնը կարող է աշխատավորների դաստիարակման հարցում իր կարևոր դերը կատարել միայն այն դեպքում, եթե նա ակտիվորեն պրոպագանդի սովետական պետության քաղաքականությունը, որը սովետական հասարակարգի կենսահիմքն է։է: Դրամատուրգների աշխատանքում բացակայում է թատրոնի հետ անհրաժեշտ կապը և համագործակցությունը։համագործակցությունը: Սովետական գրողների միության ղեկավարությունը, որի պարտականությունների մեջ մտնում է արվեստի և գրականության շահերի համար դրամատուրգների ստեղծագործությունները ուղղորդելը, փաստացի հեռացել է դրամատուրգների գործունեության ղեկավարումից, ոչինչ չի անում նրանց կողմից ստեղծված ստեղծագործությունների գաղափարագեղարվեստական մակարդակի բարձրացման համար, չի պայքարում դրամատուրգիայում առկա անճաշակության և կեղծիքների դեմ։դեմ: Դրամատիկական թատրոնների խաղացանկի ոչ բավարար վիճակը բացատրվում է նաև սկզբունքային բոլշևիկյան թատերական քննադատության բացակայությամբ։բացակայությամբ:|}}
 
Մի քանի տասնամյակ շարունակ սովետական պիեսների գլխավոր դրական հերոսը պրոլետարն էր՝ «հասարակ սովետական մարդու» հավաքական կերպարը։կերպարը: Բոլոր թատրոնների խաղացանկում նշանակալի տեղ զբաղեցրեց լենինիանան։լենինիանան: Թատերական Լենինը իմաստուն, բարի, դրական հերոս էր։էր:
 
Էստրադայում միայն հարբեցողների, պորտաբույծների, գործալիքների և նման այլ անբարեխիղճ աշխատավորների կերպարներ էին։էին: Ծաղրի էր ենթարկվում այն ամենը, ինչ կատարվում էր Արևմուտքում։Արևմուտքում: Բարձր պաշտոնյաների և կուսաշխատողների նմանակումները կտրականապես արգելվում էին. թույլատրվում էր միայն հայտնի երգիչների և երգչուհիների ընկերական նմանակումները, որոնց էլ իրենց հերթին թույլատրվում էր կատարել միայն այն երգերը, որոնք անցել էին գրականության և հրապարակության հարցերով զբաղվող գլխավոր ղեկավար մարմնի գրաքննությունը։գրաքննությունը:
 
[[Պատկեր:Yuriy Lyubimov.jpg|մինի|150px|ձախից|Յուրի Լյուբիմով]]
«Ձնհալի» ժամանակաշրջանում թատերական մշակույթ մտավ վաթսունականների սերունդը։սերունդը: Մշակույթի նախարար [[Եկատերինա Ֆուրցևա]]յի որոշմամբ [[Տագանկա]]յում բացվեց հայտնի [[Տագանկայի թատրոն|մոսկովյան թատրոնը]]՝ [[Յուրի Լյուբիմով]]ի գլխավորությամբ։գլխավորությամբ: Դա մի թատրոն էր, որը միանգամից հանդես բերեց ընդդիմադրական տրամադրվածություն թատերական սոցիալիզմի նկատմամբ։նկատմամբ: Տագանկայի թատրոնը, երկար տարիներ դառնալով ոչ միայն Մոսկվայի, այլ ամբողջ երկրի ամենահայտնի թատրոնը, պաշտոնապես սահմանվեց որպես ամենացածր կատեգորիայի թատրոն. դրանից ցածր գտնվում էին ինքնագործ խմբակները։խմբակները:
 
Այդ ժամանակի ևս մեկ նորարարությունը [[1963]]թ. Մոսկվայի Իզմայլովո շրջանում բացված Միմիկայի և ժեստի թատրոնն էր՝ խուլուհամրերի համար նախատեսված աշխարհում առաջին ստացիոնար թատրոնը։թատրոնը: Բեմական արտահայտման միջոցները այս թատրոնում հիմնված էին պլաստիկայի, մնջախաղի տարրերի, երաժշտության և պարի վրա։վրա: Կատարելության հասցված ժեստը ներկայացումը հասանելի է դարձնում խուլուհամր հանդիսատեսին։հանդիսատեսին: Գործողությունը ուղեկցվում էր հաղորդավարի ելույթով, ով միաժամանակ մեկնաբանում էր ներկայացումը։ներկայացումը:
<ref>[http://www.moscowout.ru/theatre/drama/268646 Միմիկայի և ժեստի թատրոն]</ref>
 
Սովետական Միությունում բացվում էին մանկական թատրոններ, պատանի հանդիսատեսի թատրոններ, [[1965]]թ. [[նոյեմբերի 21]]-ին հանդիսավոր կերպով բացվեց [[Նատալյա Սաց]]ի անվան Մոսկվայի պետական ակադեմիական մանկական երաժշտական թատրոնը հենց իր՝ Սացի գլխավորությամբ։գլխավորությամբ:
 
Մայրաքաղաքում թատերական կյանք գոյություն ուներ, սակայն գավառներից և գյուղերից մայրաքաղաք հասնելը հեշտ չէր։չէր: Գավառների ամենատաղանդավոր դերասաններին ու ռեժիսորներին տեղափոխում էին Մոսկվա, իսկ գավառական բեմերը «դատարկվում» էին։էին: Ռուսական գավառական քաղաքներում թատրոններ կառուցվում ու գոյատևում էին, սակայն նրանց մակարդակը չէր կարելի համեմատել Մոսկվայի և Լենինգրադի թատրոնների մակարդակի հետ։հետ:
 
Սակայն մայրաքաղաքի թատրոններում գոյություն ունեին կարգեր. «Ձնհալի» տարիներից հետո պետական կառավարման համակարգը խստացավ։խստացավ: Գրաքննական կոմիտեն կայսերական թատրոններից շարունակում էր ներկայացումներ հանելը, սովետական կուսակցական ղեկավարությունը (ԽՍՀՄ մշակույթի նախարարությունը, շրջանային և քաղաքային կուսակցական աշխատողները, շրջկոմները և քաղկոմները) նույն գաղափարախոսական հիմունքներով չէր թույլատրում շատ դրամատիկական ստեղծագործությունների բեմադրությունը սովետական բեմի վրա, իսկ որոշ թատերական գործիչների էլ մղում էր տարագրության, օրինակ՝ Յուրի Լյուբիմովին։Լյուբիմովին:
 
Գորբաչովյան և Ելցինյան վերակառուցումը հանգեցրեց մի շարք փոփոխությունների, այդ թվում նաև թատերական։թատերական: Սակայն [[20-րդ դար]]ի [[1980]]-ական թվականների սկզբում տիրող տնտեսական քայքայումը բերեց նրան, որ թատրոններով սկսեցին քիչ հետաքրքրվել։հետաքրքրվել:
 
==Գրականություն ռուսական թատրոնի մասին==
Տող 237.
* [http://mir.k156.ru/nosov/berkov1948.html ''Берков П. Н.'' «Хроника русского театра» Ив. Носова // Уч. записки Лен. гос. педагогич. ин-та им. А. И. Герцена. 1948. Т. 67. С. 57-70.]
* ''Одесский М. П.'' Театр власти и власть театра («Бояре на сцене» в книге Я. Рейтенфельса «О Московии») //Древняя Русь. Вопросы медиевистики. 2001. № 4. С. 1–12.
* Старикова Л.М. Театральная жизнь старинной Москвы. Эпоха. Быт. Нравы. М.։: «Искусство», 1988. – 336 c., илл.
* Старикова Л.М. Театр в России ХУШ века. Опыт документального исследования. М.։: ГЦТМ им. А.А.Бахрушина, 1997. – 152 с.
* Старикова Л.М. Москва Стародавняя. Герои жизни и сцены. М.։: «АРТ» и «Янтарный сказ», 2000. – 384 с., илл.
* Старикова Л.М. Театральная жизнь в России в эпоху Анны Иоанновны. Документальная хроника 1730–1740. Вып. 1. М.։: «Радикс», 1996. – 752 с. илл.
* Старикова Л.М. Театральная жизнь России в эпоху Елизаветы Петровны. Документальная хроника 1741–1750. Вып. 2. Часть первая. М.։: «Наука», 2003. – 864 с. илл.
* Старикова Л.М. Театральная жизнь России в эпоху Елизаветы Петровны. Документальная хроника 1741–1750. Вып. 2. Часть вторая. М.։: «Наука», 2005. – 632 с. илл.
* Старикова Л.М. Театральная жизнь России в эпоху Елизаветы Петровны. Документальная хроника 1751–1761. Вып. 3. Часть первая. М.։: «Наука», 2011. – 877 с., илл.
* Кузичева А.П. Театральная критика российской провинции. Комментированная антология. 1880-1917. М.։: Наука, 2006. – 592 с., илл.
* В.А. Теляковский. Дневники директора императорских театров. 1901-1903. Санкт-Петербург / Под общ. ред. М.Г. Светаевой. Подгот. текста С.Я. Шихман и М.А. Малкиной. Коммент. М.Г. Светаевой и Н.Э. Звенигородской при участии О.М. Фельдмана. М.։: "АРТ", 2002. – 702 с.
* В.А. Теляковский. Дневники Директора Императорских театров. Санкт-Петербург. 1903-1906 / Под общ. ред. М.Г. Светаевой; Подгот. текста М.А. Малкиной и М.В. Хализевой; Коммент. М.Г. Светаевой, Н.Э. Звенигородской и М.В. Хализевой. М., "АРТ", 2006. – 928 с.
* В.А. Теляковский. Дневники Директора Императорских театров. Санкт-Петербург. 1906–1909 / Под общ. ред. М.Г. Светаевой; Подгот. текста М.В. Хализевой и М.В. Львовой; Коммент. М.Г. Светаевой, Н.Э. Звенигородской и М.В. Хализевой. М.։: "АРТ", 2011. – 928 с.
* Вл.И. Немирович-Данченко. Творческое наследие։наследие: В 4 т. / Сост., ред., коммент. И.Н. Соловьевой. М.։: Московский Художественный театр. 2003.
* Письма О.С. Бокшанской Вл.И. Немировичу-Данченко։Данченко: В 2 т. /Сост., ред., коммент. И.Н. Соловьева. М.։: Московский Художественный театр, 2005.
* [http://www.drevnyaya.ru/vyp/stat/s2_24_4.pdf ''Одесский М. П.'' Правительственные агитационные модели и ранняя русская драма] //Древняя Русь. Вопросы медиевистики. 2006. № 2 (24). С. 30-35.
* Московский Художественный театр в русской театральной критике. 1898–1905 / Общ. Ред. О.Н. Радищевой. М.։: Артист. Режиссер. Театр, 2005. – 639 с., илл.
* Московский Художественный театр в русской театральной критике. 1906–1918 / Сост.։: О.Н. Радищева, Е.А. Шингарева. М.։: Артист. Режиссер. Театр, 2007. – 876 с., илл.
* Московский Художественный театр в русской театральной критике. 1906–1918 / Сост.։: О.Н. Радищева, Е.А. Шингарева. М.։: Артист. Режиссер. Театр, 2007. – 876 с., илл.
* Московский Художественный театр в русской театральной критике. 1919–1943. Часть первая / Сост.։: О.Н. Радищева, Е.А. Шингарева. М.։: Артист. Режиссер. Театр, 2009. – 438 с., илл.
* Московский Художественный театр в русской театральной критике. 1919–1943. Часть вторая / Сост.։: О.Н. Радищева, Е.А. Шингарева. М.։: Артист. Режиссер. Театр, 2010. – 654 с., илл.
* МХАТ Второй. Опыт восстановления биографии / Под ред. И.Н. Соловьевой, А.М. Смелянского, О.В. Егошиной. М.։: Московский Художественный театр, 2010. – 955 с., илл.
* МХАТ Второй. Свидетельства и документы / Публ, сост. И коммент З.П. Удальцовой. М.։: Московский Художественный театр, 2011. – 711 с.
* Соловьева Инна. Художественный театр. Жизнь и приключение идеи. М.։: Московский Художественный театр, 2007. – 670 с.
* Сбоева Светлана. Таиров. Европа и Америка. Зарубежные гастроли Московского Камерного театра. 1923–1930. М.։: Артист. Режиссер. Театр, 2009. – 684 с., илл.
* В.Э. Мейерхольд. Наследие. Т. 2. Товарищество новой драмы. Создание студии на Поварской. Лето 1903 – весна 1905 / Ред.-сост. О.М. Фельдман. М.։: Новое издательство. – 664 с.
* В.Э. Мейерхольд. Наследие. Т. 3. Студия на Поварской. Май – декабрь 1905 / Общ. ред. О.М. Фельдмана. М.։: Новое издательство. – 782 с.
* В.Э. Мейерхольд. Лекции։Лекции: 1918–1919. Сост. О.М. Фельдман. М.։: ОГИ, 2000. – 280 с.
* Мейерхольд в русской театральной критике. 1920–1938 / Сост. и коммент. Т.В. Ланиной. М.։: Артист. Режиссер. Театр., 2000. – 655 с.
* Мейерхольд в русской театральной критике. 1892–1918 / Сост. и коммент. Н.В. Песочинского, Е. А. Кухты, Н.А. Таршис. М.։: Артист. Режиссер. Театр., 1997. – 655 с.
* Евгений Вахтангов. Документы и свидетельства։свидетельства: В 2 т. / Ред.-сост. В. В. Иванов. М.։: "Индрик", 2011. Т. 1 - 519 с., илл.; Т. 2 - 686 с., илл.
* Мнемозина. Документы и факты из истории русского театра ХХ века. Вып.1 / Ред.-сост. В.В. Иванов. М.։: «ГИТИС», 1996. – 287с.
* Мнемозина. Документы и факты из истории отечественного театра ХХ века. Вып.2 / Ред.-сост. В.В. Иванов. М.։: «УРСС», 2000. - 494 с., илл.
* Мнемозина. Документы и факты из истории отечественного театра ХХ века. Вып. 3 / Ред.-сост. В.В. Иванов. М.։: «АРТ», 2004. – 640 с.։: илл.
* Мнемозина. Документы и факты из истории отечественного театра ХХ века. Вып. 4 / Ред.-сост. В.В. Иванов. М.։: "Индрик", 2009. – 888 c.
 
== Աղբյուրներ ==