|
| պարամետր1 =
}}
'''Գանձակ'''<ref name="ՏՈՒՏ">{{ՏՈՒՏ|section=II.A.3|page=51}}</ref> ([[պարսկերեն]]՝ '''گنجه''' ''Գենջե'', որից էլ՝ թյուրքական '''Գենջե''' կամ '''Գյանջա''' ձևերը), մեծությամբ երկրորդ քաղաքը [[Ադրբեջանական Հանրապետություն|Ադրբեջանում]], նախկինում քաղաք [[Արևելյան Հայաստան]]ի պատմական [[Ուտիք]] նահանգում։նահանգում: Օսմանյան զորքերի կողմից բռնագրավվելու (1918) և «Ադրբեջան» անունով թյուրքական նոր պետություն ստեղծելու պահին քաղաքը կոչվում էր '''Ելիզավետպոլ''', ապա (1920-ին) վերականգնվել է քաղաքի նախկին անունը, որը նորից անվանափոխվել էր 1935 թվականին՝ '''Կիրովաբադ'''։: 1991 թվականին քաղաքը Բաքվի ադրբեջանական իշխանությունների կողմից անվանվեց Գյանջա, որը հնչյունային առումով հայկական Գանձակ անվանման խեղաթյուրված տարբերակն է։է:
== Պատմություն ==
9-րդ դարի վերջից մինչև 12-րդ դարը Գանձակում հաստատվել էր Աղվանից կաթողիկոսության աթոռը։աթոռը: 11-րդ դարի կեսին Գանձակին տիրել է արաբական Շադդադյան տոհմի ճյուղերից մեկը։մեկը: 1088–ին Շադդադյան Փատլունից Գանձակը գրավել և աթաբեկության կենտրոն է դարձրել սելջուկյան զորապետ Բուղան։Բուղան: Սելջուկյան թուրքերի տիրապետության հաստատումից հետո Գանձակում խաղկում է նաև մուսուլման ժողովուրդների մշակույթը, հատկապես գրականությունը։գրականությունը: 12-րդ դարի 2-րդ կեսին Գանձակի աթաբեկությունը թուլացել է, դարձել հարկատու Վրաց թագավորությանը։թագավորությանը: 13-րդ դարի սկղբին Գանձակը հիշատակվում է որպես բազմամարդ և ամուր քաղաք։քաղաք: 1236–ին թաթար–մոնղոլները կործանել են ընդդիմացող Գանձակի պարիսպները և կոտորել բնակիչներին. քաղաքը ամայացել է։է:
Գանձակում են ծնվել, կրթվել կամ գործել [[Հովհաննես Սարկավագ]]ը, [[Կիրակոս Գանձակեցի]]ն և միջնադարյան մշակույթի ուրիշ գործիչներ։գործիչներ:
=== Հայ-թաթարական կռիվները ===
== Վարչական բաժանում ==
{{հիմնական|Գանձակի վարչական բաժանում}}
1905 թվականի հունվարի դրությամբ Գանձակում կար ավելի քան 8 հազար տուն, իսկ քաղաքը անմիջապես բաժանված էր երկու մասերի՝ հայկական և թուրքական։թուրքական: Քաղաքի երկու մասում կային բազմաթիվ թաղամասեր, որոնք ունեցել են իրենց ինժեներա-պլանային համարները։համարները: Սակայն, հայերը անվանում էին թաղամասերը Հայաստանի տարբեր աշխարհագրական անվանումներով<ref name="Երեմյան-Գանձակեցի-11-12">{{գիրք|հեղինակ =Սերգեյ Երեմյանց-Գանձակեցի|մաս = |վերնագիր = Գանձակ 1880-1916 թթ.|բնօրինակ = |հղում = |պատասխանատու = |հրատարակություն = |վայր = Երևան|հրատարակչություն = Հեղինակային հրապարակում|թվական = 2010|հատոր = |էջեր = 11-12|էջերի թիվ = 262|սերիա = |ISBN = 978-9939-53-747-4|տպաքանակ = 150}} {{ru icon}}</ref>։:
=== Հայկական մաս ===
* Սուլուքեցոց
* Նուխիեցոց
Այդ թաղամասերի ազգաբնակչական կազմը ձևավորված էր Պարսկաստանի հայերից, Ջիվանշիրի գավառից (Նախատատաց - Բեգում Սարով, Էրքեջ, Կարաչինար, Ներքիշեն, Հայ Պարիս և այլ), Գանձակի գավառից գյուղերից ([[Ոսկանապատ]] - Զուռնաբադ, [[Չովդար]], [[Միրզիկ]], [[Քարհատ]] - ։nbsp: Դաշկեասն, [[Աբլիա]], [[Կիրանց]], [[Խաչակապ]] - Ղուշչու, [[Բարսում]], [[Նուկզար]], [[Փիփ]], [[Չարդախլու]], [[Ղարադաղլու]] և այլ վայրերից)<ref name="Երեմյան-Գանձակեցի-11-12" />։:
=== Թուրքական մաս ===
* Չայլուի (Չայլեցոց)
* Երևանյան (Երևանցոց)
* Սլոբոդկա, երկաթուղային կայարանի շրջանը։շրջանը:
Այդ թուրքական մասում կար նաև պարսկական թաղամաս։թաղամաս: Այն գտնվում էր պարսկական շուկայի (այժմ թուրքական շուկայի) և շահաբասյան քարվանսարաի շրջանում։շրջանում: Ռուսական թաղամասը գտնվում էր Սուրբ Ալեքսանդր Նևսկու ռուսական ռազմական վանքի և Սլոբոդկա թաղամասի շրջանում<ref name="Երեմյան-Գանձակեցի-11-12" />։:
Թուրքերը Գանձակում անմիջապես թուրքական թաղամաս չունեին (բնակվում էին Այգեստան, Փոքր Այգեստան, Չայլեցոց, Երևանցոց և Սլոբոդկա թաղամասերում<ref name="Երեմյան-Գանձակեցի-11-12" />)։:
== Քույր-քաղաքներ ==
| 