«Արարատյան ֆիզիկաաշխարհագրական շրջան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Ռելիեֆի գլխավոր տարրը [[Արարատյան գոգավորություն]]ն է, որը ձգվում է [[Ախուրյան]]ի գետաբերանից մինչև [[Նախիջևանի գոգավորություն]]: Գոգավորությունը եզրավորող լեռներն ամֆիթատրոնաձև իջնում են դեպի [[Արարատյան դաշտ]], լեռնաճյուղերը ջրբաժան են գետերի միջև, որոնք առաջացրել են նեղ, խոր քարքարոտ կիրճեր ([[Քասաղ]]ի, Հրազդանի, Ազատի, Վեդու և այլն): Շրջակա հրաբուխներից ժայթքած լավաները առաջացրել են նախալեռնային գոտու սարավանդները (Թալինի, Կարմրաշենի, Շամիրամի, Եղվարդի, Կոտայքի): Անցումը դաշտից դեպի նախալեռներ կտրուկ է, երբեմն՝ աստիճանական։աստիճանական:

Հրաբխային ապարները մերկացել են՝ առաջացնելով ռելիեֆի բազմապիսի ձևեր, առանձնապես գեղեցիկ են բազալտային սյունաձև առաջացումները՝ [[Հրազդանի կիրճ]]ի [[Երևան]]ի հատվածում, Ազատի կիրճում և այլն։այլն: Նախալեռներից անցումը դեպի հրաբխային զանգվածների միջին և վերին գոտիները կատարվում է աստիճանաբար։աստիճանաբար: Նախալեռնային սարավանդները և լեռնալանջերը ծածկված են երիտասարդ հրաբխային ապարներով։ապարներով: Լեռնագրության հիմնական միավորներից են [[Ծաղկունյաց լեռնաշղթա]]ն, [[Արայի լեռ]]ը, [[Հատիս]], [[Գութանասար]] հանգած [[հրաբուխ]]ները, Եղվարդի եռաբլուրները, [[Արտենի]], [[Իրինդ]] հրաբխային կոները։կոները: Գոգավորության ցածրադիր մասի ռելիեֆի ձևավորման գործում որոշակի ազդեցություն է թողել [[Արաքս]] գետը, որը հունը հաճախ փոխել է՝ առաջացնելով դարավանդներ։դարավանդներ: Արմավիրի տարածաշրջանում պահպանվում է Երասխահունը (Արաքսի հին հունը):

Կան [[մարմար]]ի, [[գրանիտ]]ի, [[քարաղ]]ի, քվարցային ավազի, [[բազալտ]]ի, [[տուֆ]]ի, պեռլիտի, հրաբխային խարամի, [[Հանքային ջուր|հանքային]] (Արզնի, Բջնի, Հանքավան, Արարատ), անուշահամ (Քառասունակն), արտեզյան (Արարատյան արտեզյան ավազան) ջրերի պաշարներ։պաշարներ:

Կլիման չոր ցամաքային է, ձմեռը՝ չափավոր ցուրտ, ամառը՝ շոգ, արևոտ։արևոտ: Արևափայլքի տարեկան միջին տևողությունը 2500-2800 ժ է, անարև օրերի թիվը՝ 30-40: Ձմռանը լանջերից ցած իջնող սառը օդը կուտակվում է Արարատյան դաշտում՝ առաջացնելով ջերմաստիճանի շրջադասություն (ինվերսիա): Օդի ջերմաստիճանի տարեկան միջին տատանումները հասնում են ավելի քան 30 °C, նվազագույնը՝ -42 °C (Ապարան), առավելագույնը՝ 42 °C (Արարատ): [[Գարուն]]ը կարճատև է, համեմատաբար՝ խոնավ, փոփոխական, ամառը՝ տևական (4-5 ամիս)՝ շոգ, չոր եղանակների գերակշռությամբ։գերակշռությամբ: Միջլեռնային գոտում կլիմայական եղանակները համընկնում են տարվա օրացուցային եղանակներին։եղանակներին: Կլիման ավելի մեղմ է։է: Ամառվա միջին ջերմաստիճանը 18-20 °C է։է: Ձմեռը չափավոր ցուրտ է՝ հաստատուն ձնածածկույթով, գոգավորության հատակին ամեն տարի չէ, որ ձնածածկույթ է ձևավորվում։ձևավորվում: Քամիների արագությունը, ըստ բարձրության, ավելանում է, առավելագույնը՝ ձմռանը։ձմռանը: Կլիման դեպի լեռնագագաթներ խստանում է, [[ձմեռ]]ը տևական է՝ 5-6 ամիս, ամառը՝ կարճատև, օդի ամսական միջին ջերմաստիճանը՝ 10-14 °C: Ձմռան ամիսների միջին ջերմաստիճանն իջնում է -10 °C-ից, նվազագույնը՝ -40 °C: Քամիների արագությունը 5-7 մ/վ է, տարեկան տեղումները՝ 230-900 մմ։մմ: Մակերևութային հոսքը գրեթե բացակայում է։է:

Բացի [[Մեծամոր (գետ)|Մեծամոր]]ից, գետերը ([[Արաքս]], [[Ախուրյան (գետ)|Ախուրյան]], [[Հրազդան (գետ)|Հրազդան]], [[Ազատ (գետ)|Ազատ]], [[Վեդի (գետ)|Վեդի]]) տարանցիկ են, վարարում են ուշ գարնանը և վաղ ամռանը՝ հաճախ փոխելով իրենց հուները։հուները: Հրաբխային լեռնազանգվածների շրջանում գերիշխում է ստորերկրյա հոսքը, որը միախառնվում է Արարատյան արտեզյան ավազանին։ավազանին:

Տարածքում են [[Թալինի ջրանցք|Թալինի]], [[Ապարանի ջրամբար|Ապարանի]], Արագածի, Ազատի, [[Աղբյուրակի ջրամբար]]ները, Աշտարակի, [[Արտաշատի ջրանցք|Արտաշատի]], [[Էջմիածնի ջրանցք|էջմիածնի]], [[Կոտայքի ջրանցք|Կոտայքի]], Գառնու, [[Արզնի-Շամիրամի ջրանցք|Արզնի-Շամիրամի]], Արմավիրի, Ստորին Հրազդանի ջրանցքները։ջրանցքները:

Լավ է արտահայտված վերընթաց լանդշաֆտային գոտիականությունը։գոտիականությունը: Շրջանում իրար են հաջորդում անապատակիսաանապատային, լեռնատափաստանային, տեղ-տեղ՝ անտառային, ենթալպյան ու ձնամերձ լանդշաֆտային գոտիները։գոտիները: Լանդշաֆտները փոխվել են առավել չափերով, ենթարկվել են մարդու տևական գործունեության ազդեցությանը։ազդեցությանը: Հյուսիսում և արևելքում որոշ տարածքներ ներառված են [[Խոսրովի անտառ]] և [[Էրեբունի արգելոց|էրեբունիի արգելոցների]], Գոռավանի ավազուտներ, Որդան կարմիրի, Բանքսի սոճու, Հանքավանի արգելավայրերի մեջ։մեջ: