«Գևորգ Ջահուկյան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ oգտվելով ԱՎԲ
չ մաքրվեց, փոխարինվեց: ։ → : (42) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 6.
| alma_mater = [[Երևանի պետական համալսարան]]
}}
'''Գևորգ Բեգլարի Ջահուկյան''' ([[1920]], [[ապրիլի 1]], [[Մեծավան|Շահնազար]] - [[2005]], [[հուլիսի 6]], [[Երևան]]), հայ ականավոր բանասեր, լեզվաբան, հայագետ։հայագետ: Բանասիրական գիտությունների դոկտոր ([[1955]]), [[պրոֆեսոր]] ([[1958]]), [[ՀՀ ԳԱԱ]] [[ակադեմիկոս]] (1974, թղթակից անդամ՝ 1968-ից)։: ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (1965)։:
 
== Կենսագրություն ==
* 1941 թ. ավարտել է [[Երևանի պետական համալսարան]]ը։ը: 1945 թվականից դասախոսել է ԵՊՀ ռոմանո-գերմանական բանասիրության ֆակուլտետում,
* 1948-1957 թթ. [[Երևանի պետական լեզվահասարակագիտական համալսարան|Երևանի Վալերի Բրյուսովի անվան ռուսաց և օտար լեզուների ինստիտուտ]]ի դասախոս, բանասիրական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, 1957-1970 թթ.՝ ռոմանա-գերմանական բանասիրության ամբիոնների վարիչ,
* [[1962]] թվականից [[ՀՀ ԳԱԱ Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ|Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվաբանության ինստիտուտ]]ի տնօրեն, [[Հայաստանի Գիտությունների Ազգային Ակադեմիա]]յի ակադեմիկոս։ակադեմիկոս:<ref>[http://www.sci.am/members.php?mid=137&langid=2 ՀՀ ԳԱԱ իսկական անդամներ՝ Գևորգ Բեգլարի Ջահուկյան]</ref>
 
1942-1943 թվականներին ծառայել է խորհրդային բանակում։բանակում: 1945 թվականից մինչև իր կյանքի վերջը դասախոսել է պետական համալսարանում՝ դասավանդելով հայոց լեզու, գրաբար, լատիներեն, լեզվաբանության պատմություն, համեմատական քերականություն, ընդհանուր լեզվաբանություն և այլ առարկաներ։առարկաներ:
 
1947 թվականին պաշտպանել է թեկնածուական, 1955 թվականին՝ դոկտորական ատենախոսություններ։ատենախոսություններ: 1958 թվականին ստացել է պրոֆեսորի կոչում, 1968 թվականին ընտրվել է ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ, 1974-ին՝ ակադեմիկոս։ակադեմիկոս:
 
Գևորգ Ջահուկյանը գիտության վաստակավոր գործիչ Էր, ՀԽՍՀ պետական մրցանակի դափնեկիր, պարգևատրվել է «Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոց» և բազմաթիվ այլ շքանշաններով ու մեդալներով։մեդալներով:
 
== Հետազոտություններ ==
Գևորգ Ջահուկյանի հիմնարար հետազոտություններից են՝ «Լեզվաբանության պատմություն» (հ. 1, 2, 1960, 1962), «Հայ բարբառագիտության ներածություն» (1972), «ժամանակակից հայերենի տեսության հիմունքները » (1974), «Ընդհանուր և հայ լեզվաբանություն» (ռուս., 1978), «Հայերենի համեմատական քերականություն» ([[ռուսերեն]], 1982), «Հայոց լեզվի պատմություն, նախագրային շրջան» (1987, ՀԽՍՀ Պետական մրցանակ՝ 1988)։:
 
Հայերենի համեմատական ուսումնասիրության բնագավառում ներկայացրել է հայերենի առաչնությունները հնդեվրոպական և այլ ընտանիքների պատկանող պատկանող բազմաթիվ հին և հնագույն լեզուների հետ, ճշգրտել հայերենի տարածքային դիրքը հնդեվրոպական լեզուների շրջանում, հայերենի հնդեվրոպական և խուռա-ուրարտական ենթաշերտերը, հայտնաբերել հայերենից ուրարտերենին, խեթերենին և այլ լեզուներին անցած փոխառություններ, տվել նոր ստուգաբանություններ։ստուգաբանություններ:
 
[[Հայոց լեզվի պատմություն|Հայոց լեզվի պատմության]]ը նվիրված ուսումնասիրություններում մշակել է հայերենի պատմության զարգացման շրջանաբաժանումը, առաջին անգամ հայերենի նկատմամբ կիրառել է լեզվաժամանակագրական մեթոդը, բնութագրել է հայերենի պատմության նախագրային, հին, միջին և նոր շրջանների հիմնական առանձնահատկություններն ու հայոց լեզվի կառուցվածքի և բառապաշարի պատմական զարգացումը։զարգացումը:
 
Հայ բարբառագիտության բնագավառում ստեղծել է նոր գիտակարգ՝ վիճակագրական բարբառագիտություն։բարբառագիտություն:
Պատմահամեմատական լեզվաբանության մեջ առաջ է քաշել նախալեզվի տարբերակայնության գաղափարը, առաջարկել նախալեզվի վերականգնման նոր վարկած։վարկած:
 
Ժամանակակից հայերենի տեսության բնագավառում կիրառել է լեզվի կառուցվածքի նկարագրության նոր մեթոդներ, առանձնացրել ու հիմնավորել քերական նոր կարգեր, համընդհանուր Ջամալի լեզվաբանության կաղապարի հիման վրա ուսումնասիրել է հայերենի իմաստաբանությունն ու բառակազմությունը։բառակազմությունը:
 
Ստեղծել է լեզվաբանության համընդհանուր տեսություն և կաղապար՝ սուբստանցիոնալ լեզվաբանություն, որն ապահովում է իմացաբանական ու լեզվաբանական կարգերի քննությունը, միասնական սկզբունքներով լեզվական և արտալեզվական օբյեկտների նկարագրությունը։նկարագրությունը:
 
Հատուկ ուշադրություն է դարձրել հայ լեզվաբանության, մասնավորապես հայ քերականության պատմության հարցերին<ref>[http://www.anunner.com/name/biography/%D4%B3%D4%B5%D5%8E%D5%88%D5%90%D4%B3_%D5%8B%D4%B1%D5%80%D5%88%D5%92%D4%BF%D5%85%D4%B1%D5%86_%D4%B2%D4%B5%D4%B3%D4%BC%D4%B1%D5%90%D4%BB Գևորգ Ջահուկյանի մասին anunner.com կայքում]</ref>։:
[[Պատկեր:Գևորգ Ջահուկյան, Չարենցի 4 (2).jpg|մինի|Գևորգ Ջահուկյանի հուշատախտակը Երևանի [[Չարենցի փողոց (Երևան)|Չարենց]]ի 4 հասցեում]]
== Երկեր ==
* Քերականական և ուղղագրական աշխատությունները հին և միջնադարյան Հայաստանում, Երևան, 1954։1954:
* Խաչատուր Աբովյանը որպես լեզվաբան քերականագետ, Երևան, 1954։1954:
* Հին հայերենի հոլովման սիստեմը և նրա ծագումը, Երևան, 1959։1959:
* Լեզվաբանության պատմություն, հատոր 1-2, Երևան, 1960-62։62:
* Ուրարտերենը և հնդեվրոպական լեզուները, Երևան, 1963։1963:
* Հայասայի լեզուն և նրա առնչությունները հնդեվրոպական լեզուների հետ, Երևան, 1964։1964:
* Հայոց լեզվի զարգացման փուլերը, Երևան, 1964։1964:
* Հնդեվրոպական, խուռա-ուրարտական և կովկասյան լեզուների փոխհարաբերությունը, Երևան, 1967։1967:
* Ակնարկներ հայերենի նախագրային շրջանի պատմության, Երևան, 1967 (ռուսերեն)։:
* Հայոց լեզվի զարգացումն և կառուցվածքը, Երևան, 1969։1969:
* Հայերենը և հնդեվրոպական հին լեզուները, Երևան, 1970։1970:
* Հայ բարբառագիտության ներածություն, Երևան, 1972։1972:
* Ժամանակակից հայերենի տեսության հիմունքները, Երևան, 1974։1974:
* Գրաբարի քերականության պատմություն (XVII-XIX դդ.), Երևան, 1974։1974:
* Հայոց լեզու։լեզու: Ընդհանուր գիտելիքներ։գիտելիքներ: Ոճաբանություն (հեղինակակից, Երևան, 1976)։:
* Общее и армянское языкознание, Е., 1978.
* Հայերենի համեմատական քերականություն, Երևան, 1982 (ռուսերեն)։:
* Հայոց լեզվի պատմություն. նախագրայաին շրջան, Երևան, 1987։1987:
* Ժամանակակից հայերենի իմաստաբանություն և բառակազմություն, Երևան, 1989։1989:
* Լեզվի համընդհանուր տեսություն (ռուսերեն, Մոսկվա, 1999, անգլերեն, 2003)։:
* Հայերեն ստուգաբանական բառարան, Երևան, 2010։2010:
 
== Աղբյուրներ ==
* Գառնիկ Ստեփանյան, Կենսագրական բառարան, հատոր Գ, գիրք I, էջ 301։301:
* Հրանտ Պետրոսյան, Հայերենագիտական բառարան, Ե., «Հայաստան», 1987, էջ 530-531։531:
* ՀՀ ԳԱԱ Նախագահություն, Կրթության և գիտության նախարարություն, Երևանի Պետական համալսարան, ՀՀ ԳԱԱ Հումանիտար գիտությունների բաժանմունք, ՀՀ ԳԱԱ Լեզվի ինստիտուտ «Գևորգ Ջահուկյան», պատմաբանասիրական հանդես № 4, 2005, էջ 352-354