«Հունաստանի թագավորություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

| Հիմնադրման տարեթիվ =[[1832]]

| Ավարտի տարեթիվ = [[1973]]

| Դրոշի հոդված = Հունաստանի դրոշ

| Զինանշանի հոդված = Հունաստանի զինանշան

| Քարտեզի տարեթիվ = Հունաստանի թագավորությունը 1973 թվականին

| Պետական կարգ = Սահմանադրական միապետություն

| Տոն =

| Հիմն = Ἐλευθερία ἤ θάνατος<br/><small>"Freedom or Death"<small>

| Լեզու = [[Հունարեն]]

| Կրոն = հույն ուղղափառ եկեղեցի

 

=== Գեորգիոս I-ը` Հունաստանի թագավոր (1864–1913) ===

[[Միացյալ Թագավորություն|Մեծ Բրիտանիայի]] միջնորդությամբ և Գեորգիոսի հրամանագրով Հունաստանի սահամնադրության մեջ տեղի են ունենում փոփոխություններ։ Մտցվում են դեմոկրատական տարրեր։ [[1864|1864 թվականի]] սահմանադրական բարեփոխումներից հետո երկրում կրծատվում է թագավորի իշխանությունը։ Երկրում իշխանական գերագույն մարմինը դարձավ օրենսդրությունը` վարչապետի գլխավորությամբ։ Թագավորին մնաց միայն վետոյի իրավունքը։ Չնայած նրան, որ հույները գոհ էին Գեորգիոսի կառավարությունից այս ու հանդերձ երկրում ստեղծվեցին երկու քաղաքական միավորումներ։ Առաջին միավորումը դրանք ազատակամները կամ լիբերալներն էին։ Լիբերալների շարժումը գլխավորում էր Չարիլիայոս Տրիկոպիսը, իսկ ավելի ուշ` Էլեֆթերիոս Վենիզելոսը։ Պահպանողականների առաջնորդը ի սկզբանե եղել է Թեոդորոս Դելիհիանիսը, իսկ ավելի ուշ` հույն նշանավոր զորավար և քաղաքական գործիչ Թրասիվալիուս Զաիմիսը։ Լիբերալները սկսեցին գերակշռել հունական քաղաքականության մեջ ավելի ուշ` [[19–րդ դար|19-րդ դարից]] հետո։ Տրիկոպիսը սկսեց վարել անգլամետ քաղաքականություն և հույները սկսեցին համագործակցել [[Միացյալ Թագավորություն|Միացյալ Թագավորության]] արտաքին գործերի նախարարության հետ։ [[19-րդ դար]]ում Հունաստանի համարվում էր [[Եվրոպա]]յի ամենաաղքատ երկրներից մեկը։ Երկիրը չուներ արտադրանքային հումք, ենթակառուցվածքներ և կապիտալ։ Գյուղատնտեսությունը հիմնականում հիմնված էր բնամթերային մակարդակի վրա և կային միտումներ երկրի արտադրանքը ներկրել արտասահման։ Երկրում գործում էին չամիչի, ծխախոտի և ձիթապտղի գործարաններ։ Երկորում զարգացող մակարդակի վրա գտնվող նավահանգստներից էր [[Պիրեյ]]ը: Այս դարաշրջանում ֆինանսների հիմանական կառավարողը լոնդոնյան ֆինանսական տներն էին, որոնք սփռված էին ամբողջ Հունաստանով։ [[1890|1890 թվականին]] Հունաստանի աղքատ վիճակը ահագնացավ և Հունաստանը հայտարարվեց գրեթե սնանկ։ [[1983|1893 թվականն]] աղքատությունը տարածվեց գյուղացիության շրջանում և կղզիաբնակների մոտ։ Երկրից սկսվեց լայնածավալ արտագաղթ դեպի [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ]] և այլ երկրներ։ Գյուղական համայնքներում հատկապես ցածր էր կրթվածության մակարդակը։ Այնուամենայնիվ, նկատվեց առաջընթաց ենթակառուցվածքների մեջ և [[Աթենք]]ում զարգացավ շինարարությունը։ Չնայած վատ ֆինանսական իրավիճակի, Աթենքը բազմադարյա դադարից հետո [[1896|1896 թվականին]] անցկացրեց [[Օլիմպիական խաղեր]], որտեղ հույները գրանցեցին մեծ հաջողություններ։ Հունաստանի թագավորությունում խորհրդարանական գործընթացքը մեծապես զարգացավ Գեորգիոս I-ի քրոջ օրոք։ [[1875|1875 թվականին]] ընդունվեց ռեֆորմային նորմեր, որը ուղղված էր սնանկ երկրի զարգացմանը։ [[19–րդ դար|19-րդ դարում]] Հունաստանում ահագնացավ մեկ այլ խոշոր քաղաքական խնդիր, որը կապված էր Հունաստանի պաշտոնական լեզվի հետ։ Հունաստանի բարձր զարգացած և կրթված էլիտան խոսում էր [[Հունարեն|նորագույն հունարենով` աշխարհիկ]], որը մի շարք տարբերություններ ուներ [[հին հունարեն]]ից: Գյուղական բնակավայրերը և ավանդական բնակչությունը օգտագործում էր հունական բարբառները, որը հույն հին հունարենն էր։ Իսկ երրորդ կողմը` հոգևորականությունը, կողմ էր ավանդական կարգերին և օգտագործում էր հին հունարեն լեզուն։ Կապված այս հարցի հետ, [[1901|1901 թվականին]] [[Աթենք]]ում բռնկվեցին անկարգություններ։ Լիբերալները կողմնակից էին հունարենի, իսկ պահպանողականները` հին հունարենի կիրառությանը։ Այս հարցը մտաց քաղաքական ասպարեզում մինչև 1970-ականները։ Բոլոր հույները միասնական էին, ազատագրել հունախոս գավառները և կղզիները կործանման եզրին կանգնած [[Օսմանյան Թուրքիա]]յից: 1866-1869 թվականների ապստամբության կենտրոնը Կրետեն էր։ Երբ [[19-րդ դար]]ում բռնկվեց [[Ղրիմի պատերազմ]]ը, դեմ գնալով թուրքերին հույները օգնություն տրամադրեցին Ռուսական կայսրությանը, սակայն Հունաստանը չափազանց աղքատ էր<ref name=Kondis>{{cite book|last=Kondis |first=Basil |title=Greece and Albania, 1908–1914 |publisher=Institute for Balkan Studies |year=1978|isbn=|url=https://books.google.com/books?ei=hoknTaDNHYKfOpfliLgC&ct=result&id=tEloAAAAMAAJ&dq=At+first+Venizelos+agreed+and+preparations+were+made+for+a+landing+at+Valona%2C+but+a+little+later+he+changed+his+mind+and+ordered+a+landing+at+Santi+Quaranta.+2+At+first+Venizelos+agreed+and+preparations+were+made+for+a+landing+at+Valona%2C+but+a+little+later+he+changed+his+mind+and+ordered+a+landing+at+Santi+Quaranta.+3+Venizelos+was+afraid+that+a+landing+at+Valona+would+bring+about+an+Italian&q=%22suggested+to+Venizelos+that+Valona+should+be+captured+2+At+first+Venizelos+agreed+and+preparations+were+made+for+a+landing+at+Valona%2C+but+a+little+later+he+changed+his+mind+and+ordered+a+landing+at+Santi+Quaranta.+3+Venizelos+was+afraid+that+a+landing+at+Valona+would+bring+about+an+Italian+military+intervention.+%22#search_anchor|ref= |page=93}}</ref><ref>[https://books.google.com/books?hl=el&id=UV1oAAAAMAAJ&dq=epirus+4000&q=5+November&pgis=1#search_anchor Epirus, 4000 years of Greek history and civilization]. M. V. Sakellariou. Ekdotike Athenon, 1997. ISBN 978-960-213-371-2, p. 367.</ref>:

 

 

=== Բալկանյան պատերազմներ (1912-1913) ===

==== Հարավսլավական ճակատ ====

Պատերազմը անխուսափելի էր։ [[Հունաստան]]ը և [[Բալկանյան թերակղզի|Բալկանյան մյուս պետությունները]] սպասում էին թուրքական հարձակմանը։ Ի վերջո, Թուրքիան իր բանակային կորպուսը մտցրեց [[Մակեդոնիա]], որն էլ այնտեղից շարժվեց դեպի [[Էպիրուս (պերիֆերիա)|Էպիրուս]]: Հունական բանակը կազմված էր յոթ ռազմական կորպուսներից, որոնց թիվը ավելանալով դարձավ ութ։ Հունական ուժերը կարողացան կանգնեցնել Էպիրուսի թուրքերին։ Հունաստանի թագավորության ուժերը կենտրոնացվեցին Էպիրուսում։ Թուրքական զորքերը գերազանցում էին հունականին մի քանի անգամ և այդ իսկ պատճառով թուրքերը նվաճեցին [[Կենտրոնական Հունաստան|Կենտրոնական]] և [[Արևմտյան Հունաստան]]ը: Որոշ ժամանակ անց, թուրքական զորքերը մոտեցան [[Սալոնիկ]]ի մատույցներին։ Թուրքերը վերականգնեցին Սալոնիկի-Կոստանդնուպոլսի միջանցքային գոտին։ Թուրքերը հաստատեցին իրենց դիրքը [[Բալկաններ]]ում: Սակայն հունական 6 կորպուսները միանգամից կարողացան դուրս հանել թուքրերին իրենց տարածքներց։ Պատերազմի կենտրոնական հատվածում հույներին օգնության հասավ նաև [[Բուլղարիա]]ն և [[Սերբիա]]ն: Թուրքիայի պարտությունը դարձավ անխուսափելի։ Ռազմական տեսանկյունից, այդ հաղթանակը հնարավորինս թուլացրեց թուրքական զորքերին<ref>{{cite web | title=History: Balkan Wars | url=http://www.haf.gr/en/history/history/history_2.asp | accessdate=մայիսի 3, 2010 |publisher=Hellenic Air Force}}</ref><ref>{{cite book | last=Boyne |first= Walter J. | title=Air Warfare: an International Encyclopedia: A-L | publisher=ABC-CLIO | year=2002| editor= | pages= 66, 268|url= https://books.google.com/books?id=FW_50wm8VnMC&pg=PA66&dq=moutousis%2B1913&lr=&hl=el&cd=1#v=onepage&q=moraitinis&f=false| isbn=978-1-57607-345-2}}</ref>: