«Կրիպտոն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
չ oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 61.
}}
{{Պարբերական համակարգի տարր|align=center|fontsize=100%|number=36}}
'''Կրիպտոն''' ({{lang-lat|''Kryptonum''}}, {{lang-el|''κρυπτός''}}՝ թաքուն, գաղտնի), Kr, [[պարբերական համակարգ]]ի 8-րդ խմբի քիմիական տարր։ Իներտ գազ է, կարգահամարը՝ 36, ատոմական զանգվածը՝ 83,80: Հիմնականում գտնվում է [[մթնոլորտ]]ում։
Բնականոն պայմաններում 1 մ<sup>3</sup> օդը պարունակում է 1 սմ<sup>3</sup> կրիպտոն։ Ունի 6 կայուն [[իզոտոպ]], որոնցից գերակշռողը <sup>84</sup>Kr է (56,90 %):
== Պատմություն ==
Կրիպտոնը պարբերական համակարգում մտնում է իներտ գազերի խմբի մեջ։ Հայտնաբերել են անգլիացի քիմիկոսներ Ու. Ռամսեյը և Մ. Տրավերսը ([[1898]])՝ հեղուկ օդի դժվար ցնդող ֆրակցիայի սպեկտրոսկոպիկ ուսումնասիրությամբ։
=== Անվան ծագում ===
Տող 72.
== Բնության մեջ ==
Մթնոլորտային օդում պարունակվում է 1,14·10<sup>
== Ֆիզիկական հատկություններ ==
Կրիպտոն միատոմ գազ է՝ առանց գույնի և հոտի, [[խտություն]]ը՝ 3,745 գ/լ (0 °C, 760 մմ սնդիկին սյուն), հալման ջերմաստիճանը՝ -157,1
== Քիմիական հատկություններ ==
Տող 81.
Կրիպտոնի և [[ֆտոր]]ի փոխազդեցությունից (օրինակ, [[էլեկտրական աղեղ]]ում) ստացվում են KrF<sub>2</sub> կամ KrF<sub>4</sub> ֆտորիդները, որոնք կայուն են միայն ցածր ջերմաստիճանում։ Համեմատաբար վերջերս, ստացվել է առաջին կապով միացությունը՝ Kr-O (Kr(OTeF<sub>5</sub>)<sub>2</sub>)<ref>[http://www.chemistry.mcmaster.ca/extracts/extracts99/fluorine_chemistry/ Four Decades of Fluorine Chemistry at McMaster.] {{ref-en}}</ref>:
KrF վրա Ba(OH)<sub>2</sub> լուծույթով ազդելիս ստացվում է [[բարիում]]ի կրիպտոնատ՝ BaKrCl: Իներտ այլ գազերի նման կրիպտոն առաջացնում է ներկալման միացություններ. Kr•6H<sub>2</sub>O, Kr•3C<sub>6</sub>HO<sub>5</sub>H և այլն<ref>Успехи химии. — 1974. — Т. 43, № 12, стр. 2179</ref>: Կրիպտոնը ստանում են [[օդ]]ից։
[[2003]] թվականին [[Ֆինլանդիա]]յում ֆոտոլիզի եղանակով ստացել են կրիպտոնի առաջին միացությունը C-Kr (HKrC≡CH - հիդրոկրիպտոացետիլեն)<ref>[http://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/ja0355269?journalCode=jacsat&quickLinkVolume=125&quickLinkPage=6876&volume=125 A Gate to Organokrypton Chemistry: HKrCCH — J. Am. Chem. Soc., 2003, Volume 125, Issue 23, PP. 6876—6877.] {{ref-en}}</ref>:
Տող 165.
== Կիրառություններ ==
Կիրառվում է էլեկտրավակուումային տեխնիկայում։ Կրիպտոնով նոսր գազափողակներում էլեկտրական պարպումն ուղեկցվում է սպիտակ լուսարձակմամբ։
== Տես նաև ==
| |||