«Կոտայք (գավառ)»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
չ oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 1.
{{Այլ|Կոտայք (այլ կիրառումներ)}}
'''Կոտայք''', ''Խատա գավառ, Խատայի գավառ, Խատայոց գավառ, Կըրխբուլաղ, Կոդեք, Կոտա գավառ, Կոտայից գավառ, Կոտայս, Կոտաս, Կոտուաց գավառ, Կոտեաց գավառ, Կոտեից գավառ, Կոտևուց, Կույտա, Կուտայից գավառ, Կուտեից Գավառ, Կուտեուց գավառ, Ղըռխբուլաղ, Ղրխբուլախ, Ղրխբուլաղ'', գավառ [[Մեծ Հայք]]ի [[Այրարատ]] նահանգի կազմում։ Մոտավորապես համապատասխանում է ներկայիս [[Կոտայքի մարզ]]ի և [[Երևան]] քաղաքի տարածքներին։ Կոտայքում էր գտնվում [[Երևան]]ը։
== Անվանում ==
Ենթադրվում է, որ Կոտայք անունը հնագույն ծագում ունի և կապված է նույնանուն ցեղանվան հետ։ Նույնացվում է [[Վանի թագավորություն|ուրարտական]] սեպագիր արձանագրությունների [[Էտունի]] երկրի անվան հետ։ [[Ղևոնդ Ալիշան]]ը հնարավոր է համարում, որ [[Պտղոմեոս]]ի հիշատակած [[Կոտակենե]] գավառը նույն Կոտայքն է։ Մի այլ տեղ նա այս անունը ծագած է համարում [[Մազազ]] գավառի [[Կուտիս]] գյուղի անունից։
Ոմանք Կոտայքը առաջացած են համարում Կոտե անունով մի իշխանի անունից, ուրիշները՝ Կոտայքի Կենտրոն (այժմ՝ [[Գետամեջ]]) գյուղի անունից, կամ էլ [[Սյունիք աշխարհ|Սյունիքի]] [[Գեղարքունիք (գավառ)|Գեղարքունիք գավառի]] Կոթ կամ Կոթաքար գյուղաքաղաքի անունից, իբրև Կոթա փոխադրվածների կամ Կոթայեցիքի գավառ։
Կոտայքի մասին տեղեկություններ են պահպանվել «[[Աշխարհացոյց]]»-ում և մատենագիրների երկերում։ Հայ մատենագիրներից առաջին հիշատակությունը [[Սեբեոս]]ինն է (7-րդ դար)։ Արաբ պատմագիր Բալաձորին Կոտայքը հիշում է Կույտա ձևով։ [[Միքայել Չամչյան]]ը, այլ տեղեկություններից օգտվելով, Կոտայքը անվանում է Խատա կամ Խատայոց գավառ։
== Աշխարհագրություն ==
Արևմուտքից սահմանակից էր [[Արագածոտն (գավառ)|Արագածոտն]], հյուսիս-արևմուտքից՝ [[Նիգ (գավառ)|Նիգ]], [[Վարաժնունիք (Այրարատ)|Վարաժնունիք]], հարավ-արևելքից՝ [[Մազազ]], հարավից՝ [[Ոստան]] գավառներին։ Գավառի հարավարևմտյան կողմը, որը ոռոգվում էր [[Հրազդան գետ|Հրազդան]] գետով, դաշտային և արգավանդ է, իսկ հյուսիս-արևելքը՝ լեռնոտ։ Այստեղով է հոսում նաև [[Գետառ]]ը։
== Պատմություն ==
Միջնադարյան բազմաթիվ վկայություններ կան Կոտայքի մասին։ [[Արշակունիների թագավորություն|Արշակունիների]] ժամանակ Կոտայքը պատկանում էր հայոց արքունիքին։ Հետագա դարերում գտնվել է հայկական տարբեր նախարարական տների և իշխանությունների իրավասության տակ։ Թուրք-պարսկական տիրապետության օրոք Կոտայքը բաժանված էր [[Երևանի խանություն|Երևանի խանության]] [[Կըրխբուլաղ]] և [[Գառնիբասարի]] մահալների միջև։ Ոմանք գավառի մի մասին անունով Կըրխբուլաղ (Ղրխբուլաղ) են անվանել ամբողջ Կոտայք գավառը։
== Հուշարձաններ ==
| |||