«Գարդմանի իշխանություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

821 թ. Գարդմանի վերջին իշխան՝ Վարազ Տրդատի սպանությունից հետո, նրա դուստր Սպրամիկ Միհրանյանը ապաստանում է Խաչենի ամրոցում և ամուսնանում Առանշահիկ տոհմի պայազատ [[Սահլ Սմբատյան]]ի որդու՝ [[Ատրներսեհ, Խաչենի իշխան|Ատրներսեհ Ա]]-ի հետ, որով Միհրանյան տոհմը խառնվում է հայ իշխանատոհմի հետ <ref name="Leo"/>։ Ատրներսեհի և Սպրամի թոռ [[Սահակ Սևադա]] իշխանը Խաչենի իշխանական տոհմի տիրույթներին է միացրել Գարդմանը։ 982 թ. Գարդմանում և [[Արցախ]]ի Փառիսոս գավառում հաստատվել է հայկական փոքրիկ թագավորություն, որը գոյատևել է մինչև 1017 թվականը <ref name="Hewsen">{{cite book| last = Hewsen | first = Robert H | authorlink =Robert Hewsen | title = Armenia: A Historcial Atlas | publisher =University of Chicago Press | location= Chicago | year = 2001 | page=119, 163 | isbn =0-2263-3228-4 }}</ref>։ Այնուհետև Գարդման-Փառիսոսի թագաւորությունը հարևան Տաշիր-Ձորագետի հայկական թագավորության կողմից գրավվեց և միացվեց վերջինիս, գրեթե կրկնապատկելով Տաշիր-Ձորագետի, Լոռու կամ Գուգարքի թագավորություն կոչվող այդ քաղաքական միավորի տարածքը, որտեղ իշխում էին Անիի Բագրատունիների կրտսեր ճյուղ հանդիսացող [[Կյուրիկյաններ]]ի արքայատոհմը։ Վերջինների հաջողվեց իրենց քաղաքական ազդեցության տակ առնել նաև Կուրի ձախ ափին գտնվող Կախթե-Հերեթ թագավորությունը, որտեղ իշխանությունն անցավ Կյուրիկյանների կրտսեր ճյուղին։ ՛՛1037 թ. առանց արու ժառանգ թողնելու, սպանված Կիւրիկե III-ին (Գուրգեն Բագրատունուն) Կախեթ-Հերեթի գահին հաջորդեց նրա քրոջ տղան՝ Դավիթ Անհողինի որդի Գագիկը։ Դրանից հետո Կախթ-Հերեթում գահակալեց Կյուրիկյանների (Գուգարքի կամ Տաշիր-Ձորագետի հայ Բագրատունիների) կրտսեր ճյուղը և, բնականաբար, այն հայտնվեց Տաշիր-Ձորագետի Կյուրիկյան թագավորության քաղաքական ազդեցության ոլորտում։ Տրամաբանական է, որ այս հանգամանքը պետք է հանդիպեր Վրաստանի միավորմանը ձգտող վիրա-աբխազական թագավոր Բագրատ IV Բագրատունու (1027–1072) հակազդեցությանը և վրաց Բագրատունիներ–Կյուրիկյաններ հակասութիւնների խորացմանը։ ՛՛ Տե՛ս ԱՐՏԱՇԷՍ ՇԱՀՆԱԶԱՐԵԱՆ, ՛՛ՏԱՇԻՐ–ՁՈՐԱԳԵՏԻ ԿԻՒՐԻԿԵԱՆ ԹԱԳԱՒՈՐՈՒԹԵԱՆ ԱՌԱՋԱՑՈՒՄՆ ՈՒ ՀԶՕՐԱՑՈՒՄԸ՛՛, http://hpj.asj-oa.am/2701/1/2009-2-3(224).pdf : <ref name="Արտաշես Շահնազարյան">{{cite book| last = Շահնազարյան | first = Արտաշես | authorlink =Արտաշես Շահնազարյան | title = ՏԱՇԻՐ–ՁՈՐԱԳԵՏԻ ԿԻՒՐԻԿԵԱՆ ԹԱԳԱՒՈՐՈՒԹԵԱՆ ԱՌԱՋԱՑՈՒՄՆ ՈՒ ՀԶՕՐԱՑՈՒՄԸ | publisher =Պատմա-բանասիրական հանդես | location= Երևան | year = 2009 | page=224, 233 | ISSN = 0135-0536 }}</ref>։