Վիքիպեդիա

«Հունաստանի թագավորություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ թարգմանում եմ անգլերեն ամսանունները oգտվելով ԱՎԲ
չ →‎Գեորգիոս I-ը` Հունաստանի թագավոր (1864–1913): typos fixed: ուղված → ուղղված oգտվելով ԱՎԲ
Տող 96.
=== Գեորգիոս I-ը` Հունաստանի թագավոր (1864–1913) ===
[[image:King_George_of_Hellenes.jpg|thumb|աջից|210px|Հունաստանի թագավոր Գեորգիոս հելլենը]]
[[Միացյալ Թագավորություն|Մեծ Բրիտանիայի]] միջնորդությամբ և Գեորգիոսի հրամանագրով Հունաստանի սահամնադրության մեջ տեղի են ունենում փոփոխություններ։ Մտցվում են դեմոկրատական տարրեր։ [[1864|1864 թվականի]] սահմանադրական բարեփոխումներից հետո երկրում կրծատվում է թագավորի իշխանությունը։ Երկրում իշխանական գերագույն մարմինը դարձավ օրենսդրությունը` վարչապետի գլխավորությամբ։ Թագավորին մնաց միայն վետոյի իրավունքը։ Չնայած նրան, որ հույները գոհ էին Գեորգիոսի կառավարությունից այս ու հանդերձ երկրում ստեղծվեցին երկու քաղաքական միավորումներ։ Առաջին միավորումը դրանք ազատակամները կամ լիբերալներն էին։ Լիբերալների շարժումը գլխավորում էր Չարիլիայոս Տրիկոպիսը, իսկ ավելի ուշ` Էլեֆթերիոս Վենիզելոսը։ Պահպանողականների առաջնորդը ի սկզբանե եղել է Թեոդորոս Դելիհիանիսը, իսկ ավելի ուշ` հույն նշանավոր զորավար և քաղաքական գործիչ Թրասիվալիուս Զաիմիսը։ Լիբերալները սկսեցին գերակշռել հունական քաղաքականության մեջ ավելի ուշ` [[19–րդ դար|19-րդ դարից]] հետո։ Տրիկոպիսը սկսեց վարել անգլամետ քաղաքականություն և հույները սկսեցին համագործակցել [[Միացյալ Թագավորություն|Միացյալ Թագավորության]] արտաքին գործերի նախարարության հետ։ [[19-րդ դար]]ում Հունաստանի համարվում էր [[Եվրոպա]]յի ամենաաղքատ երկրներից մեկը։ Երկիրը չուներ արտադրանքային հումք, ենթակառուցվածքներ և կապիտալ։ Գյուղատնտեսությունը հիմնականում հիմնված էր բնամթերային մակարդակի վրա և կային միտումներ երկրի արտադրանքը ներկրել արտասահման։ Երկրում գործում էին չամիչի, ծխախոտի և ձիթապտղի գործարաններ։ Երկորում զարգացող մակարդակի վրա գտնվող նավահանգստներից էր [[Պիրեյ]]ը: Այս դարաշրջանում ֆինանսների հիմանական կառավարողը լոնդոնյան ֆինանսական տներն էին, որոնք սփռված էին ամբողջ Հունաստանով։ [[1890|1890 թվականին]] Հունաստանի աղքատ վիճակը ահագնացավ և Հունաստանը հայտարարվեց գրեթե սնանկ։ [[1983|1893 թվականն]] աղքատությունը տարածվեց գյուղացիության շրջանում և կղզիաբնակների մոտ։ Երկրից սկսվեց լայնածավալ արտագաղթ դեպի [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ]] և այլ երկրներ։ Գյուղական համայնքներում հատկապես ցածր էր կրթվածության մակարդակը։ Այնուամենայնիվ, նկատվեց առաջընթաց ենթակառուցվածքների մեջ և [[Աթենք]]ում զարգացավ շինարարությունը։ Չնայած վատ ֆինանսական իրավիճակի, Աթենքը բազմադարյա դադարից հետո [[1896|1896 թվականին]] անցկացրեց [[Օլիմպիական խաղեր]], որտեղ հույները գրանցեցին մեծ հաջողություններ։ Հունաստանի թագավորությունում խորհրդարանական գործընթացքը մեծապես զարգացավ Գեորգիոս I-ի քրոջ օրոք։ [[1875|1875 թվականին]] ընդունվեց ռեֆորմային նորմեր, որը ուղվածուղղված էր սնանկ երկրի զարգացմանը։ [[19–րդ դար|19-րդ դարում]] Հունաստանում ահագնացավ մեկ այլ խոշոր քաղաքական խնդիր, որը կապված էր Հունաստանի պաշտոնական լեզվի հետ։ Հունաստանի բարձր զարգացած և կրթված էլիտան խոսում էր [[Հունարեն|նորագույն հունարենով` աշխարհիկ]], որը մի շարք տարբերություններ ուներ [[հին հունարեն]]ից: Գյուղական բնակավայրերը և ավանդական բնակչությունը օգտագործում էր հունական բարբառները, որը հույն հին հունարենն էր։ Իսկ երրորդ կողմը` հոգևորականությունը, կողմ էր ավանդական կարգերին և օգտագործում էր հին հունարեն լեզուն։ Կապված այս հարցի հետ, [[1901|1901 թվականին]] [[Աթենք]]ում բռնկվեցին անկարգություններ։ Լիբերալները կողմնակից էին հունարենի, իսկ պահպանողականները` հին հունարենի կիրառությանը։ Այս հարցը մտաց քաղաքական ասպարեզում մինչև 1970-ականները։ Բոլոր հույները միասնական էին, ազատագրել հունախոս գավառները և կղզիները կործանման եզրին կանգնած [[Օսմանյան Թուրքիա]]յից: 1866-1869 թվականների ապստամբության կենտրոնը Կրետեն էր։ Երբ [[19-րդ դար]]ում բռնկվեց [[Ղրիմի պատերազմ]]ը, դեմ գնալով թուրքերին հույները օգնություն տրամադրեցին Ռուսական կայսրությանը, սակայն Հունաստանը չափազանց աղքատ էր<ref name=Kondis>{{cite book|last=Kondis |first=Basil |title=Greece and Albania, 1908–1914 |publisher=Institute for Balkan Studies |year=1978|isbn=|url=https://books.google.com/books?ei=hoknTaDNHYKfOpfliLgC&ct=result&id=tEloAAAAMAAJ&dq=At+first+Venizelos+agreed+and+preparations+were+made+for+a+landing+at+Valona%2C+but+a+little+later+he+changed+his+mind+and+ordered+a+landing+at+Santi+Quaranta.+2+At+first+Venizelos+agreed+and+preparations+were+made+for+a+landing+at+Valona%2C+but+a+little+later+he+changed+his+mind+and+ordered+a+landing+at+Santi+Quaranta.+3+Venizelos+was+afraid+that+a+landing+at+Valona+would+bring+about+an+Italian&q=%22suggested+to+Venizelos+that+Valona+should+be+captured+2+At+first+Venizelos+agreed+and+preparations+were+made+for+a+landing+at+Valona%2C+but+a+little+later+he+changed+his+mind+and+ordered+a+landing+at+Santi+Quaranta.+3+Venizelos+was+afraid+that+a+landing+at+Valona+would+bring+about+an+Italian+military+intervention.+%22#search_anchor|ref= |page=93}}</ref><ref>[https://books.google.com/books?hl=el&id=UV1oAAAAMAAJ&dq=epirus+4000&q=5+November&pgis=1#search_anchor Epirus, 4000 years of Greek history and civilization]. M. V. Sakellariou. Ekdotike Athenon, 1997. ISBN 978-960-213-371-2, p. 367.</ref>:
 
Հույներին չափազանց մտահոգում էր բրիտանական միջամտությունը։ Այնուամենայնիվ, [[1881|1881 թվականին]] թուրքերը [[Թեսալիա]]ն և [[Էպիրուս (պերիֆերիա)|Էպիրուսը]] զիջեցին Հունաստանին։ Իսկ [[Բեռլին]]ի պայմանագրի համաձայն, [[Կրետե]]ն վերադարձվում էր Հունաստանին։ Բեռլինի պայմանագրով Կրետեն դարձավ ինքնիշխան ծովապետություն։ Հույն-թուրքական հարաբերությունը շարունակում էր բարդանալ [[Մակեդոնիա (Հունաստան)|Մակեդոնիայի]] հետ կապված խնդիրների պատճառով<ref>[https://books.google.com/books?hl=el&id=01eQAAAAIAAJ&dq=albania%27s+captives&q=%22Korytsa+was+taken+on%22&pgis=1#search_anchor Albania's captives.] Pyrros Ruches, Argonaut 1965, p. 65.</ref>: [[1890|1890 թվականին]] թուրքական զորքերը մտան Մակեդոնիա։ Այս պայքարի ժամանակ Հունաստանը կռվում էր ոչ միայն [[Թուրքիա]]յի այլ նաև էթնիկական խառնաշփոթի մեջ գտնվող Բուլղարիայի հետ։ Պատմության մեջ այս միջադեպը հայտնի է ''«Մակեդոնիայի պայքար»'' անվանումով։ [[1908|1908 թվականին]] Օսմանյան Թուրքիայիում կատարվեց իշխանափոխություն։ [[Երիտթուրքեր]]ը տապալեցին սուլթան [[Աբդուլ Համիդ II|Աբդուլ Համիդ II-ին]] և անցան եռապետական կառավարման համակարգի։ Օգտվելով [[Օսմանյան Թուրքիա]]յում տիրող ներքին խառնաշփոթից, Ավստրո-Հունգարիային կցված Բոսնիա և Հերցեգովինան և Թուրքիայի տիրապետության տակ գտնվող Բուլղարիան հռչակեցին իրենց անկախությունը։ [[Կրետե]]ն անցավ Հունաստանին և Հունաստանը վերամիավորվեց<ref name="Baker">Baker, David, "Flight and Flying: A Chronology", Facts On File, Inc., New York, New York, 1994, Library of Congress card number 92-31491, ISBN 0-8160-1854-5, page 61.</ref>:
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Հունաստանի_թագավորություն» էջից