«Թրթնջակաթթու»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
հեռացվել է Կատեգորիա:Քիմիա ՀոթՔաթ գործիքով
չ հստակեցնում եմ աղբյուրը oգտվելով ԱՎԲ
Տող 98.
}}
 
'''Թրթնջկաթթու''' (Էթանդիթթու կամ օքսալաթթու)՝ HOOC-COOH, հագեցած երկհիմն պարզ օրգանական թթու։ Թրթնջկաթթուն որպես հոմոլոգ շարքի առաջին ներկայացուցիչ, [[Մրջնաթթու|մրջնաթթվի]] նման, իր կառուցվածքով և քիմիական հատկություններով տարբերվում է մնացած [[թթուներ]]ից։
 
[[Կարբոնաթթուներ]]ի բոլոր դասի ներկայացուցիչները տեղակայված են կարբօքսիլային խմբով, իսկ թրթնջկաթթվի սահմանում այն չի տարածվում։ Թրթնջկաթթուն կարելի է դիտել որպես իրար հետ կապված երկու կարբօքսիլային խմբեր։ Թրթնջկաթթուն առաջին անգամ սինթեզել է գերմանացի քիմիկոս [[Ֆրիդրիխ Վյոլեր]]ը [[1824]] թվականին։
 
== Ստացում ==
Թրթնջկաթթվի աղերն ստացվում են մրջնաթթվի աղերը 400  °C ում տաքացնելիս, ազատ վիճակում՝ աղերը թթուներով մշակելիս։ Թրթնջկաթթվի ստացման համար մշակված է նոր եղանակ՝ [[ածխածնի երկօքսիդ]]ից և [[Ջրածին|ջրածնից]]:
Թրթնջկաթթուն բյուրեղանում է երկու մոլեկուլ ջրի հետ C<sub>2</sub>H<sub>2</sub>O<sub>4</sub>•2H<sub>2</sub>O. այն կարելի է ստանալ նաև հիդրոսկոպիկ բյուրեղների ձևով։
 
Տող 113.
 
== Ֆիզիկական հատկություններ ==
Ասեղնաձև բյուրեղներ են, հալման ջերմաստիճանը՝ 189,5 &nbsp;°C, խտությունը՝ 1653 կգ/մ<sup>3</sup> (18,5 &nbsp;°C-ում): Բյուրեղանում է երկու մոլեկուլ ջրի հետ՝ HOOC—COOH·H<sub>2</sub>O, անգույն բյուրեղներ են, հալման ջերմաստիճանը՝ 101,5 &nbsp;°C: 100 մ ջրում, 15 &nbsp;°C-ում լուծվում է 9,5 գրամ թրթնջկաթթու։ Առաջացնում է թթու և չեզոք աղեր, էսթերներ, ամիդներ են։ Բավականին ուժեղ թթու է. նրա էլեկտրոլիտիկ դիսոցման հաստատունը մոտավորապես 2000 անգամ ավելի մեծ է [[Քացախաթթու|քացախաթթվի]] դիսոցման հաստատունից։
 
== Քիմիական հատկություններ ==
Տող 153.
* [http://www.ohf.org/docs/Oxalate2008.pdf Oxalosis & Hyperoxaluria Foundation (OHF) The Oxalate Content of Food 2008 (PDF)]
 
{{ՀՍՀ|հատոր=4|էջ=227}}
 
[[Կատեգորիա:Կարբոնաթթուներ]]