«Մոլեկուլային գենետիկա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Որպես ինքնուրույն ուղղություն առանձնացվել է [[20-րդ դար|20-րդ դարի]]ի 40—50ական թվականներին, երբ [[Կենսաբանություն|կենսաբանության]] մեջ ֆիզիկական և քիմիական նորագույն մեթոդների (ռենտգենակառուցվածքային վերլուծություն, քրոմատոգրաֆիա, էլեկտրոնային միկրոսկոպիա, էլեկտրաֆորեզ, ռադիոակտիվ իզոտոպներ են) կիրառումը հնարավոր դարձրեց ավելի խորը և ճշգրիտ ուսումնասիրել բջջի և նրա առանձին բաղադրամասերի ֆունկցիան ու կառուցվածքը։ Պարզ կառուցվածքի և կարճ ժամանակամիջոցում մեծ սերունդ տալու շնորհիվ [[Պրոկարիոտ|պրոկարիոտներըպրոկարիոտ]]ները, բազմաթիվ [[Բակտերիաներ|բակտերիաներ]] և [[միկրոօրգանիզմներ]], վիրուսներ դարձան Մոլեկուլային գենետիկայի ոաումնասիրության հիմնական օբյեկտները։

[[1953]]-ին ամերիկացի Ջ․ Ուոթսոնը և անգլիացի Ֆ․ Քրիքը առաջարկեցին [[ԴՆԹ]]-ի կառուցվածքի մոդելը, ըստ որի ԴՆԹ-ի մոլեկուլը բաղկացած է ոչ պարբերական, բայց որոշակի հերթականությամբ դասավորված [[Նուկլեոտիդ|նուկլեոտիդներիցնուկլեոտիդ]]ներից և կոմպլեմենտարության սկզբունքով իրար միացած 2 բազմանուկլեոտիդային թելիկների պարույր է։ Ավելի ուշ պարզվեց, որ նույնատիպ կառուցվածք ունեն տարբեր [[ՌՆԹ]]-ների մոլեկուլները, որոնք սակայն բաղկացած են բազմանուկլեոտիդային մեկ թելիկից։ Ի հակադրություն դասական պատկերացումների, ըստ որոնց, գենը ժառանգականության ընդհատ և անբաժանելի միավոր էր, 1950—60ին պարզվեց գենի բաժանելիությունը։ [[Գեն|Գենը]]ը բաղկացած է տասնյակ կամ հարյուրավոր մասերից, որոնք կարող են առանձին մուտացվել կամ վերամիավորվել։ Գենի բաժանելիության սահմանը նուկլեոտիդների զույգն է (մեկ թելիկավոր ՌՆԹ պարունակող [[Վիրուսներ|վիրուսներիվիրուսներ]]ի համար՝ մեկ նուկլեոտիդը)։ Գենի բնույթի և կառուցվածքի մասին տվյալները հնարավոր դարձրին գենի անջատումը (Ջ․ Բեքվիր, [[1969]]) և քիմիական սինթեզը (Հ․ Քորանա, [[1968]])։ ԴՆԹ-ի կառուցվածքի բացահայտումից հետո հնարավորություն ստեղծվեց փորձնական ճանապարհով հետազոտել գենետիկական ինֆորմացիայի բջջից [[բջիջ]] և սերնդից սերունդ հաղորդման հիմքում ընկած պրոցեսի՝ ԴՆԹ-ի կենսասինթեզի՝ ռեպլիկացիայի մեխանիզմը։ Պարզվեց, որ ԴՆԹ-ի կենսասինթեզի համար անհրաժեշտ է ունենալ ԴՆԹ-ի պատրաստի մոլեկուլ, որի հիմքի (մատրիցայի) վրա սինթեզվում է նորը։ Ընդ որում ԴՆԹ-ի պարույրը ռեպլիկացիայի ընթացքում ապագալարվում է, և յուրաքանչյուր բազմանուկլեոտիդային թելիկի վրա սինթեզվում է նոր, նրան կոմպլեմենտար թելիկ։ Այսինքն, դուստր ԴՆԹ մոլեկուլները կազմված են մեկ հին և մեկ նոր թելիկներից։

2.Մոլեկուլային գենետիկայի խոշոր նվաճումներից էր գենետիկական ինֆորմացիայի իրականացման խնդրի պարզաբանումը; Այսինքն, ինչպես են գեները՝ ԴՆԹ-ի մոլեկուլի հատվածները, որոշում տվյալ օրգանիզմի հատուկ սպիտակուցի կառուցվածքն ու հատկությունները։ ԴՆԹ-ի և սպիտակուցի մոլեկուլների համեմատությունը բերեց գենետիկական կոդի գաղափարին, ըստ որի ԴՆԹ-ի մոլեկուլում 4 տեսակի նուկլեոտիդների հաջորդականությունն է որոշում սպիտակուցի մոլեկուլում 20 տեսակի [[Ամինաթթու|ամինաթթուններիամինաթթու]]նների հաջորդականությունը։ ԴՆԹ-ի շղթայում յուրաքանչյուր եռյակ (տրիպլետ, կոդոն) որոշում է (կոդավորում) որոշակի ամինաթթու։ հաստատվեց նաև գենետիկական կոդի ունիվերսալությունը կենդանի օրգանիզմների համար։ Գենետիկական կոդի վերծանումը թույլ տվեց պարզել նաև սպիտակուցի սինթեզի մեխանիզմը։ Պարզվեց, որ գենետիկական ինֆորմացիայի հաղորդումը կատարվում է ԴՆԹ—ՌՆԹ սպիտակուց սխեմայով։

Մոլեկուլային գենետիկայի նվաճումների շնորհիվ զարգանում է, այսպես կոչված, գենային ինժեներիան, որն այժմ հնարավորություններ ունի [[միկրոօրգանիզմներ|միկրոօրգանիզմների]]ի մեջ մտցնել այլ օրգանիզմների (նաև մարդու) գեներ և այդ եղանակով նրանց ստիպել սինթեզել իրենց ոչ յուրահատուկ միացություններ։ Ներկայումս հայտնի են ինսուլին և ինտերֆերոն սինթեզող բակտերիալ շտամներ։ Մոլեկուլային գենետիկայի տվյալներն օգտագործվում են նաև [[Մուտացիա|մուտացիոն]] պրոցեսների, օրգանիզմների զարգացման կառավարման համար, ինչպես նաև [[Լեյկոզ|լեյկոզներիլեյկոզ]]ների, չարորակ նորագոյացությունների, վիրուսային վարակների կանխարգելման և բուժման համար օգտագործվող դեղորայքի պատրաստման մեջ։