«Սուլֆիդներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Սուլֆիդներ''' ({{lang-la |sulfur }} - ծծումբ), ծծմբի միացությունները ավելի էլեկտրադրական տարրերի և ածխաջրածնային ռադիկալների հետ։

Անօրգանական սուլֆիդներ [[մետաղ]]ների և [[Ծծումբ|ծծմբի]] միացություններ են՝ [[Ծծմբաջրածին|ծծմբաջրածնական]] թթվի [[աղ]]երը, որոնք լինում են՝ չեզոք՝ <math>\mbox{M}_\mathrm{2}</math><math>\mbox{S}_\mathrm{ }</math> և թթու <math>\mbox{MHS}_\mathrm{ }</math> (M-ը միարժեք մետաղ է)։ [[Ամոնիում]]ի, [[Ալկալիական մետաղներ|ալկալիական]] և [[Հողալկալիական մետաղներ|հողալկալիական]] մետաղների սուլֆիդները ջրում լուծելի (վերջինները՝ ավելի վատ), անգույն, բյուրեղական նյութեր են։

[[Լուծույթներ]]ը հիմնային են։ Ծանր մետաղների սուլֆիդները [[Ջուր|ջրում]] չլուծվող, մեծ մասամբ սև, բյուրեղական նյութեր են։ [[Ցինկ]]ի սուլֆիդը սպիտակ է, [[մանգան]]ինը՝ վարդագույն, [[կադմիում]]ինը և [[անագ]]ինը (IV)՝ դեղին, [[ծարիր]]ինը՝ նարնջակարմիր։ Այս սուլֆիդների մի մասը չի լուծվում նաև թթուներում։ Այդ հատկություններն օգտագործվում են վերլուծական քիմիայում՝ մետաղները բաժանելու և տարբերակելու համար։

Սուլֆիդները բնության մեջ տարածված նյութեր են, կազմում են երկրակեղևի զանգվածի մոտ 0,15 %-ը, առաջացնում են 200-ից ավելի» [[միներալ]] (սֆաչերիա, մոփբղենիա, կինովար, պիրիա և այլն)։

Սուլֆիդները ստանում են մետաղի և ծծմբի աղերի, [[հիդրօքսիդ]]ների և [[ծծմբաջրածին|ծծմբաջրածնի]] կամ ամոնիումի սուլֆիդի փոխազդեցությամբ, նաև սուլֆիդները ածխածնով բարձր ջերմաստիճաններում վերականգնելով։

Բնական աուլֆիդները համապատասխան տարրերի ստացման կարևոր հումքեր են։

Լուծելի սուլֆիդներ օգտագործում են [[կաշի |կաշի]]ն դաբաղելու, [[կալցիում]]ի և [[բարիում]]ի սուլֆիդներ՝ գյուղատնտեսական վնասատուների դեմ պայքարելու համար և այլն։ Օրգանական սուլֆիդներ ծծմբաօրգանական միացություններ են՝ R—Sn—R՝(n^l,R-^ R՝-ը [[ածխաջրածին|ածխաջրածնային]] մնացորդներ են)։

Միացությունները, որոնցում ո=1, կոչվում են միասուլֆիդներ, ո=2՝ երկսուլֆիդներ և այլն։ Սուլֆիդները բնության մեջ տարածված միացություններ են (մեթիոնին, բիոտին և այլն), պարունակվում են նաև [[նավթ]]ում, [[Քարածուխ|քարածխում]]։

Օգտագործվում են որպես շարժիչային վառելանյութերի և քսայուղերի կայունացուցիչներ, դեղանյութեր, ներկանյութեր, լուծիչներ։ Որոշ սինթետիկ օրգանական սուլֆիդներ (պոլիսուլֆիդային կաուչուկները, ծծմբային ներկանյութերը ևն) ունեն կարևոր արդյունաբերական նշանակություն։

{{ՀՍՀ|հատոր=11|էջ=187}}