Վիքիպեդիա

«Թիթեռներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-http://books.google.com/ +https://books.google.am/)
չ թարգմանում եմ անգլերեն ամսանունները oգտվելով ԱՎԲ
Տող 77.
 
==== Կուրծք ====
Կուրծքը կազմված է միմյանց միաձուլված 3 հատվածներից՝ նախակուրծք, միջնակուրծք և հետնակուրծք. յուրաքանչյուր հատված ունի 1 զույգ վերջույթ, կրծքի վրա են գտնվում նաև թևերը։ Նախակուրծքը չափերով ավելի փոքր է, քան մյուս հատվածները. նրա վրա տեղադրված են առաջին զույգ վերջույթները։ [[Նիմֆալիդներ]]ի (''Nymphalidae'') ընտանիքի որոշ տեսակների մոտ առաջին զույգ ոտքերը մեծ մասամբ ապաճել են և չեն օգտագործվում քայլելու կամ կանգնելու համար<ref name="Resh and Carde">{{cite book |last=Resh |first=Vincent H. |last2 = Carde | first2 = Ring T. |title=Encyclopedia of Insects |publisher=Academic Press |location=U. S. A. |date=Julyհուլիսի 1, 2009 |edition=2 |isbn=0-12-374144-0}}</ref>։ Երեք զույգ վերջույթներն էլ ծածկված են թեփուկներով։ Թեփուկաթևավորների վերջույթների վրա կան նաև [[հոտառական օրգան]]ներ, որոնք զգում են սննդի «համը» և «հոտը»<ref name="Heppner">{{cite book |last1=Heppner |first1=J. B. |editor1-first=John L.|editor1-last=Capinera |title=Encyclopedia of Entomology |url=https://books.google.am/books?id=i9ITMiiohVQC |edition=2 |series=Gale virtual reference library |volume=4 |year=2008 |publisher=Springer Reference |isbn=978-1-4020-6242-1 |page=4345 |chapter=Butterflies and moths |chapterurl=https://books.google.am/books?id=i9ITMiiohVQC&lpg=PP1&pg=PA626#v=onepage&q=Butterflies%20and%20Moths%20(Lepidoptera)&f=false|accessdate=2010 թ․ նոյեմբերի 14}}</ref>։
 
Միջնակրծքի [[տեգուլ]]աները՝ թևերի հիմքում շարժուն միացած թեփուկները, շատ լավ զարգացած են, պատված թեփուկներով, համարյա ամբողջությամբ ծածկում են առջևի թևերի հիմքը և լավ տեսանելի են<ref name="kornelio">{{գիրք|հեղինակ= Корнелио М. П.|վերնագիր= Школьный атлас-определитель бабочек|վայր= М.|հրատարակչություն= Просвещение|տարի= 1986|մեջբերվող էջեր= 256}}</ref>։
 
Թրթուրային փուլում, թրթուրն ունի 3 զույգ իսկական, 0-11 (սովորաբար 8) զույգ փորիկային վերջույթներ և կեռիկներ<ref name="cgillott">{{Cite book |last=Gullan |first=P. J.|first2=P. S. |last2=Cranston |title=The insects: an outline of entomology |publisher=Wiley-Blackwell |date=Septemberսեպտեմբերի 13, 2004|edition=3 |pages=198–199|chapter=7|isbn=1-4051-1113-5 |url=https://books.google.am/?id=qHtMPvaAfKIC&printsec=frontcover&dq=entomology&q=Lepidoptera%20larva}}</ref>։
 
Երկու զույգ թևերը գտնվում են կրծքի միջնամասում՝ միջնակրծքի և հետնակրծքի վրա։ [[էվոլյուցիա|Էվոլյուցիոն]] տեսակետից ավելի ուշ առաջացած ցեղերի մոտ երկրորդ հատվածի թևերն ավելի արտահայտված են, իսկ ավելի վաղ տեսակների մոտ երկու հատվածների վրա գտնվող թևերի չափերը հավասար են։ Թիթեռների ամենամեծ [[վերնաընտանիք]]ի՝ ''Noctuidae''-ի թևերը ծառայում են նաև որպես տիմպանալ կամ լսողության օրգան<ref name="Scoble">{{cite book |last1=Scoble|first1=MJ. |title=The Lepidoptera: Form, function, and diversity. |year=1992 |publisher=Oxford Univ. Press|isbn=978-1-4020-6242-1}}</ref>։
Տող 173.
[[File:Heliconius mimicry.png|right|thumb|190px|upright| ''Հելիկոնիուս'' թիթեռները մյուլլերյան միմիկրիայի դասական օրինակ են։]]
 
Պոլիմորֆիզմը արտաքին տեսքի ձևերի բազմազանությունն է, որը բնութագրվում է նույն տեսակում գույների և այլ հատկանիշների տարբերություններով<ref name="cgillott">{{Cite book |last=Gullan |first=P. J.|first2=P. S. last2=Cranston |title=The insects: an outline of entomology |publisher=Wiley-Blackwell |date=Septemberսեպտեմբերի 13, 2004|edition=3 |pages=198–199|chapter=7|isbn=1-4051-1113-5 |url=https://books.google.am/?id=qHtMPvaAfKIC&printsec=frontcover&dq=entomology&q=Lepidoptera%20larva}}</ref>։ Թեփուկաթևավորների մոտ պոլիմորֆիզմ կարող է նկատվել ոչ միայն պոպուլյացիայի ներսում տարբեր առանձնյակների միջև, այլև սեռերի միջև՝ սեռական դիմորֆիզմ, աշխարհագրապես մեկուսացած պոպուլյացիաների՝ աշխարհագրական պոլիմորֆիզ, ինչպես նաև տարվա տարբեր սեզոններին թռչող սերունդների (սեզոնային պոլիմորֆիզմ կամ պոլիֆենիզմ) միջև։ Շատ տեսակների մոտ պոլիմորֆիզմը ընդգրկում է միայն էգերին։ Պոլիմորֆիզմն իրականանում է ինչպես ժառանգական մակարդակով՝ ազդելով ընդհանուր ձևաբանության վրա, այնպես էլ ոչ ժառանգական մակարդակով ազդելով՝ կոնկրետ ձևաբանական առանձնահատկությունների վրա<ref name="cgillott"/>։
 
Էկոլոգիական պոլիմորֆիզը, որի ժամանակ հատկանիները չեն ժառանգվում, հաճախ անվանվում է նաև պոլիֆենիզմ։ Պոլիֆենիզմը առավել հաճախ արտահայտվում է սեզոնային ձևերով հատկապես՝ նիմֆալիդների և ճերմակաթիթեռների ընտանիքների տեսակների մոտ։ Պոլիմորֆիզմը դիտվում է նաև թրթուրների մոտ (օրինակ՝ կեչու երկրաչափ թիթեռի ''Biston betularia'' մոտ)<ref>{{Cite journal|author=Noor M. A., Parnell R. S., Grant B. S. |title=A reversible color polyphenism in American Peppered Moth (''Biston betularia cognataria'') caterpillars |journal=[[PLoS ONE]] |volume=3 |issue=9 |pages=e3142 |year=2008 |pmid=18769543 |doi=10.1371/journal.pone.0003142 |url=http://www.plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0003142 |pmc=2518955|editor1-last=Humphries|editor1-first=Stuart|bibcode = 2008PLoSO...3.3142N }}</ref>։
Տող 200.
 
[[file:Orgyia recens.jpg|thumb|190px|Սեռական դիմորֆիզմը ''Orgyia recens''-ի մոտ. թևավոր արուն և անթև էգը]]
Սեռական դիմորֆիզմը տվյալ տեսակի արուի և էգի միջև արտաքին տեսքի տարբերությունն է։ Թիթեռների մոտ սեռական դիմորֆիզմը տարածված երևույթ է և ամբողջությամբ պայմանավորված է ժառանգական տարբերակմամբ<ref name="G&C">{{cite book | title=The Insects: An Outline of Entomology |author=Gullan & Cranston |year=2005 |chapter=Polymorphism and polyphenism |pages=163–164}}</ref>։ Սեռական դիմորֆիզմն առկա է առագաստաթիթեռների բոլոր ընտանիքներում, կապտաթիթեռների, ճերմակաթիթեռների մեծամասնության և նիմֆալիդների որոշ խմբերի մոտ։ Բացի թևերի պատկերների տարբերություններից, հնարավոր է դիտվեն նաև երկրորդական սեռական հատկանիշների տարբերություններ<ref name=Kunte>Kunte, Krushnamegh (2000). ''Butterflies of Peninsular India''. Part of Project lifescape. Orient Blackswan. ISBN 81-7371-354-5, ISBN 978-81-7371-354-5.</ref>։ Սեռական դիմորֆիզմի ամենաարտահայտված ձևը ''Psychidae''-ի որոշ էգերի մոտ է, որոնք ունեն մնացորդային թևեր, ոտքեր և բերանային ապարատ, այն դեպքում, երբ արուի մոտ վերը նշված ոբոլր օրգանները լավ զարգացած են<ref>{{cite web |url = http://bugguide.net/node/view/122 |title = Psychidae at Bug Guide |accessdate = Januaryհունվարի 19, 2010 |publisher=[[Iowa State University]]}}</ref>։
 
== Ֆիզիոլոգիա ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Թիթեռներ» էջից