«Անուբիս»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ վերջակետների ուղղում, փոխարինվեց: ը: → ը։ (24) |
չ թարգմանում եմ անգլերեն ամսանունները oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 12.
| կապված կերպարներ = Գոռ, [[Օսիրիս]], [[Իսիդա]]
}}
'''Անուբիս, Ինպու''' ({{lang-grc|Άνουβις}}), [[Հին Եգիպտոս]]ի աստվածություն շնագայլի գլխով և մարդու մարմնով, մահացածներին հանդերձյալ կյանք ուղեկցողը։ Հին թագավորությունում համարվում էր մեծ գերեզմանատների և գերեզմանների բարեխոս, մեռյալների թագավորության դատավորներից մեկը, թույների և դեղերի պահապան։ Հին եգիպտական դիցաբանությունում՝ [[Օսիրիս]]ի որդին<ref name="autogenerated1">[http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_myphology/171/Анубис «Мифы народов мира»]</ref><ref name="autogenerated3">[http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_myphology/171/Анубис «Древнеегипетский словарь-справочник»]</ref><ref name="autogenerated4">[http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_myphology/171/Анубис «Словарь духов и богов германо-скандинавской, египетской, греческой, ирландской, японской мифологии, мифологий индейцев майя и ацтеков»]</ref><ref name="autogenerated2">[http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_myphology/171/Анубис «Краткий словарь мифологии и древностей»]. М. Корш. Санкт-Петербург, издание А. С. Суворина, 1894.</ref><ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_myphology/171/Анубис «Словарь иностранных слов русского языка»]</ref>: Անուբիսի պաշտամունքի կենտրոնը համարվում էր XVII վերին եգիպտական նոմի մայրաքաղաք [[Կինոպոլ]] քաղաքը։ Պատկերվում էր շնագայլի և [[Սաբ (վայրի շուն)|Սաբ]] վայրի շան տեսքով, երբեմն շնագայլի կամ շան գլխով մարդու տեսքով<ref>Мифы народов мира / Ред. С. А. Токарев. — М.: Советская энциклопедия, 1991. — Т. 1, с. 89.</ref>: Օսիրիսի շրջափուլում օգնում էր [[Իսիդա]]յին Օսիրիսի մասերի որոնման գործում։ Սրբազան կենդանիներն են՝ շնագայլը<ref name="Мифы Древнего Египта">Иван Рак. Мифы Древнего Египта.</ref>, շունը։
== Պատմություն ==
Տող 27.
Օսիրիսի շրջափուլում Անուբիսը [[Օսիրիս]]ի և [[Նեֆտիդա]]յի որդին։ [[Սեթ (դիցաբանություն)|Սեթ]]ի կինը՝ Նեֆտիդան սիրահարվել է Օսիրիսին և, ընդունելով Իսիդայի կերպարը, գայթակղում է նրան։ Արդյունքում ծնվում է Անուբիս աստվածը։ Վախենալով Սեթի հատուցմանը դավաճանության համար, Նեֆտիդան նորածնին թողնում է եղեգի մացառուտներում, որին հետո հայտնաբերում է [[Իսիդա]] աստվածուհին։ Հետագայում Անուբիս աստվածը սկսեց օգնել Իսիդային Օսիրիսի մասերի որոնման գործում և մասնակցեց Օսիրիսի վերականգնված մարմնի զմռսմանը{{sfn|Freeman|1997|p=91}}:
== Անուբիսը անտիկ գրականության մեջ ==
[[Պլուտարքոս]]ի «Իսիդան և Օսիրիսը» ստեղծագործության մեջ մեկնաբանություն է բերվում, որտեղ Անուբիսը [[Սեթ (դիցաբանություն)|Սեթ]]ի և [[Նեֆտիդա]]յի որդին է, որը գտնվել և դաստիարակվել է [[Իսիդա]]յի կողմից<ref>Плутарх. Об Исиде и Осирисе 14; 44, см. Любкер Ф. Реальный словарь классических древностей. М., 2001. В 3 т. Т. 1. С. 127.</ref>: [[Ստրաբոն]]ը հիշատակում է, որ դա եգիպտական աստվածություն է, որին երկրպագել են XVII վերին եգիպտական նոմում<ref>Страбон. География XVII 1, 40 (стр. 812)</ref>: Ըստ [[Վերգիլիոս]]ի, Անուբիսը պատկերված էր [[Էնեաս]]ի վահանի վրա<ref>Вергилий. Энеида VIII 698</ref>: [[Դեցիմուս Յունիուս Յուվենալիս|Յուվենալիս]]ը հիշատակում է աստվածության երկրպագության մասին Հռոմում<ref>См. Ювенал. Сатиры VI 534</ref>:
Հույները նույնացնում էին Անուբիսին [[Հերմես]]ի հետ<ref name="autogenerated1" /><ref name="autogenerated3" /><ref name="autogenerated4" /><ref name="autogenerated2" />:
Տող 33.
== Անուբիսի հետ կապված աստվածություններ ==
* '''Ինպուտ''' (հին.եգիպտ.)՝ եգիպտական դիցաբանության մեջ Դուատա աստվածուհին (մահացածների գտնվելու վայրը): Պատկերվում էր շան գլխով կնոջ տեսքով։ XVII (Կինոպոլի) վերին եգիպտական նոմում, նրա անունը կրող կինը, համարվում էր Անուբիսի կինը։ Երբեմն երկրպագվում էր որպես Անուբիսի կանացի ձև<ref name="Египетская Мифология" />:
* '''Ուպուաուտ''' (հին եգիպտ. «Ճանապարհներ բացող»), ''Օֆոիս'' (հուն.)՝ եգիպտական դիցաբանության մեջ գայլի տեսքով աստված, մահացածի ուղեկցողը դեպի [[Դուատ]]:
* '''Իսդես''' (նաև արտասանվում է որպես ''Աստենու'', ''Աստեն'', ''Իստեն'' կամ ''Աստես'')՝ հանդերձյալ աշխարհի բարեխոսներից մեկը (Դուատ, Արևմտյան անապատ) եգիպտական դիցաբանության մեջ, այդ առումով մոտիկ Անուբիսին։ Իսդեսը պատկերվում էր խոշոր սև շան տեսքով, նույն կերպ, ինչպես Անուբիսը պատկերվում էր շնագայլի տեսքով։ Ուշ ժամանակաշրջանում նմանացվում է Անուբիսի հետ<ref name="Мифы Древнего Египта" />:
* '''Հերմանուբիս''' ({{lang-grc|Ἑρμανοῦβις}})՝ դիցաբանության մեջ եղել է աստված, ով իր կերպարով նմանվում էր [[Հերմես]]ին ([[Հունական դիցաբանություն|հին հունական դիցաբանություն]]) և
== Ծանոթագրություններ ==
| |||