'''Խաչեն,Խաչենը''' իր մեծությամբ երկրորդ գետն [[Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն (Արցախ)|ԱրցախումԱրցախի]]։ խոշոր գետերից է։ Սկիզբ է առնում [[Արցախի լեռնաշղթա|Ղարաբաղի լեռնաշղթայի]] [[Կարմրասար]] լեռնազանգվածից,լեռնազանգվածից՝ մոտ 2200 մ բարձրությունից։ Վերին հոսանքում ունի լեռնային բնույթ ու հոսում է արևելյան ուղղությամբ, անցնելով [[Մարտակերտի շրջան|Մարտակերտի]] շրջանի և [[Ասկերանի շրջան|Ասկերանիի շրջաններով]], տարածքով։իսկ Երկարությունըմիջին 119և կմստորին է։հոսանքներում Հոսումթեքվում է Մարտակերտիդեպի ևհյուսիս֊արևելք ու գլխավորապես ընկած է [[ՇահումյանիԱդրբեջանական շրջան (Արցախ)Հանրապետություն|ՇահումյանիԱդրբեջանի շրջաններիՀանրապետության]] սահմանագծով։տարածքում։ Աջից միանում է Կուրին մոտ 100մ բարձրության վրա։ <ref>Vahram Balayan, Artsakh history</ref>
Երկարությունը 119 կմ է, ջրահավաք ավազանի մակերեսը 657 կմ<sup>2</sup> <ref>Հայաստանի բնաշխարհ (Ընտանեկան հանրագիտարան մատենաշար), ISBN 5-89700-029-8 Երևան 2006 «Հայկական հանրագիտարան» հրատ․</ref> ։ Սնումը հիմնականում անձրևային է, ստորերկրյա ու հալոցքային։ Վարարման ընթացքում՝ մարտից մինչև հունիս, ձևավորվում է տարեկան հոսքի 1/3֊ը։ Տարեկան միջին ծախսը 1.5-2 մ<sup>3</sup>/վրկ է, իսկ հոսքը 110-120 մլն մ<sup>3</sup>։ Խոշոր վտակը աջից միացող Քոլատակն է։
Կուրի աջ վտակներից է։ Ջրահավաք ավազանի մակերեսը 657 կմ քառ․։ Սնումը հիմնականում անձրևային է (33%) ու ստորերկրյա (43%)։ Վարարման ընթացքում՝ մարտից մինչև հունիս, ձևավորվում է տարեկան հոսքի մոտ 35%֊ը։ Տարեկան միջին ծախսը մոտ 1.8 մ խոր/վրկ է, իսկ հոսքը մոտ 118 մլն մ խոր։ Խոշոր վտակը աջից միացող Քոլատակն է (25կմ)։ Խաչենագետի ջրերն օգտագործվում են ոռոգման նպատակով։ Արցախի տարածքում՝ ծովի մակարդակից մոտ 570մ բարձրության վրա կառուցված է ջրամբար։
