«Հոգեթերապիա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Հոգեթերապիան հարկավոր է տարբերակել [[հոգեբուժություն|հոգեբուժությունից]]ից և [[հոգեբանություն|հոգեբանությունից]]։ից։

[[Հոգեթերապիա|Էքզիստենցիալ]] հոգեթերապիայի նպատակն է օգնել մարդուն վերագտնել իր կյանքի իմաստը, բացահայտել նրանում թաքնված այն հնարավորությունները, որոնք կօգնեն նրան հետագայում կյանքի ավելի ճիշտ կառուցման հարցում։

Էքզիստենցիալիստների կարծիքով մարդ կարող է հասկանալ իր կյանքի իմաստն ու նշանակությունը միայն այն դեպքում, երբ դուրս գա սեփական «Ես» - ի սահմաններից և սեփական անձի վրա անընդհատ կենտրոնանալու փոխարեն ակտիվորեն համագործակցի այլ մարդկանց հետ` ձգտելով միշտ օգնել նրանց։ Եթե մարդ ցանկանում է ապրել ավելի լիարժեք կյանքով և լինել հոգեպես ավելի առողջ, նա պետք է ձգտի հնարավորինս քիչ կենտրոնանալ իր ներքին ապրումների վրա և զբաղվի ակտիվ ու օգտակար որևէ գործունեությամբ։

Ֆրանկլի կարծիքով` մարդու հիմնական ձգտումը կայանում է իր գոյության իմաստը գտնելու և հասկանալու մեջ։ Եթե դա նրան չի հաջողվում, ապա մարդ հայտնվում է ֆրուստրացիայի կամ էքզիստենցիալ վակումի մեջ (դատարկության և անիմաստ գոյության զգացում): [[Ֆրանկլը]] կարծում էր, որ մարդը չէ հարցեր առաջադրում կյանքի իմաստի վերաբերյալ, այլ կյանքն է դա առաջադրում մարդուն, և վերջինս ստիպված է պատասխանել նրան ոչ թե խոսքերով, այլ գործերով։ Նա հավաստիացնում էր, որ ալկոհոլամոլների 90% -ը և թմրամոլների 100% - ը այդպիսին են դառել իրենց կյանքի իմաստը չգտնելու կամ այն կորցնելու արդյունքում։ Մարդիկ նման կախվածությունների մեջ են ընկնում այդ էքզիստենցիալ վակումը <<«բավարարվածության պատրանքով>>» լցնելու անհրաժեշտությունից դրդված։ Այսինքն, կյանքից չստանալով իրական բավարարվածություն` մարդ այն փոխարինում է պատրանքային բավարարվածությամբ։ Արդյունքում խնդիրներն այդպես էլ մնում են չլուծված, իսկ բավարարվածության պատրանքները շարունակվում են այնքան ժամանակ, որքան մարդ գտնվում է ալկոհոլի կամ թմրանյութերի ազդեցության տակ։ Եթե նույնիսկ իր կյանքի իմաստը չգտած կամ կորցրած մարդը ալկոհոլամոլ կամ թմրամոլ չի դառնում, ապա, միևնույն է, նա ունենում է մի շարք հոգեբանական խնդիրներ, սկսում է փնտրել կարճաժամկետ հաճույք պատճառող զբաղմունքներ`այդպես փորձելով ազատվել սեփական գոյության անիմաստության զգացումից։ Ընդ որում, տեղի է ունենում պարադոքսալ պրոցես` ռեֆլեքսիա, ուշադրության կենտրոնացում սեփական անձի վրա երջանկություն գտնելու հույսով, սակայն իրականում դա ավելի ու ավելի է նրան հեռացնում դեպի երջանկություն տանող ճանապարհից։

[[Կոգնիտիվ-կոնցեպտուալ թերապիա]]ն (Cognitive Conceptual Therapy) յուրահատուկ հոգեթերապևտիկ մոտեցում է, որը զարգացվում է կոգնիտիվ և վարքային թերապիաների, մասնավորապես [[Ռացիոնալռացիոնալ-էմոտիվ վարքային թերապիա|ռացիոնալ-էմոտիվ վարքային թերապիայի]]յի, [[Փիլիսոփայություն|փիլիսոփայության]], կոգնիտիվ լեզվաբանության և [[Նեյրոգիտություն|նեյրոգիտության]] կիզակետում։ Կոգնիտիվ-կոնցեպտուալ թերապիայի տեսամեթոդաբանական հիմքն են կազմում հունական և հռոմեական ստոիկների աշխատանքները, Պարմենիդես Էլեացու գաղափարները գոյի ճանաչելիության վերաբերյալ, Պրոթագորասի գաղափարները առարկաների հոսունության մասին, հին հունական կիրենաիկների հայացքները ճանաչողության և ընկալման մասին, Ժ.Պ.Սարտրի "հիմնարար նախագիծը", Գ.Բաշլյարի նեոռեալիզմը, Կ.Փոփփերի երեք աշխարհների տեսությունը, Ռ.Ավենարիուսի էմպրիոկրիտիցիզմը և Ջ.Վիկոյի գաղափարները, Վ.Սահակյանի փիլիսոփայական հոգեթերապիան Ջ.Քելլիի անձնային կառույցների տեսությունը, Ա.Ն.Լեոնտևի անձնային իմաստների տեսությունը, Ս.Մոսկովիչիի սոցիալական պատկերացումների մասին տեսությունն ու Շ.Նադիրաշվիլու սոցիալական դիրքորոշման տեսությունը <ref>Бегоян А.Н. Античнофилософские истоки концептуальной психотерапии // Философские вопросы естественных, технических и гуманитарных наук: сборник статей Международной научной конференции: в 5 т. / под ред. Е.В.Дегтярева, Д.А.Теплых. – Магнитогорск: МаГУ, 2009. – Вып. 4. – Т.3. – 155 с.; с. 141-145.</ref> <ref>Бегоян А.Н. [http://www.academia.edu/1362781/_._._2010_._#1 Введение в концептуальную психотерапию] // Психотерапия, №6 (90) 2010г.; стр. 50-54.</ref> <ref>Бегоян А.Н. [http://www.academia.edu/4010545/_._._2013_._Reprint_ Анатомия психотравмы: боль, болезнь и исцеление] // Психотерапия, №5 (125) 2013г.; стр. 59-62.</ref>։ Պատրաստումը և վերապատրաստումը կոգնիտիվ-կոնցեպտուալ թերապիայի ոլորտում իրականացվում է համապատասխան կարճաժամկետ և երկարաժամկետ թրեյնինգային ծրագրերի միջոցով <ref>[http://hilfmann.com/school/education_and_training_4_arm.html "Իրականության կոգնիտիվ կառուցումը. երեք տեխնիկա կոգնիտիվ-կոնցեպտուալ թերապիայից" կարճատև թրեյնինգային ծրագիր]</ref> <ref>[http://hilfmann.com/school/education_and_training_1_arm.html "Կոգնիտիվ-կոնցեպտուալ թերապիա" երկարաժամկետ թրեյնինգային ծրագիր]</ref>։

4)գեշտալտ - մանկավարժություն, կազմակերպությունների խորհրդատություն և այլն։

Փորձերը ցույց են տվել, որ մարդ ենթագիտակցաբար ընտրում է այն, ինչ իրեն հետաքրքիր է։ Հետաքրքրության առարկա կարող է հանդիսանալ ցանկացած պատկեր կամ զգացողություն, իսկ մնացած ամեն ինչ ֆոնի է վերածվում։

Գեշտալտ - թերապիան օգնում է մարդկանց սեփական անձի մեջ անընդհատ նոր ռեսուրսներ փնտրել ու գտնել, զգալ շրջապատող աշխարհի և սեփական ներաշխարհի նոր եզրերը։ Այդ պատճառով գեշտալտը ոչ թե ուղղակի հոգեթերապևտիկ մեթոդ է, այլ աստիճանաբար փոխակերպվող կենսակերպ։

[[Պարային-շարժողական թերապիա|Պարային-շարժողական թերապիա]]ն զբաղմունք է նրանց համար, ովքեր ոչ միայն ուղղակի ցանկանում են սովորել պարել, այլև ուզում են պարի միջոցով ճանաչել իրենք իրենց։ Սա պրակտիկա է, որտեղ կարելի է զգալ սեփական մարմնի ազատությունն ու ճկունությունը, սովորել զգալ և հասկանալ վերջինիս շարժումների լեզուն։ Պարային-շարժողական թերապիայի ձևաչափով պարապմունքները կարող են ինքն իր վրա տարվող աշխատանքների այլ տեսակների` յոգայի, ֆիթնեսի, մտավարժության (մեդիտացիա) և այլնի այլընտրանք լինել։

#Պարի միջոցով մենք կարող ենք ավելի լավ ճանաչել ոչ միայն մեր մարմնի, այլև մեր վարքագծի առանձնահատկությունները։ Ի վերջո, մեզ մոտ սովորություն դարձած շարժումներն արտացոլում են մեր վարվելակերպի առավել հաճախ օգտագործվող մեթոդները։ Արդյո՞ք մենք միշտ ճիշտ ենք գործում։ Արդյո՞ք մեր բոլոր սովորությունները մեզ համար օգտավետ են։ Պարապունքների ընթացքում կարելի է ոչ միայն գիտակցել դրանք, այլև փոխել` նոր հետաքրքիր շարժումներ որոնելով։

[[Զգայակենտրոն շարժողական թերապիա]]ն յուրահատուկ հոգեթերապևտիկ մեթոդ է, որը զարգացվում է [[Պարային-շարժողական թերապիա]]յի, [[Մարտական արվեստներ | արևելյան մարտարվեստների]] և [[Մեդիտացիա]]յի կիզակետում։ Զգայակենտրոն շարժողական թերապիան նախատեսված է հիմնականում սննդային, սննդառության վարքի և մարմնի պատկերի խագարումների (դիսմորֆոֆոբիա) թերապիայի համար <ref> Бегоян А.Н. [http://www.academia.edu/1604025/_._._2012_._-_ Двигательная сенсор-центрированная терапия: коррекция пищевого поведения и избавление от лишнего веса] // «Психология телесности: теоретические и практические исследования» (24-28 января 2011 года): Сборник статей IV международной научно-практической конференции / Под ред. Буренковой Е.В. – Москва: МГППУ, 2011. – 101с.; с. 4-6.</ref>։

Ընդունված է նաև հոգեթերապիան դիտարկել որպես հաղորդակցման յուրահատուկ տեսակ <ref>Walker, W.R. (2002) In Hersen, M. & Sledge, W.H. (2002). Encyclopedia of Psychotherapy. Vol. 2, Elsevier Science.</ref> <ref>Бегоян А.Н. [https://www.academia.edu/5232243/_._._2013_._ Психотерапия как коммуникация: краткое описание участников и коммуникационные средства психотерапии] // Роль профилактики и реабилитации в обеспечении качества жизни населения на современном этапе. Материалы Международной научно-практической конференции, 26 сентября 2013 г. Махачкала: ИП Овчинников (АЛЕФ), 2013. – 333 с.; сс. 170-173.</ref>։