Վիքիպեդիա

«Հադես»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
չ կետադրություն և բացատներ, փոխարինվեց: ն ՝ Պ → ն՝ Պ (4) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 13.
'''Հադես''' (կամ Աիդ, Աիդես, {{lang-grc|Ἀΐδης}} կամ ᾍδης, նաև Ἀϊδωνεύς, այլ կերպ նաև [[Պլուտոն(դիցաբանություն)|Պլուտոն]], Աիդոնես), ըստ հին հունական դիցաբանության<ref>Мифы народов мира. М., 1991-92. В 2 т. Т.1. С.51-52, Любкер Ф. Реальный словарь классических древностей. М., 2001. В 3 т. Т.2. С.83; Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека I 6, 2 и далее</ref>՝ ստորերկրյա աշխարհի՝ դժոխքի աստված, որտեղ խղճուկ գոյություն էին քարշ տալիս մեռյալների ստվերները։ Ի վերջո, աստծու անունը սկսեց նշանակել մահացածների բնակավայր։ Կրոնոսի և Հռեայի ավագ որդին<ref>Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека I 1, 5</ref>, [[Զևս]]ի, [[Պոսեյդոն]]ի, [[Հերա]]յի, [[Հեստիա]]յի և [[Դեմետրա]]յի եղբայրը։
 
Ըստ առասպելի, նա և նրա եղբայրները՝ [[Զևս]] և [[Պոսեյդոն]], տիտաններին հաղթելիս, ձեռք են բերում տիեզերքի իշխանությունը, իշխում են դժոխքում, օդում, և ծովու, համապատասխանաբար, իսկ ամուր երկիրը, [[Գեա]]-երկիրը, հասանելի էր բոլոր երեքին միաժամանակ։ Ավելի ուշ հույները սկսեցին կոչել աստվածին ՝աստվածին՝ Պլուտոն, որը հռոմեացիների լատինացրել էին որպես Պլուտո <ref>Theoi Project:Haides''[http://www.theoi.com/Khthonios/Haides.html]''</ref>։ Հռոմում Հադեսը նույնացվել է մահվան և դժոխքի աստվածների՝ Օրկոսի և Դիսի հետ։ Համապատասխան էր նաև Էտրուսկական աստված Աիտա / Aita։ Հադեսը հաճախ պատկերված էր լինում երեք գլխանի շան Կերբերի հետ։ Իսկ ավելի ուշ դիցաբանական ավանդույթներում, թեև ոչ հնադարյան, նրա հետ ասոցացվում էր «Խավարի Սաղավարտը» և երկժանի։ </b>
 
Տերմին հադես քրիստոնեական աստվածաբանության մեջ (և հունարեն Նոր Կտակարանում) զուգահեռ եբրայերեն շեոլում (שאול - ծանր, կեղտի փոս), վերաբերում էր մահացածների բնակավայրին։ Քրիստոնեական հայեցակարգում դժոխքը ավելի նման է Հունաստանի տարտարոսին՝ խորը, մռայլ և օգտագործվում է որպես տանջանքի ու տառապանքի բանտ։
Տող 147.
Առասպելները Հադեսին օժտել են անտեսանելի սաղավարտով (Ἄϊδος κυνέην – բաշլուր, կենդանիների մորթից պատրաստաց գլխանոց), որը ունայն էր հագցնողին անել անտեսանելի։ Սաղավարտը կիկլոպների նվերն էր Հադեսին, այն բանի համար, որ նա ([[Զևս]]ի հրամանով) ազատում է նրանց . այա գլխարկը նաև օգտագործել են Զևսը տիտանների դեմ ճակատամարտում, [[Պերսևս]]ը սպանելիս Մեդուզային, [[Աթենաս]]ը, օգնելիս Դիոմեդեսին պայքարել [[Արես]]ի դեմ<ref>Ил. V, 844 сл.</ref>, նաև Գիգանտոմաքիայի ժամանակ այն [[Հերմես]]ի գլխին է։
 
Էրվին Ռոդեն նշում է իր [[Պսիքե]] (Հոգի) աշխատանքում ՝աշխատանքում՝ Հադեսի և [[Պերսեփոնե]]ի ստորերկրյա թացավորությունը այնքան հեռու է մեր աշխարից, որ այնտեղ գտնվողները «անկարող են որև է ազդեցություն գործադրել մարդու կյանքի և գործողությունների վրա»
 
=== Հադես և Պերսեփոնե ===
Տող 173.
 
=== Հադես և [[Հերակլես]] ===
Հադեսը կռվել էր Պիլոսի բնակիչների և իրենց թագավորի Նելևսի կողքին , սակայն նրան վիրավորել էր Հերկուլեսը<ref>Гомер. Илиада V 395—404; Арнобий. Против язычников IV 25 (ссылка на Паниасида); Сенека. Геркулес в безумье 560—565; Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека II 7, 3</ref> (Պիլոս բառը համահունչ է "դարպաս" բառին)։ Այդ իսկ պատճառով, Պիլոսում է հիմնվում է Հադեսի պաշտամունքը և կառուցվում է նրա տաճարը<ref>Павсаний. Описание Эллады VI 25, 3</ref>։
 
Ըստ այլ վարկածի. Հադեսը ինքն է հսկում իր թագավորությունը։ [[Հերակլես]]ը դժոխք իջնելիս խոցել է մուտքի մոտ կանգնած Հադեսին, որը ստիպված է եղել վերքը բուժելու համար մեկնել Օլիմպոս։
Տող 218.
* Հադեսը գլխավոր դերում է Արիստոփանեսի "Գորտեր" կատակերգության մեջ։
* Ուշ անտիկ գրականության մեջ (Lucian) Հադեսը ծաղրե-զավեշտական պատկերացմամբ է մատուցվել։
* Հադեսը նաև նշված է մի շարք ֆանտաստիկ վեպերում ՝վեպերում՝ Ռիք Րիորդան, Պերսի Ջեքսոն և Օլիմպիացիները։
 
=== Գեղանկարչության մեջ ===
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Հադես» էջից