Վիքիպեդիա

«Հայաստանի պատմության թանգարան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Տող 2.
|հասցե = 375010, Հանրապետության Հրապարակ 4
}}
'''Հայաստանի պատմության թանգարան''', պատմամշակութային, գիտահետազոտական և տեղեկատվական խոշոր կենտրոն է։ Հիմնադրվել է 1919 թ-ինթվականին, Երևանում։[[Երևան]]ում։
 
== Պատմություն ==
Հայաստանի պատմության թանգարանը հիմնադրվել է [[Հայաստանի առաջին Հանրապետություն|Հայաստանի Առաջին Հանրապետության]] պառլամենտի օրենքով (N 439, 09.09.1919 թ.)։ Կոչվել է Ազգագրական-մարդաբանական թանգարան-գրադարան։ Առաջին տնօրեննտնօրենը էրեղել է [[Երվանդ Լալայանը։Լալայան]]ը։
Այցելուների համար բացվել է 1921 թ.թվականի օգոստոսի 20-ին։
 
Ժամանակի ընթացքում կրել է անվանափոխություններ.
* Հայաստանի պետական կենտրոնական թանգարան (1922)▼
* Կուլտուր-պատմական թանգարան (1931)▼
▲* Հայաստանի պետական կենտրոնական (1922)
* Պատմական թանգարան (1935)▼
▲* Կուլտուր-պատմական (1931)
▲* Պատմական (1935)
* Հայաստանի պատմության պետական թանգարան (1962)
* Հայաստանի պատմության թանգարան (2003)
Թանգարանը կազմավորվել է Կովկասի Հայոց ազգագրական ընկերության, Նոր Նախիջևանի Հայկական հնությունների թանգարանների, Անիի Հնադարանի, Վաղարշապատի Մատենադարանի հավաքածուների հիման վրա (15.289 առարկա)։
 
[[1935]] թվականին ՀԿԿ Կենտկոմի հրամանով մայր թանգարանի հավաքածուների հիման վրա ստեղծվեցինստեղծվել են ինքնուրույն թանգարաններ.
# գեղարվեստական բաժնի հիման վրա (ղեկավար [[Ռուբեն Դրամբյան]]) կազմակերպվեց ՀՍԽՀ Կերպարվեստի թանգարանը (այժմյան՝ Ազգային Պատկերասրահը), - հանձնվեց 1660 առարկա
# գրական բաժնի հիման վրա ձևավորվեց ՀՍԽՀ Գրական թանգարանը (այժմյան՝ [[Եղիշե Չարենցի անվան գրականության և արվեստի թանգարան|Չարենցի անվան գրականության և արվեստի թանգարան]]ը), - հանձնվեց 301 առարկա և 1298 ձեռագիր։
 
Թանգարանում պահպանում է շուրջ 400 000 առարկայից բաղկացած ազգային հավաքածու հետևյալ բաժիններով. հնագիտություն (հիմնական հավաքածուի 35%,) ազգագրություն (8%), դրամագիտություն (45%), վավերագրեր (12%)։ Թանգարանի հավաքածուները համալրվում են հիմնականում Հայաստանի տարածքի հնավայրերից հայտնաբերված գտածոներով, գնումներով, նվիրատվություններով։ Թանգարանը ներկայացնում է Հայաստանի մշակույթի և պատմության ամբողջական պատկերը նախապատմական ժամանակներից՝ մեկ միլիոն տարի առաջ, մինչև մեր օրերը։ Ցուցադրում է Հայկական լեռնաշխարհում Հին Արևելքի երկրների ([[Եգիպտոս]], Միտանի, [[Խեթական թագավորություն]], [[Ասորեստան]], [[Իրան]], [[Սելևկյանների կայսրություն|Սելևկյան պետություն]], [[Հռոմ]], [[Բյուզանդիա]]) մշակութային փոխառնչությունների հազվագյուտ հետքերը։
 
''Թանգարանը տերն է''՝
# Մ.թ.ա. III-II հազարամյակների բրոնզե նմուշների մեծաքանակ և բացառիկ հավաքածուի, որ մտնում է համաշխարհային գլուխգործոցների գանձարանը▼
# Հին Արևելքի հայկական հզոր պետության՝ Ուրարտուի պատմամշակութային շքեղ ժառանգության. բացառիկ սեպագիր արձանագրություններ, բրոնզե արձանիկներ, որմնանկարներ, գունազարդ խեցեղեն, քանդակազարդ սպառազեն, ոսկյա, արծաթյա, ոսկրե եզակի նմուշներ՝ պեղված Կարմիր Բլուրից, Արին Բերդից, Արգիշտիխինիլիից ▼
# Ուրարտուի Արգիշտի I արքայի՝ Երևան քաղաքի հիմնադրման մասին թողած սեպագիր արձանագրության՝ մ.թ.ա. 782թ.▼
# փոխադրամիջոցների պատմության հնագույն վկայությունների. Լճաշենից պեղված փայտյա կառքեր և նրանց բրոնզե մանրակերտեր՝ մ.թ.ա. XV-XIVդդ.▼
# հայկական դրամների հարուստ հավաքածուի՝ բաղկացած Ծոփքի, Արտաշեսյան, Կյուրիկյան և Կիլիկիայի հայկական թագավորությունների, ինչպես նաև տարբեր ժամանակաշրջաններում Հայաստանում գործող դրամահատարանների (Դվին, Անի, Երևան և այլն) օտար թողարկումներից▼
 
Թանգարանում են գտնվում
''Թանգարանը՝''
▲#* Մ.թ.ա. III-II հազարամյակների բրոնզե նմուշների մեծաքանակ և բացառիկ հավաքածուի, որ մտնում է համաշխարհային գլուխգործոցների գանձարանը
▲#* Հին Արևելքի հայկական հզոր պետության՝ Ուրարտուի պատմամշակութային շքեղ ժառանգության. բացառիկ սեպագիր արձանագրություններ, բրոնզե արձանիկներ, որմնանկարներ, գունազարդ խեցեղեն, քանդակազարդ սպառազեն, ոսկյա, արծաթյա, ոսկրե եզակի նմուշներ՝ պեղված Կարմիր Բլուրից, Արին Բերդից, Արգիշտիխինիլիից
# ցուցադրում է Հայաստանում հելլենիստական մշակույթի ինքնատիպ փոխակերպման բարձրարժեք նմուշներ՝ քանդակ, ճարտարապետական մանրամասեր, ոսկերչական իրեր, խեցեղեն՝ պեղված Գառնի, Արտաշատ, Օշական հնավայրերից▼
▲#* Ուրարտուի Արգիշտի I արքայի՝ Երևան քաղաքի հիմնադրման մասին թողած սեպագիր արձանագրության՝ մ.թ.ա. 782թ.
# ներկայացնում է Հայաստանի քրիստոնեական մշակույթը IV-XV դդ.՝ ճարտարապետական, քանդակագործական, խեցեգործական եզակի գտածոներ՝ պեղված Դվին, Անի քաղաքներից, Ամբերդ ամրոցից▼
▲#* փոխադրամիջոցների պատմության հնագույն վկայությունների. Լճաշենից պեղված փայտյա կառքեր և նրանց բրոնզե մանրակերտեր՝ մ.թ.ա. XV-XIVդդ.
# իրականացնում է կոնսերվացման և վերականգման աշխատանքներ▼
▲#* հայկական դրամների հարուստ հավաքածուի՝ բաղկացած Ծոփքի, Արտաշեսյան, Կյուրիկյան և Կիլիկիայի հայկական թագավորությունների, ինչպես նաև տարբեր ժամանակաշրջաններում Հայաստանում գործող դրամահատարանների (Դվին, Անի, Երևան և այլն) օտար թողարկումներից
# հրատարակել է՝ 1948-ից ի վեր, հայկական ճարտարապետությանը, հնագիտությանը, ազգագրությանը, հայոց պատմությանը նվիրված աշխատություններ, մատենաշարեր, հնագիտական պեղումների զեկույցներ▼
▲#* ցուցադրում է Հայաստանում հելլենիստական մշակույթի ինքնատիպ փոխակերպման բարձրարժեք նմուշներ՝ քանդակ, ճարտարապետական մանրամասեր, ոսկերչական իրեր, խեցեղեն՝ պեղված Գառնի, Արտաշատ, Օշական հնավայրերից
▲#* ներկայացնում է Հայաստանի քրիստոնեական մշակույթը IV-XV դդ.՝ ճարտարապետական, քանդակագործական, խեցեգործական եզակի գտածոներ՝ պեղված Դվին, Անի քաղաքներից, Ամբերդ ամրոցից
▲#* իրականացնում է կոնսերվացման և վերականգման աշխատանքներ
▲#* հրատարակել է՝ 1948-ից ի վեր, հայկական ճարտարապետությանը, հնագիտությանը, ազգագրությանը, հայոց պատմությանը նվիրված աշխատություններ, մատենաշարեր, հնագիտական պեղումների զեկույցներ
 
== Թանգարանի ստորաբաժանումներ եւ ֆոնդերի կառուցվածք ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Հայաստանի_պատմության_թանգարան» էջից