«Վահագն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վ. Իվանովի եզրակազությամբ՝ անխաթար պահպանվել են ընդհանուր հնդեվրոպական հնագույն դիցաբանական քերթությունը բնորոշ գծերն ու սկզբունքները։ Թերև այդ ընդհանուր հնդեվրոպական բնույթի ազդեցությամբ՝ որոշ բանաստեղծներ ենթադրել են, որ «Վահագն» անունն առաջացել է սանսկրիտ. «վահ» (բերող) կամ «վհա»(բոց, աստղ) և «ագնի» (կրակ) բառերից կամ հնդիրանական Վերեթրագնա, Վայու, Վաե վեհ աստվածությունների անուններից։ Հիմնավոր պատճառներ կան ենթադրելու, որ «Վահագն» անունն առաջացել է հին հնդեվրոպական «Բահագին» (աստված) գաղափարանուններից՝ «բ» հնչյունը «վ»–ի փոխվելու սովորական օրինաչափությամբ։ Քանի որ Վահագնն անձնավորել է դիցաբանական հար և նույն գաղափարը, փառաբանվել նույն մակդիրներով, ինչ [[Հայկ նահապետ|Հայկ]] բահագինը, հետևաբար վերջինիս հեթանոս հայերն անվանել են Բահագին կամ Վահագին՝ նրա գաղափարանունը վերածելով հատուկ անուն։ Պատահակ չէ, որ Անանիա Շիրակացու գրի առած մի հինավուրց ավանդազրույցում [[Հայկ նահապետ|Հայկ]]ի փոխարեն հայոց նախնի և սեմական [[Բել]] աստծու հակառակորդ է հիշատակվում Վահագնը։ Վահագն կրակի աստվածն էր։

Վահագնի գլխավոր տաճարը կամ մեհյանը եղել է [[Տարոն]] գավառի Վիշապ քաղաքավանին մերձակա քարքե լեռան լանջին։ Վահագնի տաճարն [[Ագաթանգեղոս]]ն անվանում է «մեծագանձ՝ լի ոսկով ու արծաթով»։ Տաճարում դրվել է Վահագնի մեծ անդրին, կից սրահներում՝ [[Աստղիկ]] դիցուհու և [[Անահիտ]] դիցամոր անդրիները։ Վահագնի հարսնացուն համարվել է [[Աստղիկ]]ը, որի սրահը կոչվել է «սենյակ Վահագնի»։ Քրիստոնեական դարձի ժամանակ ([[301]] թ.) [[Գրիգոր Լուսավորիչ|Գրիգոր Լուսավորչին]] ուղեկցող զորքերը համառ կռիվներից հետո կործանել են Վահագնի գլխավոր տաճարը, որի տեղում հիմնվել է հայոց առաջին և մայր եկեղեցին։ [[Թովմա Արծրունի]]նԱրծրունին Վահագնին նվիրված տաճարներից մեկը հիշատակվում է [[Փոքր Աղբակ]] գավառում, մյուսը՝ [[Տոսպ]]ում։