«Սելջուկյան սուլթանություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 9.
| Նախորդ3 = Բյուզանդական կայսրություն
| Դրոշ_Նախորդ3 = Flag_of_Palaeologus_Dynasty.svg
| Նախորդ4 = Բագրատունիների թագավորություն
| Դրոշ_Նախորդ4 =Bagratuni_flag.svg
| Հաջորդ1 = Ղուրիների սուլթանություն
| Դրոշ_Հաջորդ1 = Ghurids1200.png
Տող 67 ⟶ 69՝
Սելջուկյան սուլթանությունը իսլամադավան Արևելքի հզորագույն պետությունն էր, որն իր դրոշի ներքո համախմբել էր թուլացած Արաբական խալիֆայության արևելյան հատվածի բոլոր նախկին ենթակա երկրները։
==
[[11-րդ դար]]ում սելջուկ-թյուրքերը ապրում էին [[Չինաստան]]ից հյուսիս ընկած տարածքներում և [[Միջին Ասիա]]յում։ Նրանք զբաղվում էին քոչվորական անասնապահությամբ և տեղից տեղ էին շարժվում իրենց ընտանիքների ու հոտերի հետ միասին։ Նույն դարում նրանք միավորվեցին Սելջուկի շուրջ և սկսեցին արշավանքներ կազմակերպել դեպի արևմուտք՝ [[Առաջավոր Ասիա]]։ Այսպես կտրել անցնելով երկար տարածություն թյուրքական հորդաները լցվեցին արևմուտք, շնորհիվ [[Աբբասյան խալիֆայություն|Աբբասյան խալիֆայության]] թուլացման։
[[1038]]-[[1055]] թվականներին սելջուկները զավթում են [[Խորասան]]ը, [[Խորեզմի մարզ|Խորեզմը]], Արևմտյան [[Իրան]]ը և [[Միջագետք]]ը: [[Աբբասյան խալիֆայություն|Աբբասյան խալիֆ]] [[ալ-Կաիմ]]ը (1031-1075) ճանաչոււմ է սելջուկների առաջնորդ [[Տուղրիլ բեկ]]ի իրավունքները որպես «արևելքի ու արևմուտքի տիրակալ»: Մինչ այդ, վերոհիշյալ տարածքները կազմում էին Արաբական խալիֆայության մասը: Սուլթանը դառնում է խալիֆի տեղակալը և աշխարհիկ ղեկավարը, իսկ խալիֆը դառնում է միայն հոգևոր առաջնորդ:▼
[[Պատկեր:B%C3%BCy%C3%BCk_Sel%C3%A7uklu_Sultan%C4%B1_Melik%C5%9Fah.jpg|մինի|ձախից|Մալիք Շահ I (1072-1092)]]▼
Իրանի կողմից դարպասները բաց էին, [[արաբներ]]ը հեռացել էին, [[Բյուզանդական կայսրություն|Բյուզանդիան]] զավթել էր հայկական թագավորություններն ու ինքն էլ թուլացել էր և թյուրքերի առաջ ճանապարհները բաց էին։ Առաջավոր Ասիա մտած առաջին վաչկատունները օղուզներ էին, որոնք հետախուզության ու ավարառության նպատակով ներխուժեցին ժամանակի ծաղկող թագավորությունների տիրույթները։
[[Պատկեր:Gaznaly-seljuk Dandanaqan.jpg|մինի|ձախից|Դանդանականի ճակատամարտ]]
{{քաղվածք|''Թուրքեստանից եկան բազմաթիվ զորքեր, որոնց երիվարները սրընթաց էին արծիվների պես. նրանց սմբակներն ամուր էին ինչպես ապառաժ։ Նրանք սաստիկ սպառազինված էին. աղեղները լարված, նետերը միշտ սուր. երբեք չարձակեցին իրենց կոշիկների կապերը։ Հասնելով Վասպուրական գավառը՝ քաղցած ու անհագուրդ գայլերի նման հարձակվեցին քրիստոնյաների վրա...''|[[Արիստակես Լաստիվերցի]]}}
{{քաղվածք|''Նրանք ունեին արյունարբու գազանների բնություն, սարսափելի էին իրենց տեսքով, որովհետև նրանց դեմքերի կերպարանքը տեսնողներին զարհուրեցնում էր և ահաբեկում''|[[Թովմա Արծրունի]]}}
[[1040]] թվականին Դանդանականի ճակատամարտում հաղթանակ տանելով՝ սելջուկ-թյուրքերը սկսեցին [[Իրանական լեռնաշխարհ|Իրանական բարձրավանդակի]] նվաճումը։
▲[[
▲[[Պատկեր:B%C3%BCy%C3%BCk_Sel%C3%A7uklu_Sultan%C4%B1_Melik%C5%9Fah.jpg|մինի
Ալփ-Արսլանի (1063-1072) և Մելիք շահ I-ի (1072-1092) օրոք սելջուկները նվաճողական պատերազմներ են մղում [[Բյուզանդական կայսրություն|Բյուզանդական կայսրության]] դեմ, որի արդյունքում գրավում են [[Հայկական լեռնաշխարհ]]ը, [[Փոքր Ասիա]]ն և [[Սիրիա]]ն (Ասորքը): [[Սելջուկ-թյուրքերի արշավանքները Հայաստան]] տեղի են ունենում 11-րդ դարի կեսին:
| |||