«Ռազմական գործ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
վիքիֆիկացում, կետադրական, փոխարինվեց: → (9) oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 12.
''Ռազմական գործը'' հասարակության մեջ սկսել է մշակվել այնպես, ինչպես և մարդականց բոլոր մնացած զբաղմունքները, որոնք ուղղված են, նախ և առաջ, կենսականորեն կարևոր այնպիսի գործառույթների պահպանմանը, ինչպիսիք են կյանքի, տոհմի, ազատության պահպանումը:
Այս կամ այն պետությունում կամ հասարակությունում, որոշակի պատմական դարաշրջանում ''ռազմական գործի'' կազմի, զարգացման և բովանդակության վրա ազդել են բազմաթիվ գործոններ, նախ և առաջ այնպիսիք, ինչպիսիք են պետության սոցիալական և քաղաքական կարգը, արդյունաբերական արտադրության զարգացման մակարդակը, գիտության և կրթության զարգացման մակարդակը, բնակչության մշակութային ավանդույթները, պետությունում հասարակության հոգևոր վիճակը: Ընդհանուր առմամբ ''ռազմական գործի'' բովանդակությունը, զարգացման և կատարելագործման հիմնական ուղղությունները ցանկացած պետությունում ունեն ընդհանուր գծեր, որոնք բխում են համաշխարհային զարգացման օբյեկտիվ օրինաչափություններից: Դրա հետ միասին նրանք ունեն նաև էական տարբերություններ, որոնք պայմանավորված են պետության աշխարհագրական դիրքով, ազգաբնակչությամբ, տնտեսական գործունեությամբ, արտաքին սպառնալիքների բնույթով:
''Ռազմական գործն'' սկսում է էական դեր խաղալ շատ էթնո-մշակութային կազմավորումների սոցիալ-քաղաքական կյանքում զանազան պատճառներով. դա պայքար էր կենսական տարածության համար, տարծաքի համար, կամ էլ ''ռազմական գործը'' դառնում էր գործունեության տեսակ, որի դեպքում հնարավոր էր դառնում այս կամ այն մշակութա-պատմական ընդհանրության բարօրության աճը (կամ համենայն դեպս, այդ ընդհանրության մի մասի բարօրության աճը), նաև եղել է եկամտի աղբյուր և վերջապեսէ գոյատևման միջոց՝ [[էթնոս]]ի համար ծայրահեղ իչրավիճակներում:
[[Հին Եգիպտոս]]ում, [[Հին Հունաստան]]ում, [[Հին Հնդկաստան
== Հայաստանում, Ռուսաստանում և ԱՊՀ երկրներում ==
Տող 24.
* '''[[Ռազմական շինարարություն]]''' կամ բանակաշինություն<ref name=autogenerated1 /> — այսինքն՝ ռազմական գործի այն մասը, որը ներառում է աշխարհում և տվյալ երկրում ներքին ու արտաքին պայմաններին համապատասխան պետության զինված ուժերի կառուցման (կազմավորման և բարեփոխման), գործընթացը, պետության ռազմական կազմակերպության ստեղծման ու կատարելագործման տնտեսական, սոցիալ-քաղաքական, ռազմական և այլ փոխկապակցված միջոցառումները.
* '''[[Ռազմական կառավարում]]'''<ref name=autogenerated1 /> — այսինքն՝ պետության կառավարման այն բաղկացուցիչ մասը, որը վերաբերում է խաղաղ և ռազմական ժամանակ զինված ուժերի, զորքերի, ուժերի նախապատրաստմանը և կառավարմանը և բնակչության նախապատրաստմանը պատերազմի պարագայում.
** [[Ռազմական կառավարում]]
** Բնակչության ռազմական պատրաստություն.
*** [[Նախնական ռազմական պատրաստություն]].
Տող 36.
** '''[[Ռազմական արտադրություն]]'''<ref>м), հոդված 71, գլուխ 3, բաժին առաջին, Ռուսաստանի սահմանադրություն</ref> — պետության արտադրության (արդյունաբերության) բնագավառ, որը հանդիսանում է այն բոլոր գիտահետազոտական, փորձարարական հիմնարկությունների, կազմակերությունների և արտադրական [[ձեռնարկություն]]ների ամբողջությունը, որոնք կատարում են պետության զինված ուժերի և այլ ուժային կառույցների համար սպառազինության, ռազմական և հատուկ տեխնիկայի ու այլ գույքի մշակում, փորձարկում, արտադրություն և ուտիլիզացում.
* '''[[Զինված ուժերի թիկունք]]''' — պետության զինված ուժերի բաղկացուցիչ այն մասը, որն ապահովում է զինված ուժերի դրված խնդիրները.
* '''[[Ռազմարվեստ (ռազմական արվեստ)]]'''<ref name=autogenerated1 /> — ցամաքում, ծովում և մերձերկրյա տարածությունում ռազմական գործողությունների, մարտական գործողությունների նախապատրաստման և վարման տեսությունն ու պրակտիկան է, ռազմական գործի բաղկացուցիչ մասը<ref name="ReferenceA"/>. Ռազմարվեստի տեսությունը ռազմական գիտության մասն է: Ռազմարվեստն ընդգրկում է ռազմավարությունը, օպերատիվ արվեստը մարտավարությունը, որոնք սերտ կապված են միմյանց: Ռազմարվեստի հիմնական դրույթներն արտահայտվում են իր սկզբունքներում, որոնք
▲* '''[[Ռազմարվեստ (ռազմական արվեստ)]]'''<ref name=autogenerated1 /> — ցամաքում, ծովում և մերձերկրյա տարածությունում ռազմական գործողությունների, մարտական գործողությունների նախապատրաստման և վարման տեսությունն ու պրակտիկան է, ռազմական գործի բաղկացուցիչ մասը<ref name="ReferenceA"/>. Ռազմարվեստի տեսությունը ռազմական գիտության մասն է: Ռազմարվեստն ընդգրկում է ռազմավարությունը, օպերատիվ արվեստը մարտավարությունը, որոնք սերտ կապված են միմյանց: Ռազմարվեստի հիմնական դրույթներն արտահայտվում են իր սկզբունքներում, որոնք ընդհանուր են թե՛ ռազմավարական, թե՛ օպերատիվ և թե՛ մարտավարական մասշտաբի ռազմական գործողությունների համար, քանզի նրանցում իրենց արտահայտությունն են գտնում պատերազմի և զինված ուժերի օբյեկտիվ օրենքների գործնական կիրառման ուղիները: Ռազմարվեստի վիճակը կախված է պետությունում ռազմական գործի, պաշտպանական արտադրության և զինված պայքարի միջոցների զարգացման մակարդակից, պետության հասարակարգի բնույթից: Ռազմարվեստի զարգացման վրա ազդեցություն են գործում պատմական և ազգային առանձնահատկությունները, աշխարհագրական պայմանները և ռազմական տնտեսությունը:
* '''[[Ռազմական գիտություն]]''', [[ռազմագիտություն]]<ref name=autogenerated1 /> կամ գիտություն պատերազմի մասին — [[գիտություն|գիտության]] մի բնագավառ է, որն իրենից ներկայացնում է պետությունների, պետությունների դաշնախմբերի կամ դասակարգերի կողմից՝ քաղաքական նպատակներին հասնելու համար պատերազմի նախապատրաստման և վարման վերաբերյալ գիտելիքների համակարգ. ռազմական գիտությունը հանդիսանում է ռազմական գործի բաղկացուցիչ մասերից մեկը.
** [[Ռազմարվեստի տեսություն]]
*** [[Ռազմական ռազմավարություն]] կամ ռազմական ստրատեգիա (ռազմավարական արվեստի տեսություն) — գիտություն է համաշխարհային մասշտաբով ռազմական գործողությունների (պատերազմի) վարման մասին, ռազմարվեստի բնագավառներից մեկը. ընդգրկում է ռազմական գործողություններին նախապատրաստության տեսության և պրակտիկայի հարցերը (պատերազմին), դրանց պլանավորումն ու վարումը.
*** [[Օպերատիվ արվեստ]] (Օպերատիվ արվեստի տեսություն)— [[ռազմաբեմ]]ի մասշտաբով [[ռազմական գործողություններ]]ի վարման մասին գիտություն, որը հանդիսանում է [[ռազմարվեստ (ռազմական արվեստ)|ռազմարվեստի (ռազմական արվեստի)]] բաղկացուցիչ մասը, զբաղեցնում է միջանկյալ դիրք [[մարտավարություն|մատավարության]] և ռազմական ռազմավարության ([[ռազմական ստրատեգիա
*** Մարտավարության տեսություն, [[մարտավարություն]] ({{Lang-grc|τακτικός}} « [[զորքեր]]ի շարվելուն վերաբերվող», от {{Lang-grc2|τάξις}} «շարք և տեղաբաշխում») — «զորքերի շարմանը վերաբերվող», ծագում է {{Lang-grc2|τάξις}} «շարք և տեղաբաշխում» բառերից) — տեսական և գործնական գիտություն է, ''ռազմարվեստի'' բաղկացուցիչ մասը, որն ընդգրկում է [[զինված ուժեր]]ի, դրանց տեսակների, [[զորատեսակներ]]ի (ուժերի) և [[հատուկ զորքեր]]ի զանազան [[զորամիավորումներ]]ի ([[բրիգադ]], [[դիվիզիա]], [[բանակային կորպուս]]), [[զորամաս]]երի (նավերի) և ռազմական [[ստորաբաժանումներ]]ի
*** [[Ռազմաինժեներական արվեստ]] (հնացած ձևը՝ ռազմաինժեներական գործ) կամ ռազմաճարտարագիտական արվեստ — [[ռազմարվեստ (ռազմական արվեստ)|ռազմարվեստի (ռազմական արվեստի)]] այն մասը, որն ընդգրկում է զինված պայքարի նախապատրաստության և վարման ինժեներական (ճարտարագիտական) ապահովման տեսությունն ու պրակտիկան, մասնավորապես՝ ռազմական օբյեկտների, հաղորդակցության ուղիների, ամրությունների և կամուրջների նախագծումն ու շինարարությունը, [[զորքեր]]ի ապահովումը ջրով, էներգիայով և օժանդակ միջոցներով, յուրային զորքերի առաջխաղացման դյուրացման և հակառակորդի զորքերի առաջխաղացման խոչընդոտման նպատակով սովորական պայթուցիկ նյութերի, այդ թվում [[ական]]ների կիրառումն ու վնասազերծումը, ինչպես նաև ինժեներական ապահովման այլ հարցերը: Բացի այդ, ռազմաինժեներական արվեստի մեջ են մտնում նաև վերոհիշյալ խնդիրների համար անհրաժեշտ սարքավորման, այդ թվում քողարկման ու ծածկման, ապաստարանային միջոցների նախագծումն ու մշակումը:
*** [[Ռազմածովային արվեստը]] — [[ռազմարվեստ (ռազմական արվեստ)|ռազմարվեստի (ռազմական արվեստի)]] այն մասը, որն ընդգրկում է ծովում զինված պայքարի նախապատրաստման ու վարման տեսությունն ու պրակտիկան: Ռազմածովային արվեստը կազմված է
** [[Ռազմական կառավարում և ռազմական շինարարության տեսություն]] — իրենից ներկայացնում է մարտական գործողությունների ժամանակ զինված ուժերի, զորքերի և ուժերի ղեկավարման, ինչպես նաև խաղաղ ժամանակ նրանց կենսագործունեության կառավարման ու շինարարության էության, օրինաչափությունների, սկզբունքների, ձևերի և եղանակների մասին գիտական գիտելիքների համակարգ:
*** [[Զորահավաքային պատրաստություն]] կամ մոբիլիզացիոն պատրաստություն,
Տող 90 ⟶ 88՝
Ռազմական գիտություններն ընդգրկում են պատերազմի, պատերազմի միջոցների (զինված ուժերի) օգտագործման դոկտրինաները, ռազմավարությունը (պատերազմի (ռազմական գործողությունների) գիծը և մարտավարությունը (զորքերի առանձին տեղաշարժերի կատարումը (ռազմերթեր) և ճակատամարտերի վարումը):
Ռազմական պատմությունն ուսումնասիրում է պատերազմների (ռազմական գործողությունների) պատմությունը և պատերազմներից
Ի լրումն գործնական կամ պրակտիկ ռազմական գիտությունների օգտագործվում են այլ (օժանդակ) գիտություններ (ամրաշինություն կամ ֆորտիֆիկացիա, սպառազինություն և այլն):
Ի լրումն ռազմական գիտություններին նախատեսվում է օգտագործել այլ գիտությունների մասերը, որոց իմացությունը բխում է ռազմական անհրաժեշտությունից (ռազմական աշխարհագրություն, ռազմական երկրաբանություն և այլն):
=== [[Անգլոսաքս
[[Պատկեր:Unified_Command_map_(DEC-2008).jpg|thumb|550x550px|ԱՄՆ-ի զինված ուժերի տարածքային միացյալ ռազմական հրամանատարությունների պատասխանատվության գոտիները (դեկտեմբեր 2008 թվական)]]
[[Մեծ Բրիտանիա]]յում, մասնավորապես՝ [[Անգլիա]]յում, ինչպես նաև անգլոսաքսոնական աշխարհի այլ երկրներում՝ [[ԱՄՆ]]-ում, [[Կանադա]]յում, [[Ավստրալիա]]յում, [[Նոր Զելանդիա]]յում և մյուսներում '''ռազմական գիտությունը''' ({{lang-en|Military science}}) իրենից ներկայացնում է ռազմական հզորության ստեղծման նպատակով պետության ազգային պաշտպանական քաղաքականության
* Ռազմական արվեստի պատմություն.
Տող 129 ⟶ 126՝
=== Հանրագիտարաններ ===
* <span class="citation" id="CITEREF.D0.91.D0.A1.D0.AD">[[Սովետական մեծ հանրագիտարան|Большая советская энциклопедия]] :
* <span class="citation" id="CITEREF.D0.A1.D0.92.D0.AD1979">[http://военная-энциклопедия.рф/советская-военная-энциклопедия/В/Военное-дело Военное дело] //
* Военный энциклопедический словарь (ВЭС), М<span>.</span>, ВИ, [[1984]] г., 863 стр. с иллюстрациями (ил.), 30 листов (ил.);
* «Военный энциклопедический словарь» (ВЭС), М<span>.</span>, ВИ, [[2007]] г.;
Տող 168 ⟶ 165՝
* [http://www.contract.mil.ru/56/142/736/462/index.shtml Стрелок (МСВ).]
* [http://publ.lib.ru/ARCHIVES/_NIT_VOE/_Nit_voe.html «Военное дело» в публичной библиотеке.]
[[Կատեգորիա:Ռազմուժ]]
[[Կատեգորիա:Հասարակություն]]
|