«Երուսաղեմի պաշարում (1187)»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-books.google.co.uk +books.google.am) |
մանր-մունր, փոխարինվեց: → (2) oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 18.
}}
'''Երուսաղեմի պաշարում'''
== Նախապատմություն ==
Տող 26.
[[Տյուրոս]]ում ամրապնդված [[Բալիան դը Իբելին]]ը խնդրեց [[Սալահ ալ-Դին]]ին թույլատրել իրեն անխափան գնալ [[Երուսաղեմ]] իր կնոջը` Մարիա Կոմնենոսին և զավակներին քաղաքից դուրս բերելու նպատակով: [[Սալահ ալ-Դին]]ը թույլատրեց Բալիանին մտնել Երուսաղեմ, այն պայմանով, որ վերջինս իր դեմ զենք չի վերձնի և դիմադրություն չի կազմակերպի, նաև Բալիանին չէր թույլատրվում Երուսաղեմում մնալ մեկ օրից ավելի: Սակայն քաղաք մտնելուն պես պատրիարք` Հեռակլեսը, թագուհի Սիբիլլան և քաղաքի բնակիչները խնդրեցին Բալիանին գլխավորել քաղաքի պաշտպանությունը: Հեռակլեսը Բալիանին ասաց, որ նա պարտավոր է հանուն հավատքի մնալ քաղաքում, և առաջարկեց նրան ազատվել Սալահ ալ-Դինի հետ կապված պայմանավորվածությունից: Բալիանը համաձայնվեց:
Նա տեղեկացրեց իր որոշման մասին Սալահ ալ-Դինին, Ասկալոն ուղևորված բնակիչների միջոցով, և չեղարկեց [[կապիտուլյացիա]]յի առաջարկությունը: Այնուամենայնիվ Սալահ ալ-Դինը թույլատրեց Բալիանին դուրս բերել իր ընտանիքին քաղաքից: Քանի որ Բալիանը վայելում էր ամենամեծ հեղինակությունը Երուսաղեմում մնացած ազնվականների շրջանում, ըստ ժամանակագիր Իբն ալ-Ասիրի խոսքերի մուսուլմանները նրան ընդունում էին «քիչ թե շատ արքային հավասար»:
Երուսաղեմը ողողված էր մուսուլմաններից փրկված փախստականներով: Քաղաքում մնացել էր ընդամենը 14 ասպետ, և Բալիանը որոշեց ասպետի կոչում շնորհել 60 զինագործի: Բալիանը պատրաստվում էր քաղաքի պաշտպանությանը հավաքելով սննդամթերք և գումար: Սալահ ալ-Դինը Տյուրոսի կարճատև և անհաջող պաշարումից հետո ժամանեց Երուսաղեմի մոտ [[սեպտեմբերի 20]]-ին:
== Պաշարումը ==
[[Սալահ ալ-Դին]]ը Բալիանի հետ նախաձեռնեց բանակցություններ Յուսուֆ Բատիտի միջնորդությամբ վերջինս ուղղափառ հոգևորական էր ով` հույս ուներ մուսուլմանների կողմից քաղաքի նվաճման դեպքում ավելի շատ արտոնություններ ստանալ: [[Սալահ ալ-Դին]]ը նախատեսում էր վերցնել քաղաքը առանց արյունահեղության և առաջարկեց լավ պայմաններ<ref>[http://books.google.am/books?id=uBPggS2OxjgC&pg=PA97&dq=Siege+of+Jerusalem+Saladin+sold+as+slaves&hl=en&sa=X&ei=kekDUeKNLemc0QX5l4C4Bg&ved=0CGUQ6AEwCDgK#v=onepage&q=Siege%20of%20Jerusalem%20Saladin%20sold%20as%20slaves&f=false Lust for Power By Dick W. Zylstra Page 67]</ref>, սակայն քաղաքի իշխանությունը հրաժարվեց հանձնել քաղաքը, սկսվեց պաշարումը:
Մուսուլմանների բանակը կանգնած էր [[Դավիթ|Դավթի]] աշտարակի և [[Դամասկոս]]յան դարպասների առջև: Սարակինոսների նետաձիգները անդադար գրոհում էին քաղաքի պատերը: Պաշարողական մեքենաները մոտենում էին պատերին սակայն քաղաքի պաշտպանները չէին թողնում Սալահ ալ-Դինի ոժերին ամրապնդվել պատերի տակ: Վեց օրվա ընթացքում գրոհները արդյունք չէին բերում: Սարակինոսները կրում էին ծանր վնասներ ամեն գրոհի ժամանակ, մինչդեռ խաչակիրները ընդամենը մի քանի մարտիկ էին կորցրել: [[Սեպտեմբերի 26]]-ին [[Սալահ ալ-Դին]]ը իր ճամբարը տեղափոխեց դեպի քաղաքի մյուս կողմը` [[Ձիթենյաց լեռ]]ան մոտ պարիսպները շատ բարձր չէին, ուստի քրիստոնյաները չէին կարող հակագրոհել: Պատերը ենթարկվում էին պաշարողական մեքենաների անդադար համազարկերի: [[Սեպտեմբերի 29]]-ին փլուզվեց պատի մի մասը, սակայն սարակինոսները չկարողացան ներխուժել քաղաք: Բալիանը գնաց Սալահ ալ-Դինի մոտ բանակցելու քաղաքը հանձնելու շուրջ: Սալահ ալ-Դինը համաձայնվեց: Քաղաքը պետք է խաղաղ ճանապարհով հանձնվեր մուսուլմաններին [[Երուսաղեմի պաշարում (1099)|1099թ. սպանդը]] չկրկնելու նպատակով: Ֆռանկերի համար Սալահ ալ-Դինը սահմանեց 20 բեզանտ տղամարդկանց, 10 բեզանտ կանանց և 5 բեզանտ երեխաների համար: Բոլոր նրանք ովքեր չէին կարող վճարել սահմանված գինը պետք է վաճառվեին ստրկության, սակայն տեղացի քրիստոնյաները կարող էին մնալ քաղաքում<ref>[http://books.google.am/books?id=sFatRBsSHIMC&pg=PA103&dq=Siege+of+Jerusalem+Saladin+sold+as+slaves&hl=en&sa=X&ei=e-QDUcSoI4-N0wWV7IGgAg&ved=0CFcQ6AEwBg#v=onepage&q=Siege%20of%20Jerusalem%20Saladin%20sold%20as%20slaves&f=false Frommer’s Israel By Robert Ullian Page 102]</ref>.
:
Բալիանի վերադարձից հետո որոշվեց, որ 7000 աղքատի փրկագին պետք է վճարվեր [[Հենրի II Պլանտագենետ]]ի կողմից ուղարկված դրամական միջոցներից: Բալիանը նորից հանդիպեց Սալահ ալ-Դինի հետ որոշվեց գինը իջեցնել մինչև 10 բեզենտ տղամարդու, 5 կնոջ և 1 երեխաների համար: Բալիանը հավստիացրեց, որ միևնույն է այս գինը շատ թանկ է և Սալահ ալ-Դինը որոշեց բաց թողնել քաղաքի բոլոր բնակիչներին 100,000 բեզանտի դիմաց: Բալիանը հաջորդ հանդիպման ժամանակ Սալահ ալ-Դինին հաղորդեց, որ այս գինը անհավանական է, և կարողացավ Սալահ ալ-Դինին համոզել գինը կիսով չափ կրճատել: Հետո Սալահ ալ-Դինը 30,000 բեզանտի դիմաց բաց թողեց 7,000 մարդու: Նրա եղբայրը հետո բաց թողեց 3,000 ոչ վճարունակ մարդու: Ի վերջո Սալահ ալ-Դինը բաց թողեց բոլոր տարեց մարդկանց<ref>[http://books.google.am/books?id=uBPggS2OxjgC&pg=PA97&dq=Siege+of+Jerusalem+Saladin+sold+as+slaves&hl=en&sa=X&ei=kekDUeKNLemc0QX5l4C4Bg&ved=0CGUQ6AEwCDgK#v=onepage&q=Siege%20of%20Jerusalem%20Saladin%20sold%20as%20slaves&f=false Lust for Power By Dick W. Zylstra Page 97]</ref>:
Տող 40.
== Երուսաղեմի հանձնումը ==
[[Պատկեր:BalianofIbelin1490.jpg|աջից|frame|[[բալիան դը Իբելին]]ը հանձնում է [[Երուսաղեմ]]ը [[Սալահ ալ-Դին]]ին, [[1490]]թ. մանրանկար]]
[[Հոկտեմբերի 2]]-ին Բալիանը հանձնեց քաղաք: Հայտարարվեց, որ ցանկացած բնակիչ ունի մեկ ամիս ժամանակ փրկագինը վճարելու համար: Սալահ ալ-Դինը իր եղբոր օրինակով բաց թողեց մի շարք ստրուկների: Բալիանը և Հեռակլեսը սեփական միջոցներից վճարեցին շատերի փրկագինը: Փախստականներին հեռացրին երեք շարքով` առաջին շարքին ուղեկցում էին [[Տաճարականների միաբանություն|Տաճարականները]], երկրորդին` [[Հիվանդախնամների միաբանություն|Հիվանդախնամները]], իսկ երրորդ շարքին ուղեկցում էին Բալիանը և Հեռակլեսը: Ըստ մուսուլման ժամանակագիր` Իմադ ադ-Դինու ալ-Սպահանի Հեռակլեսը իր հետ վերցրեց եկեղեցու գանձերը և շատ մասունքներ:
Փախստականներից ոմանք հաստատվեցին [[Տրիպոլիի կոմսություն]]ում, մի մասը` [[Կիլիկիա]]յում, [[Անտիոք]]ում, [[Բյուզանդիա]]յում, [[Եգիպտոս]]ում, իսկ մյուս մասը իտալական նավերով տեղափոխվեցին [[Եվրոպա]]:
[[Սալահ ալ-Դին]]ը թույլատրեց քրիստոնյաների ուխտագնացության գնալ [[Երուսաղեմ]]: Քրիստոնյաների ձեռքում թողեց [[Սուրբ Ծննդյան տաճար]]ը: Դրանից հետո Սալահ ալ-Դինը գնաց և գրավեց Բելվուառա, Կեռակ և Մոնրեալ ամրոցները, հետո դարձյալ անհաջող պաշարեց [[Տյուրոս]]ը: [[1187]]թ. հասունացան նոր խաչակրաց արշավանքի ծրագրեր, իսկ [[1189]]թ. սկսվեց [[Երրորդ խաչակրաց արշավանք]]ը:
== Արվեստում ==
[[Հաթթինի ճակատամարտ]]ը և Երուսաղեմի պաշարումը ներկայացվում է (դեպքերի խիստ փոփոխմամբ) [[Ռիդլի Սքոթ]]ի [[Երկնային արքայություն (ֆիլմ)|Երկնային արքայություն]] ֆիլմում:
== Գրականություն ==
| |||