«Ջորջ Սանտայանա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ
No edit summary
Տող 2.
| բնագիր անուն = George Santayana
}}
'''Ջորջ Սանտայանա''' ({{lang-en|George Santayana}}, {{lang-es|Jorge Agustín Nicolás Ruiz de Santayana}}, [[1863]]- [[1952]]), ամերիկացի [[փիլիսոփա]], քննադատական ռեալիզմի ներկայացուցիչ։ Ծագումով՝ իսպանացի։
== Գործունեություն ==
[[1872]]-[[1912]] թվականներին ապրել է [[ԱՄՆ]]-ում, [[1907]]-[[1912]] թվականներին՝ [[Հարվարդի համալսարան]]ի [[պրոֆեսոր]]։ Կրել է Ու․ Ջեմսի և Ա․ Բերգսոնի ազդեցությունը, կյանքի վերջին տարիներին մոտեցել է [[էկզիստենցիալիզմ]]ին, Է․ Հուսեռլի ֆենոմենոլոգիային և Ա․ Ուայտհեդի «պրոցեսի փիլիսոփայությանը»։ Սանտայանայի մետաֆիզիկական համակարգը տրված է «Կեցության ոլորտները» երկում։ Փիլիսոփայության հիմնական խնդիրը Սանտայանան համարում է աշխարհի նկատմամբ բարոյական և գեղագիտական կողմնորոշում մշակելը․ փիլիսոփայությունը ոչ եկեղեցական [[կրոն]] է, այն ուղղված է մարդու «մտքին և սրտին»։ Պոեզիան, [[արվեստ]]ը, [[կրոն]]ը մարդկային հոգեկանի բարձրագույն ձևերն են, որոնք խիստ հակադրվում են «կենդանական հավատի» (արտաքին աշխարհի գոյությունն ընդունող անմիջական համոզմունքի) վրա հիմնված կենսաբանորեն մեկնաբանվող պրակտիկային և գիտությանը։ Ընդ որում, [[գիտություն]]ն ըմբռնվել է որպես աշխարհի օգաապաշաական նշանակություն Ունեցող ոչ իսկական ընկալում։ Սանտայանան «Տիրապետություն և իշխանություն» գրքում (1951) Պլատոնի ոգով մշակել է հակադեմոկրատական հասարակական-քաղաքական ուսմունք։ Հեղինակ է նաև «Վերջին պուրիտանը» վեպի ([[1935]]) և գեղագիտության, [[մշակույթ]]ի ու [[Գրականություն|գրականության]] վերաբերյալ բազմաթիվ աշխատությունների։ Հայտնի է իր փայլուն գրելաոճով։ Սանտայանայի գաղափարների վրա է հիմնվում ամերիկյան հասարակական մտքի հակասցիենտիստական ուղղությունը։
 
[[1872]]—[[1912]] թվականներին ապրել է [[ԱՄՆ]]-ում, [[1907]]—[[1912]] թվականներին՝ [[Հարվարդի համալսարան]]ի [[պրոֆեսոր]]։ Կրել է Ու․ Ջեմսի և Ա․ Բերգսոնի ազդեցությունը, կյանքի վերջին տարիներին մոտեցել է [[էկզիստենցիալիզմ]]ին, Է․ Հուսեռլի ֆենոմենոլոգիային և Ա․ Ուայտհեդի «պրոցեսի փիլիսոփայությանը»։ Սանտայանայի մետաֆիզիկական համակարգը տրված է «Կեցության ոլորտները» երկում։ Փիլիսոփայության հիմնական խնդիրը Սանտայանան համարում է աշխարհի նկատմամբ բարոյական և գեղագիտական կողմնորոշում մշակելը․ փիլիսոփայությունը ոչ եկեղեցական [[կրոն]] է, այն ուղղված է մարդու «մտքին և սրտին»։ Պոեզիան, [[արվեստ]]ը, [[կրոն]]ը մարդկային հոգեկանի բարձրագույն ձևերն են, որոնք խիստ հակադրվում են «կենդանական հավատի» (արտաքին աշխարհի գոյությունն ընդունող անմիջական համոզմունքի) վրա հիմնված կենսաբանորեն մեկնաբանվող պրակտիկային և գիտությանը։ Ընդ որում, [[գիտություն]]ն ըմբռնվել է որպես աշխարհի օգաապաշաական նշանակություն Ունեցող ոչ իսկական ընկալում։ Սանտայանան «Տիրապետություն և իշխանություն» գրքում (1951) Պլատոնի ոգով մշակել է հակադեմոկրատական հասարակական-քաղաքական ուսմունք։ Հեղինակ է նաև «Վերջին պուրիտանը» վեպի ([[1935]]) և գեղագիտության, [[մշակույթ]]ի ու [[Գրականություն|գրականության]] վերաբերյալ բազմաթիվ աշխատությունների։ Հայտնի է իր փայլուն գրելաոճով։ Սանտայանայի գաղափարների վրա է հիմնվում ամերիկյան հասարակական մտքի հակասցիենտիստական ուղղությունը։
 
{{Արտաքին հղումներ}}
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
{{ՀՍՀ}}
{{Արտաքին հղումներ}}
 
{{DEFAULTSORT:Սանտայանա, Ջորջ}}
[[Կատեգորիա:Ամերիկացի փիլիսոփաներ]]