«Ուռուցքներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չ վերջակետների ուղղում, փոխարինվեց: է: → է։ (60)
Տող 8.
}}
 
'''Ուռուցքներ''', նորագոյացություններ, բլաստոմաներ, ավելցուկային, ախտաբանական [[հյուսվածքներ]]ի գերաճ, որը շարունակվում է նույնիսկ ուռուցքածին պատճառի ազդեցության ընդհատումից հետո։ Ուռուցքը տիպիկ պաթոլոգիական պրոցես է:է։ Դա չկանոնավորվող անսահման հյուսվածքային աճ է:է։ Ուռուցքները կազմված են որակապես փոփոխված, տարբերակումը կորցրած [[բջիջներ]]ից, որոնց հատկությունները փոխանցվում են իրենց սերունդներին։
 
== Պատճառական գործոններ ==
Տող 16.
Ուռուցքային բջիջներն իրենց կաոուցվածքով, տեղակայմամբ և փոխհարաբերակցությամբ զգալիորեն տարբերվում են մայր հյուսվածքի բջիջներից։ ՈՒռուցքների աճը և բազմացումը պայմանավորված է նրանց բջիջների ակտիվ կիսմամբ։ Փորձառական ճանապարհով լիովին հնարավոր է ուռուցքային բջիջները տեղափոխել մի [[օրգանիզմ]]ից մյուսը և ստանալ նոր ուռուցք, ինչպես նաև մեկուսացնել այդ բջիջները, աճեցնել և երկար ժամանակ պահպանել որպես բջջային կուլտուրա։ Ուռուցքի աճին զուգընթաց ուռուցքային բջիջներից գոյացած նոր բջիջները կարող են ձեռք բերել նոր հատկանիշներ և տարբերվել ուռուցքային մայր [[բջիջ]]ներից։
 
Ի տարբերություն մյուս պաթոլոգիական պրոցեսների ուռուցքները գրականության մեջ ի հայտ են գալիս բազմակի և բազմանշանակ անուններով:անուններով։ Հաճախակի օգտագործվում է`
* ''carcinoma''- քաղցկեղ
* ''cancer''- էպիթելյար հյուսվածքի չարորակ ուռուցք
* ''sarcoma'' - շարակցական հյուսվածքի ուռուցք
* ''malignus'' - օգտագործվում է պրոցեսի չարորակությունը շեշտելու նպատակով
* ''benignus'' - օգտագործվում է պրոցեսի բարորակությունը շեշտելու նպատակով:նպատակով։
 
Նկարագրված են ուռուցքների շուրջ 500 տեսակ, որոնց դասակարգման հիմքը նրանց հյուսվածքային պատկանելությունն է։ Վերջին ժամանակներս օգտագործում են տերմիններ հյուսվածքի անվանն ավելացնելով «oma» ածանցը.
Տող 27.
* միոմա - մկանային
* օստեոմա - ոսկրային
* ադենոմա - գեղձային:գեղձային։
[[Պատկեր:Adenocarcinoma of the lung.jpg|մինի]]
Ելնելով հյուսվածքային պատկանելությունից՝ տարբերում են էպիթելային, շարակցահյուսվածքային, մկանային և նյարդային ծագում ունեցող բարորակ և չարորակ ուռուցքներ։ էպիթելային ծագում ունեցող բարորակ ուռուցքներն անվանում են ''պապիլոմա, ադենոմա, պոլիպ'' և այլն, իսկ չարորակ բնույթի ուռուցքներն ամփոփվում են ''[[քաղցկեղ]]'' ընդհանուր հասկացության մեջ։ Շարակցահյուսվածքային չարորակ ուռուցքները համախմբվում են ''սարկոմա'' հասկացությունում, որին ավելացվում է նաև կոնկրետ տեսակը։ Ուռուցքներն ախտորոշվում են ռենտգենաբանական, էնդոսկոպիական, ռադիոիզոտոպային, լաբորատոր ևն հետազոտություններով։ Ուռուցքների բուժման հիմնական մեթոդը վիրաբուժականն է, որը համարյա մշտապես լրացվում է ճառագայթային, դեղորայքային, հորմոնային և իմունաբանական եղանակներով։
Տող 40.
Ուռուցքների աճը լինում է էքսպանսիվ և ինֆիլտրատիվ։
 
Էքսպանսիվ աճի ժամանակ ուռուցքային բջիջները սահմանափակված են և մետաստազներ չեն հարուցում։ Բարորակ ուռուցքներին բնորոշ է էքսպանսիվ աճը, որի հետևանքով ճնշվում, երբեմն ետ են զարգանում հարևան հյուսվածքները։ Բարորակ ուռուցքները ունենում են պատիճ։ Բարորակ ուռուցքները դիտվում են որպես տեղային հիվանդություններ, սակայն այստեղ մեծ նշանակություն ունի տեղակայումը:տեղակայումը։ Օրինակ, եթե ուռուցքը գտնվի ուղեղում և լինելով բարորակ ճնշի որևէ կարևոր կենտրոն, ապա դա կարող է բերել նույնիսկ մահվան:Ուռուցքներիմահվան։Ուռուցքների առաջացման պատճառը 90%-ով արտաքին աշխարհի վնասակար գործոններն են, իսկ 10%-ը՝ ժառանգական գործոններն ու վիրուսները։
 
Ինֆիլտրատիվ աճ նկատվում է չարորակ ուռուցքներում:ուռուցքներում։ Չարորակ ուռուցքները ներաճում են հարևան հյուսվածքների մեջ և քայքայում։ Դրանց բնորոշ է մետաստազավորման հատկանիշը, որով և տարբերվում են բարորակ նորագոյացություններից։ Գոյություն ունեն նաև այսպես կոչված տեղային կազմափոխական աճով բնորոշվող ուռուցքներ, որոնք ունեն ինֆիլտրացնող ներաճող հատկություն՝ առանց մետաստազավորման։ Չարորակ ուռուցքները տարածված հիվանդություններ են են և հաճախ բերում են մահվան:մահվան։ Տնտեսապես զարգացած երկրներում ընդհանուր մահացության պատճառների մեջ ուռուցքները գրավում են 2-րդ տեղը, զիջելով [[սիրտ]]անոթային համակարգի հիվանդություններին։ Ուռուցքներով տարեկան հիվանդանում է մոտ 6,3 միլիոն մարդ, որոնցից մահանում է 4,3 միլիոնը։ Մահացությունը հիմնականում բարձր է թոքի, կրծքագեղձի և վերջնաղու քաղցկեղից։
 
Բնականոն և ուռուցքային բջիջների տարբերությունը պայմանավորված է գենոմների փոփոխություններով, որոնք լինում են 3 տեսակի`
Տող 56.
 
== Չարորակ ուռուցքների էքսպերիմենտալ ուսումնասիրությունները ==
Էքսպերիմենտներում չարորակ ուռուցքների վերարտադրման նպատակով օգտագործում են ինդուկցիայի, էքսպլանտացիայի և տրանսպլանտացիայի մեթոդները:մեթոդները։
 
=== Ինդուկցիոն մեթոդի էությունը ===
Չարորակ ուռուցքների վերարտադրման անեմաշատ տարածված մեթոդը ինդուկցիոն մեթոդն է:է։ Դա կատարվում է զանազան քիմիական միացություների, ֆիզիկական ազդակների, վիրուսների ազդեցության միջոցով:միջոցով։
 
Քիմիական նյութերով ուռուցքների ինդուկցիան առաջին անգամ իրագործել են ճապոնացի գիտնականներ Իշիկավան և Յամագիվան (1915 թվականին): Նրանք 6 ամիս շարունակ ճագարի մաշկը շփել են ածխի ձյութով և ստացել են մաշկի չարորակ ուռուցք:ուռուցք։
 
Հետագայում չարորակ ուռուցքների էթիոլոգիայում ի հայտ եկավ վիրուսային տեսությունը, որին նախորդել են շատ փորձեր:փորձեր։ Ռաուսը առողջ հավին ներարկել է հավի սարկոմայի բջիջներ և առողջ հավի մոտ ի հայտ է եկել սարկոմա:սարկոմա։ Կաթի ֆակտորը բացահայտել է Բիտները:Բիտները։ Այսպես առաջ քաշվեց վիրուսայն տեսությունը:տեսությունը։ Եվ վերջապես ուռուցքի ինդուկցիան հնարավոր է ֆիզիկական ազդակների միջոցով:միջոցով։ Դրանցից են իոնիզացնող, ռենտգենային, ռադեոակտիվ իզոտոպների ինչպես նաև իոնիզացնող ճառագայթները:ճառագայթները։
 
=== Էքսպլանտացիայի մեթոդի էությունը ===
Էքսպլանտացիայի մեթոդի էությունը կայանում է նրանում, որ ուռուցքը աճեցվում է օրգանիզմից դուրս:դուրս։ Վերցվում է ուռուցքը և օրգանիզմից դուրս, հյուսվածքի մեջ ֆիզիկական, քիմիական ազդակներով աճեցվում է:է։ Սա արժեքավոր է որովհետև ուռուցքն աճեցվում է մարդկային հյուսվածքում:հյուսվածքում։
 
=== Տրանսպլանտացիայի մեթոդի էությունը ===
Կան տրանսպլանտացիայի ենթարկվող տարբեր շտամներ:շտամներ։ Ուռուցքների հալոգեն տրանսպլանտացիան, այսինքն ուռուցքների տեղափոխումը նույն կենդանիներից ոչ ինբրենտային կենդանիներին, երբ առանց իմունոդեպրեսիայի տրանսպլանտացիան չի ստացվում:ստացվում։ Եթե ներարկում են ուռուցքային բջիջներ, դրանով իսկ իմուն համակարգը ընկճվում է, ուժեղանում է ուռուցքի աճը:աճը։ Իսկ եթե ներարկում ենք ուռուցքային բջիջների ավելի փոքր քանակ, ապա դա կբերի իմունիզացիայի և ուռուցքային տրանսպլանտացիայի մերժման:մերժման։ Ուռուցքի հաջող տրանսպլանտացիայի վրա ազդում են ինչպես էկզոգեն այնպես էլ օրգանիզմի էնդոգեն միջավայրի փոփոխությունները:փոփոխությունները։
 
== Ուռուցքի էթիոլոգիան ==
Ժամանակակից բժշկության և մասնավորապես ուռուցքաբանության ամենահրատապ խնդիրներից է չարորակ ուռուցքների բուժման հարցը, որը սերտորեն կապված է նրա հետ, թե ինչից է առաջացել տվյալ հիվանդությունը:հիվանդությունը։ Ներկայումս պարզաբանված են մեծաքանակ պատճառներ, որոնք առաջացնում են ուռուցք:ուռուցք։ Դրանք բազմաբնույթ են և բաժանվում են 3 խմբի`
 
# քիմիական
Տող 78.
# կենսաբանական
 
Այն նյութերը, որոնք առաջացնում են չարորակ ուռուցք կոչվում են ''կանցերոգեններ'' կամ ''բլաստոմատոգեններ'': Այն նյութերը որոնք հարուցում են քաղցկեղ կոչվում են ''կանցերոգեններ'': Քաղցկեղի առաջացման գործընթացը կոչվում է ''կանցերոգենեզ'' կամ ''բլաստոմատոգենեզ'': Չարորակ ուռուցքների էթիոլոգիայի մասին խոսելիս անհրաժեշտ է ներկայացնել կանցերոգեն նյութերի մի շարք առանձնահատկություններ:առանձնահատկություններ։ Դրանք ուղղակի կամ անուղղակի ձևով ազդում են բջիջների գենոմների վրա:վրա։ Այս հատկությամբ օժտված են քիմիական նյութերը, ֆիզիկական և կենսաբանական կանցերոգենները:կանցերոգենները։ Հավանաբար դրանք ազդում են նուկլեինաթթուների, մասնավորապես գուանինի վրա:վրա։ Այդ նյութերն ունակ են ներթափանցել օրգանիզմ արտաքին և ներքին պատնեշներից:պատնեշներից։ Քանի որ բջիջները կազմված են լիպիդոպրոտեիդներից, հետևաբար դրանցով թափանցում են լիպիդալույծ նյութեր:նյութեր։ Այնուհետև կանցերոգեն նյութերը պետք է դոզավորված լինեն այնպես, որ բջիջը վնասվի, բայց մնա կենդանի:կենդանի։ Մեծ դոզաների ազդեցությամբ բջիջը մինչև ուռուցքայինի վերածվելը մահանում է:է։ Բացի այդ բլաստոմատոգենեզի համար անհրաժեշտ է կանցերոգեն նյութերի համեմատական թույլ, բայց երկարատև ազդեցություն:ազդեցություն։ Այդ կանցերոգեն նյութերը ընկճում են հյուսվածքային շնչառությունը և իմուն ռեակցիաները:ռեակցիաները։
 
Կանցերոգեն նյութերն օրգանոտրոպ են. ամեն մի կանցերոգեն նյութ ազդում է որոշակի մետաբոլիզմի պայմաններում, հետևաբար ազդում է որոշակի օրգաններում:օրգաններում։
 
=== Քիմիական կանցերոգեն նյութեր ===
Սրանք լինում են էկզոգեն և էնդոգեն ծագումով:ծագումով։ Առաջիններն առաջանում են և գոյություն ունեն արտաքին միջավայրում, իսկ հետագայում մտնում են օրգանիզմ, իսկ երկրորդներն առաջանում են օրգանիզմի ներսում:ներսում։ Վերջիններիս մեջ են մտնում մի շարք հորմոններ` մեծ չափաքանակով:չափաքանակով։ Քիմիական կանցերոգեններից են պոլիցիկլիկ արոմատիկ ածխաջրերը:ածխաջրերը։ Դրանք հիմնականում ունեն տեղային ազդեցություն` ենթամաշկում ներարկելով առաջանում է սարկոմա, մաշկի վրա` քաղցկեզ, եթե դուրս է գալիս կրծքագեղձով` կրծքագեղձի, իսկ եթե մեզի հետէ երիկամների քաղցկեղ:քաղցկեղ։ Կանցերոգեն են նաև ամինոազոմիացությունները, որոնք առաջացնում են լյարդի քաղցկեղ, նավթիլամինը` միզապարկի քաղցկեղ:քաղցկեղ։ Նիտրոզամինները HCl-ի ազդեցության տակ ստամոքսում առաջանում են նիտրիտներից, ամիններից:ամիններից։
 
Անօրգանական կանցերոգեն նյութերից են կոբալտը, նիկելը, քրոմը, արճիճը և այլն:այլն։
 
== Կենսաբանական կանցերոգեն նյութեր ==
Կենդանիների մոտ սպոնտան ուռուցքների էթիոլոգիայում կարևոր նշանակություն ունեն ուռուցքային վիրուսները, մասնավորապես ՌՆԹ պարունակողները:պարունակողները։ Տարբերում են ԴՆԹ և ՌՆԹ պարունակող վիրուսներ:վիրուսներ։ Այդ վիրուսներն անվանում են ''օնկովիրուսներ'': Ենթադրվում է, որ ԴՆԹ պարունակող օնկովիրուսները պարունակվում են նորմալ բջիջների քրոմոսոմներում, բայց նրանք չեն ազդում հավանաբար գեն-ռեպրեսորի ազդեցությամբ, որն ընկճում է վիրուսային գենոմը:գենոմը։
 
Տարբերում ենք ԴՆԹ-ՌՆԹ-կախյալ վիրուսներ:վիրուսներ։ ՌՆԹ-կախյալ վիրուսները կարող են անցնել ԴՆԹ-կախյալ վիրուսների և հակառակը:հակառակը։ Դրանք հատուկ օնկովիրուսներ են, հատկապես թռչունների և կաթնասունների ուռուցքների էթիոլոգիայում:էթիոլոգիայում։
 
=== Ֆիզիկական կանցերոգեն նյութեր ===
Այստեղ նշանակութոյւն ունեն ուլտրամանուշակագույն, իոնիզացնող ճառագայթները, ավելի քիչ ջերմային էներգիան, ուլտրաձայնը:ուլտրաձայնը։ Սակայն կարող են լինել սինկանցերոգեն և կոկանցերոգեն նյութեր:նյութեր։ Կարևոր նշանակություն ունեն հատկապես գամմա-ճառագայթները:ճառագայթները։ Վերջինս ի տարբերություն ալֆա- և բետտա-ճառագայթների
ունի խորը թափանցելիություն:թափանցելիություն։ Գամմա-ճառագայթները նման են ռենտգենյան ճառագայթներին` որոնք առաջացնում են քաղցկեղ ռենտգենոլոգների մոտ:մոտ։
 
Կանցերոգեն ազդեցություն ունեն նաև երկարատև մեխանիկական գրգռումները:գրգռումները։
 
== Գրականություն ==