«Աբու Հանիֆա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ clean up, փոխարինվեց: ։ → : (22) oգտվելով ԱՎԲ
չ վերջակետների ուղղում, փոխարինվեց: ր: → ր։ (18)
Տող 5.
}}
 
'''Աբու Հանիֆա''' ([[5 սեպտեմբերի]], [[699]] / [[80]] հիջրա – [[14 հունիսի]], [[767]] / [[150]] հիջրա) ամբողջական անուն՝ {{lang-ar| أبو حنيفة النعمان بن ثابت الكوفيّ }}, {{transl|ar|DIN|''Աբու Հանիֆա ալ-Նուման իբն Սաբիթ ալ-Քուֆի''}}, [[արաբ]] [[մուսուլման]] իրավագետ էր և աստվածաբան, սուննի իսլամի 4 իրավագիտական դպրոցներից մեկի՝ [[Հանիֆներ|հանիֆիականության]] հիմնադիր:հիմնադիր։
 
== Կենսագրություն ==
Աբու Հանիֆան (699-767) [[աստվածաբան]] է, ֆակիհ, մուհադդիս և [[հանաֆիական մազհաբ]]ի հիմնադիրն ու անվանատուն:անվանատուն։ Ծնվել է [[Քուֆա]]յում՝ հարուստ մետաքսավաճառի ընտանիքում (իրանական մավալիներից): Աբու Հանիֆան ստացել է փայլուն ընդհանուր և աստվածաբանական կրթություն, երիտասարդ տարիքում լսել է վերջին ասհաբներին, 22 տարեկանում դարձել է հայտնի իրաքյան աստվածաբան Համմադ իբն Աբի Սուլեյմանի աշակերտը, որի գրական շրջանակում անցկացրել է 18 տարի մինչև հիմնադրի մահը, իսկ այնուհետև 10 տարի ինքն է գլխավորել այդ շրջանակը՝ համարվելով Քուֆայի և [[Բասրա]]յի ամենահեղինակավոր ֆաքիհը:ֆաքիհը։
 
[[747]]-[[748]] թթ. Աբու Հանիֆան գնաց [[Մեքքա]]՝ փախչելով [[Իրաք]]ի կուսակալ Իբն Խուբայրայի հետապնդումներից, որը փորձում էր նրան հարկադրել պետական ծառայության:ծառայության։ Իշխանությունում [[Աբբասյաններ]]ի ամրապնդումից հետո Աբու Հանիֆան վերադարձավ Իրաք, որտեղ շարունակեց հարուստ առևտրականի և գիտնականի իր կյանքը:կյանքը։ Խալիֆա ալ-Մանսուրը ([[754]]-[[775]]) նրան առաջարկեց նոր մայրաքաղաք [[Բաղդադ]]ում զբաղեցնել կադիի կամ ցանկացած այլ բարձր պաշտոն, սակայն Աբու Հանիֆան վճռականորեն հրաժարվեց:հրաժարվեց։ Խալիֆան հրամայեց նրան բանտ նետել և նույնիսկ դաժանորեն ծեծել՝ չնայելով նրա տարիքին և դիրքին:դիրքին։ Շուտով դրանից հետո Աբու Հանիֆան մահացավ:մահացավ։
 
== Գործունեություն ==
Աբու Հանիֆան սկսում է [[իսլամական աստվածաբանություն|իսլամական աստվածաբանության]] գրավոր ավանդույթը:ավանդույթը։ Նրան է վերագրվում իսլամական դոգմատիկայի վերաբերյալ գրի առնված առաջին ստեղծա-գործությունը՝ «Մեծագույն իրավունքը» ({{lang-ar|الفقه الأكبر}}, ալ-Ֆիկհ ալ-աքբարը) կամ «Միաստվածության հիմքը» ({{lang-ar|أصل التوحيد}}, ասլ ալ-Թաուհիդ), որը, երևում է, իսկապես իր հիմքում ունի Աբու Հանիֆայի տեքստերից մեկը:մեկը։ Նրանում ձևակերպված են [[իսլամ]]ական դոգմատիկայի հիմնական դրութները՝ միաստվածության, [[Ալլահ]]ի ատրիբուտների, [[Ղուրան]]ի՝ որպես Աստծո խոսքի, Ալլահի ամենակարողության, կամքի ազատության, մարգարեական արժանապատվության, մարդկանց մեղսագործ էության, բարի գործերի և դրանց համար փոխհատուցելու, հավատքի ({{lang-ar|الإيمان}}՝ իման), նախասահմանման, բարեպաշտության, Ղուրանում հիշատակվածների արժանիքների մասին:մասին։ Այս ստեղծագործությունում հստակորեն երևում է մուրջիների և մութազիլիների հայացքների դեմ պայքարը:պայքարը։
 
Աբու Հանիֆան կազմել է նաև հադիսների ոչ մեծ հավաքածու ({{lang-ar|مسند}}, մուսնադ): Աբու Հանիֆան համարվում է առաջինը, ով կիրառեց իրավական հարցերի կազուիստական հետազոտության մեթոդներն այնպես, որ հնարավոր դարձավ ֆաքիհների սքոլաստիկական աշխատանքների մերձեցումն ամենօրյա կյանքի պահանջների հետ:հետ։ Աբու Հանիֆան և նրա հետևորդները մշակել են անալոգիայով ({{lang-ar|قياس}}, [[կիյաս]]) դատելու ռացիոնալիստական սկզբունքների և իրավական հարցերի լուծման ժամանակ նախընտրության ({{lang-ar|استحسان}}, [[իսթիհսան]]) օգտագործման մեթոդիկա:մեթոդիկա։ Նա հիմնավորեց սովորույթի ({{lang-ar|عُرف}}, 'ուրֆ) նորմաների` որպես իրավունքի աղբյուրներից մեկի օգտագործման հնարավորությունը:հնարավորությունը։ Աբու Հանիֆայի ժառանգությունը մեջբերումների և հղումների տեսքով պահպանվել է Աբու Յուսուֆի «Քիթաբ ալ-խարաջում» ({{lang-ar|كتاب الخرج}}), ինչպես նաև Մուհամմադ աշ-Շայբանիի բոլոր ստեղծագործություններում, հատկապես «ալ-Մաբսուտում» ({{lang-ar|المبسوط}}): Աբու Հանիֆային վերագրվող «Քիթաբ ա'ալիմ վա-լ-մութա'ալլիմը» ({{lang-ar|كتاب العالم والمتعلم}}) և «Վասիյաթ Աբի Հանիֆան» ({{lang-ar|وصية الإمام أبي حنيفة}}) ստեղծվել են նրա հայացքների հիման վրա:վրա։
 
Աբու Հանիֆայի քաղաքական հայացքները բնորոշվում են բարձրագույն իշխանության, որը գտնվում էր մուսուլմանական հասարակության բազմակողմանի հսկողության ներքո, լեգիտիմության սկզբունքի հանդեպ ձգտումներով:ձգտումներով։ Աբու Հանիֆան քաղաքային [[Առևտուր|առևտրա]]-[[արհեստ]]ագործական շրջանակների ամենավաղ և վառ ներկայացուցիչներից մեկն է, որը պաշտպանում էր վերջիններիս շահերը՝ արտահայտված [[կրոն]]ա-[[Իրավական համակարգ|իրավական]] ուսմունքի ձևով:ձևով։
 
== Տես նաև ==