«Ուռհա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չ վերջակետների ուղղում, փոխարինվեց: ը: → ը։ (8)
Տող 63.
}}
 
'''Ուռհա'''<ref>{{ՏՈՒՏ|section=II.A.3|page=54}}</ref> (հայկական աղբյուրներում հիշատակվում է նաև որպես Ուրհա, Օրֆա, Ռուհա Ուրֆա), պատմական քաղաք Հյուսիսային [[Միջագետք]]ում, հայտնի է նաև '''Եդեսիա'''<ref>{{ՏՈՒՏ|section=II.A.3|page=55}}</ref> ({{lang-grc|Ἔδεσσα}}; {{lang-syr|ܐܘܪܗܝ}}) անունով, որը սակայն ասորական աղբյուրներում չի գործածվում։ Գոյություն է ունեցել նախքան Մակեդոնական տիրապետությունը:տիրապետությունը։ Հնագույն անունը եղել է Օրրոե:Օրրոե։ Մ.թ.ա. 303թ. Սելևկոս Ա Նիկատորի կողմից վերանվանվել է Եդեսիա՝ ի պատիվ Մակեդոնիայի Էդեսսա քաղաքի:216թքաղաքի։216թ. Կարակալա կայսրը, գահընկեց անելով Օսրոենի վերջին ներկայացուցիչ Աբգարին, Եդեսիան դարձրեց հռոմեական գաղութ:գաղութ։ 363թ. հռոմեա-պարսկական հաշտության պայմանագրով այն անցավ Սասանյանների ձեռքը:ձեռքը։ Այս ժամանակ Եդեսիան տնտեսական ու մշակութային խոշոր կենտրոն էր:էր։ Մեծ հռչակ էր վայելում Եփրեմ Ասորու հիմնադրած «Պարսկական դպրոցը», որտեղ ուսանելու էին գնում տարբեր վայրերից, այդ թվում և Հայաստանից:Հայաստանից։ Եդեսիան մեծ դեր է խաղացել հայոց այբուբենի ստեղծման գործում:գործում։ <ref>{{Գիրք|հեղինակ=Մատթեոս Ուռհայեցի|վերնագիր =Հայ մատենագիրներ=|պատասխանատու խմբագիր=Ռ.Գ.Սարգսյան=|հրատարակչություն =Հայաստան|վայր=Երևան|թվական=1973|էջեր=372|տպաքանակ=20.000}}</ref>
Հելլենիստական շրջանում եղել է [[Օսրոյենե|Օսրոյենեի ասորական թագավորության]] մայրաքաղաքը, այնուհետև՝ [[Հայոց Միջագետք]]ի մայրաքաղաքը, անցել է հռոմեացիների տիրապետության տակ, այնուհետև ընդգրկվել [[Բյուզանդական կայսրություն|Բյուզանդական կայսրության]] կազմի մեջ։ [[641]] թ. քաղաքը նվաճվել է արաբների կողմից, բյուզանդացիներին հաջողվել է կարճ ժամանակով վերանվաճել քաղաքը 1031թ։ Տաս տարի անց քաղաքը գրավել են սելջուկները։ Ուռհան անցել է ձեռքից ձեռք մինչև [[1098]] թ., երբ այն նվաճվել է խաչակիրների կողմից։ [[1144]] թ. քաղաքը գրավում է [[Մոսուլ]]ի տիրակալ Էմադ էդ-Դինը։ Այդ իրադարձության առթիվ [[Ներսես Շնորհալի]]ն գրում է իր հռչակավոր ստեղծագործություններից մեկը՝ «Ողբ Եդեսիոյ» (1145-46) պոեմը, որտեղ հայրենասեր հեղինակը սրտի կսկիծով Է նկարագրում է ծաղկուն քաղաքի ավերումն ու բնակչության զանգվածային բնաջնջումը։ Քաղաքը հետագա դարերում անցել է հաջորդաբար Եգիպտոսի և Ասորիքի սուլթանների, մոնղոլների, թյուրք ցեղերի տիրապետության տակ, մինչև որ [[1637]] թ. վերջնականապես մտել է Օսմանյան կայսրության տիրապետության տակ։
 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ուռհա» էջից