«Սուպերսիմետրիա»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
մանր-մունր, փոխարինվեց: → (3) oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 1.
'''Սուպերսիմետրիա''', տեսություն [[տարրական մասնիկների ֆիզիկա]]յում, ըստ որի՝ գոյություն ունի հատուկ [[տարածաժամանակ
|eprint=hep-ph/9709356 |last1= Martin |first1= Stephen P. |title= A Supersymmetry Primer |year= 1997 }}</ref><ref>{{cite book
|last=Dine
Տող 5.
|title=Supersymmetry and String Theory: Beyond the Standard Model
|page=169
|year=2007}}</ref>։ Սուպերսիմատրիայի ինքնակամ խախտումը կարող է լուծել տարրական մասնիկների ֆիզիկայի բազմաթիվ խնդիրներ, ներառյալ [[տրամաչափային աստիճանակարգության խնդիր]]ը։ Ինքնակամ խախտվող սուպերսիմետրիայի ամենապարզ տարբերակը [[նվազագույն սուպերսիմետրիկ ստանդարտ մոդել]]ն է, որը [[ստանդարտ մոդելի սահմաններից դուրս ֆիզիկա]]յի ամենալավ ուսումնասիրված թեկնածուն է։
Սուպերսիմետրիայի գոյության միայն անուղղակի վկայություններ կան։ Սուպերմասնակիցների ուղղակի վկայություներ հնարավոր է ստանալ արագացուցիչներում, ինչպիսին [[Մեծ հադրոնային բախիչ]]ն է։ Մեծ հադրոնային բախիչի առաջին գործարկումից սուպերսիմատրիայի վկայություններ չեն ստացվել (բոլոր արդյունքները համապատասխանել են [[ստանդարտ մոդել]]ին)։ Չնայած շատերը դեռ խանդավառված են այս տեսությամբ<ref>{{cite web|last1=Ellis|first1=John|title=The Physics Landscape after the Higgs Discovery at the LHC|url=http://arxiv.org/abs/1504.03654|website=arXiv|publisher=Invited plenary talk at SILAFAE 2014|accessdate=8 July 2015}}</ref>, Մեծ հադրոնային բախիչի առաջին գործարկումը ֆիզիկոսների առաջնորդել է դեպի այլ գաղափարներ<ref>{{cite journal |last=Wolchover |first=Natalie |title=Supersymmetry Fails Test, Forcing Physics to Seek New Ideas |magazine=Quanta Magazine |date=November 20, 2012 |url=https://www.quantamagazine.org/20121120-as-supersymmetry-fails-tests-physicists-seek-new-ideas/}}</ref>։ Նախատեսվում է երկրորդ գործարկման ընթացքում շարունակել սուպերսիմետրիայի և նոր ֆիզիկայի որոնումները։
== Պատմություն ==
Տող 31.
|bibcode = 1968PhRv..170.1586M }}</ref><ref>Michio Kaku, ''Quantum Field Theory'', ISBN 0-19-509158-2, pg 663.</ref><ref>Peter Freund, ''Introduction to Supersymmetry'', ISBN 0-521-35675-X, pages 26-27, 138.</ref>։
1971 թվականին Ջ․ Լ․ Գերվակսը և Բունջի Սակիտան<ref>{{Cite journal | last1 = Gervais | first1 = J. -L. | last2 = Sakita | first2 = B. | doi = 10.1016/0550-3213(71)90351-8 | title = Field theory interpretation of supergauges in dual models | journal = Nuclear Physics B | volume = 34 | issue = 2 | pages = 632 | year = 1971 | pmid = | pmc = |bibcode = 1971NuPhB..34..632G }}</ref>, Յուրի Գոլֆանդը և Ե․ Պ․ Լիխտմանը, իսկ 1972 թվականին Դ․ Վ․ Վոլկովը և Վ․ Պ․ Ակուլովը<ref>D.V. Volkov, V.P. Akulov, Pisma Zh.Eksp.Teor.Fiz. 16 (1972) 621; Phys.Lett. B46 (1973) 109; V.P. Akulov, D.V. Volkov, Teor.Mat.Fiz. 18 (1974) 39</ref> միմյանցից անկախ վերաբացահայտեցին սուպերսիմետրիան [[դաշտի քվանտային տեսություն|դաշտի քվանտային տեսության]] շրջանակներում։ Սա տարածաժամանակի և հիմնարար դաշտերի արմատապես նոր տարրական մասնիկների՝ բոզոնների և ֆերմիոնների միջև՝ միավորելով տարածա-ժամանակը և միկրոսկոպիկ աշխարհի ներքին սիմետրիաները։ Կայուն Լիի հանրահաշվական աստիճանային կառուցվածքով սուպերսիմետրիայի գաղափարը, որի վրա հիմնված էր Գերվայզ-Սակիտայի վերահայտնագործությունը, առաջին անգամ
Վերջապես 1974 թվականին Յուլիուս Վեսը և Բրունո Զումինոն<ref>{{Cite journal | last1 = Wess | first1 = J. | last2 = Zumino | first2 = B. | doi = 10.1016/0550-3213(74)90355-1 | title = Supergauge transformations in four dimensions | journal = Nuclear Physics B | volume = 70 | pages = 39 | year = 1974 | pmid = | pmc = |bibcode = 1974NuPhB..70...39W }}</ref> սահմանեցին քառաչափ սուպերսիմետրիկ դաշտի տեսությունների վերանորմավորումների բնութագրական հատկությունները և [[Աբդուս Սալամ]]ի և հաջորդ հետազոտողների հետ ներկայացրեցին տարրական մասնիկների ֆիզիկայի վաղ կիրառությունները։ Սուպերսիմետրիայի մաթեմատիկական ապարատը (Լիի կարգավորված սուպերհանրահաշիվ) հաջողությամբ կիրառվեց ֆիզիկայի այլ ոլորտներում, ներառյալ [[միջուկային ֆիզիկա]]ն<ref>http://users.physik.fu-berlin.de/~kleinert/kleinert/?p=supersym suggested here</ref><ref>{{Cite journal | last1 = Iachello | first1 = F. | title = Dynamical Supersymmetries in Nuclei | doi = 10.1103/PhysRevLett.44.772 | journal = Physical Review Letters | volume = 44 | issue = 12 | pages = 772 | year = 1980 | pmid = | pmc = |bibcode = 1980PhRvL..44..772I }}</ref>, [[կրիտիկական երևույթներ]]ը<ref>{{Cite journal | last1 = Friedan | first1 = D. | last2 = Qiu | first2 = Z. | last3 = Shenker | first3 = S. | doi = 10.1103/PhysRevLett.52.1575 | title = Conformal Invariance, Unitarity, and Critical Exponents in Two Dimensions | journal = Physical Review Letters | volume = 52 | issue = 18 | pages = 1575 | year = 1984 | pmid = | pmc = |bibcode = 1984PhRvL..52.1575F }}</ref>, [[քվանտային մեխանիկա]]ն և [[վիճակագրական մեխանիկա|վիճակագրական ֆիզիկա]]ն։
Ստանդարտ մոդելի առաջին իրատեսական սուպերսիմետրիկ տարբերակը առաջարկել է 1977 թվականին Պիեռ Ֆայետը։ Այն հայտնի է [[նվազագույն սուպերսիմետրիկ ստանդարտ մոդել]] (''Minimal Supersymmetric Standard Model'' , MSSM) անունով։
== Ծանոթագրություններ ==
| |||