<!-- ԹԱՐԳՄԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ԳՐԻՐ ԱՅՍ ՏՈՂԻՑ ՆԵՐՔԵՎ, ՄԻ ՋՆՋԻՐ ՎԵՐՋԻՆ ԵՐԿՈՒ «}}» ՆՇԱՆՆԵՐԸ-->
=== Ներածություն ===
Զատկի կղզին (կամ Ռափա Նուին) աշխարհի ամենահեռավոր բնակեցված կղզիներից է և մեծապես հենց մեկուսացվածության շնորհիվ է Ռափա Նուայի պատմությունը կրում եզակի բնույթ: Գոյություն ունեն բազմաթիվ գիտական հիփոթեզներ և կանխավարկածներ՝ կապված Ռափա Նուայի բնակեցման ժամանակի, տեղաբնակների ռասսայական պատկանելության, եզակի քաղաքակրթության ոչնչացման պատճառների հետ, որոնց ներկայացուցիչները կերտում էին հսկայական քարե կոթողներ՝ [[մոաի|մոաիներ]]ներ և ունեին գիր (ռոնգոռոնգո), որը մինչ այժմ վերծանված չի լեզվաբանների կողմից: Սկսած [[1722]] թ-ից, երբ հոլանդացի ճանապարհորդ [[Յակոբ Ռոգգեվեն|Յակոբ Ռոգգեվենը]]ը հայտնաբերեց կղզին և այնտեղ հայտնվեցին առաջին կաթոլիկ [[միսիոներՄիսիոներություն|միսիոներները]]ները, ռափանույցիների կյանքում տեղի ունեցան արմատական փոփոխություններ. մոռացվեցին հնում գոյություն ունեցող հիերարխիկ հարաբերությունները, դադարեցվերջ դրվեց [[հանիբալիզմ|հանիբալիզմին]]ը: 19-րդ դարի կեսերին տեղաբնակները ենթարկվեցին ստրկավաճառության, ինչին զոհ գնացին ռափանույցիների մեծ մասը, նրանց հետ մեկտեղ կորցվեցին տեղական եզակի մշակույթի բազմաթիվ տարրեր: [[1888]] թ. սեպտեմբերի 9-ին կղզին [[անեքսիաԱնեքսիա|անեքսիայի]]յի ենթարկվեց հօգուտ [[Չիլի|Չիլիի]]ի: 20-րդ դարում Ռափա Նուան դարձավ հետազոտողների հսկայական հետաքրքրության առարկա, որոնք փորձում էին գուշակել անհետացած ռափանույան քաղաքակրթության գաղտնիքները (նրանց թվում էր նորվեգացի ճանապարհորդ [[Թուր Հեյերդալ|Թուր Հեյերդալը]]ը): Այդ ժամանակ տեղի ունեցան որոշակի բարելավումներ կղզու ենթակառուցվածքներում և ռափանույցիների կյանքի որակում: [[1995]] թ. <<«Ռափա Նուի>>» ազգային պարկը դարձավ [[ՅՈՒՆԵՍԿՈ]]-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտ: 21-րդ դարում կղզին շարունակում է գրավել զբոսաշրջիկների ամբողջ աշխարհից, իսկ տուրիզմը դարձել է տեղաբնակների եկամուտների հիմնական աղբյուրը:
|Թարգմանչի ստորագրություն =--[[Մասնակից:Alisa Aleksanyan|Alisa Aleksanyan]] ([[Մասնակցի քննարկում:Alisa Aleksanyan|քննարկում]]) 11:19, 11 Դեկտեմբերի 2015 (UTC) <!-- Էջը հիշելուց առաջ՝ «հավասար» նշանից հետո ստորագրիր այստեղ՝ սեղմելով խմբագրական պատուհանի վրա գտնվող մատիտի վրա -->
|Թարգմանության կարգավիճակ =01 <!--«Հավասար» նշանից հետո գրիր 0, 1 կամ 2 թվերը: 0՝ եթե թարգմանում ես, 1՝ եթե վերջացրել ես թարգմանությունը, 2՝ եթե հատվածն արդեն տեղափոխել ես -->
|Վերստուգողի ստորագրություն = <!-- Միայն վերստուգողի համար -->
