«Կլեոպատրա (ֆիլմ, 1963)»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չNo edit summary |
|||
Տող 35.
| Վիքիպահեստ =
}}
'''«Կլեոպատրա»'''
Ֆիլմը ներկայացնում է մ.թ.ա. 48-30 թվականների իրադարձությունները՝ պատմելով [[Կլեոպատրա]]յի կյանքի ու մահվան պատմությունը, նրա հարաբերությունները [[Հուլիոս Կեսար]]ի և [[Մարկոս Անտոնիոս]]ի հետ։ Ֆիլմի նկարահանումներն անցել են Իտալիայում, Իսպանիայում և Անգլիայում։ «Կլեոպատրա»-ն համարվում է կինեմատոգրաֆիայի պատմության մեջ ամենաթանկարժեք ֆիլմերից մեկը{{sfn|Mora|1997|page=221}}։ Ֆիլմի արտադրությունը տևեց ավելի քան չորս տարի, իսկ նկարահանումներին ծախսվեց ավելի քան 44 միլիոն դոլար (2006 թվականի գներով՝ 290 միլիոն)։ Էլիզաբեթ Թեյլորը որպես հոնորար պահանջեց ավելի քան 1 միլիոն դոլար և ըստ որոշ գնահատականների՝ ընդհանուր առմամբ նկարահանումներին մասնակցելիս ստացավ մինչև 7 միլիոն դոլար{{sfn|Ford&Mitchell|2010|page=114}}։ Ֆիլմը համարվում է կինեմատոգրաֆիայի պատմության մեջ ամենահայտնի ֆինանսական ձախողումներից մեկը։ 1963 թվականին վարձույթում հավաքեց մոտավորապես 63 միլիոն դոլար, բայց փոխհատուցման ցուցանիշներն ի հայտ եկան միայն 1967 թվականին, երբ վաճառվեցին հեռուստատեսային ցուցադրության իրավունքները։ Ձգձգված արտադրությունը, մի քանի ռեժիսորների փոփոխությունը, պրոդյուսերի հեռացումը, բյուջեի գերածախսը 20th Century Fox ընկերությանը կանգնեցրին սնանկության եզրին և ավարտվեցին ընկերության նախագահ Սփիրոս Սքոուրասի պաշտոնանկությամբ։ Մամուլի ակնդետ ուշադրությունը գրավեց նկարահանման հրապարակում Էլիզաբեթ Թեյլորի և Ռիչարդ Բարթոնի սկանդալային սիրավեպը։
Տող 42.
== Դիպաշար (սյուժե) ==
Ֆիլմի իրադարձությունները սկսվում են մոտավորապես [[մ.թ.ա. 48]] թվականին [[Ֆարսալոսի ճակատամարտ]]ում [[Գնեոս Պոմպեոս]]ի պարտությամբ{{sfn|Cyrino|2009|page=122}}։ Պոմպեոսը փախչում է Եգիպտոս դաշնակցի որոնումներով ի դեմս՝ երիտասարդ փարավոն [[Պտղոմեոս XIII]]-ի և նրա քույր [[Կլեոպատրա]]յի։ Հետապնդելով Պոմպեոսին՝ զինվորական ջոկատով [[Ալեքսանդրիա]] է գալիս [[Հուլիոս Կեսար|Գայոս Հուլիոս Կեսար]]ը։ Եգիպտոսում հռոմեական տիրակալին մատուցում են Պոմպեոսի գլուխը, և հետագայում նա ներքաշվում է դինաստիական հակամարտության մեջ։ Պտղոմեոսը հայտարարում է, որ Կլեոպատրան աքսորված է և սպանված, բայց պարզվում է, որ նա ողջ է։ Խորամանկությամբ եգիպտական տիրուհին թափանցում է հռոմեացու հանգստարանները։ Գայոս Հուլիոս Կեսարը գերված է Կլեոպատրայի գեղեցկությամբ ու խելքով և ընդունում է նրա կողմը։ Ունենալով սահմանափակ ռազմաջոկատ՝ Կեսարն այնուամենայնիվ պահեց Ալեքսանդրիան՝ ջախջախելով ապստամբներին, բայց ռազմական գործողությունների արդյունքում հրդեհից վերանում է [[Ալեքսանդրիայի գրադարան#Գրադարանի ֆոնդերի կորուստը|հայտնի գրադարանը]]։ Կլեոպատրան Կեսարի օգնությամբ վերականգնում է իր ազդեցությունը և դե-ֆակտո դառնում է պետության կառավարողը և Կեսարի սիրուհին։ Հռոմեացին երկար է մնում Եգիպտոսում։ <nowiki/>[[Պտղոմեոս V Կեսարիոն|Որդին]], որին ծնում է Կլեոպատրան Կեսարից, հոր կողմից հռչակվում է որպես ժառանգորդ և պետք է Եգիպտոսում լիներ Հռոմի դրածո կառավարողը։ Կեսարը վերադառնում է Հռոմ և մի քանի տարուց իր մոտ է կանչում Կլեոպատրային։ Եգիպտոսի թագուհին կայսրության մայրաքաղաքում իր այցը կազմակերպում է անասելի շքեղությամբ։ Կլեոպատրան որդու հետ ապրում է Կեսարի վիլլայում։ Հռոմի քաղաքական գործիչներին դուր
Ֆիլմի երկրորդ մասը սկսվում է անմիջապես [[Փիլիպոպոլիսի ճակատամարտ]]ի ավարտից հետո, որտեղ Անտոնիոսն ու [[Օկտավիանոս Օգոստոս|Օգոստոս Օկտավիանոսը]] հաշվեհարդար տեսան Կեսարի սպանողների հետ։ Կայսրության նահանգների կառավարումը դիկտատորի մահից հետո բաժանվում է մի քանի բարձրաստիճան հռոմեացիների միջև, և Եգիպտոսի կառավարումը անցնում է [[Մարկոս Անտոնիոս|Մարկոս Անտոնիոսին:]] Իր քաղաքական և ռազմական նկրտումներն իրականացնելու համար Անտոնիոսին անհրաժեշտ են փող և միջոցներ, և միակ վայրը, որտեղ դրանք կարող է ստանալ, Եգիպտոսն է։ Անտոնիոսն ու Կլեոպատրան հանդիպում են ու կնքում են սիրային ու քաղաքական դաշինք։ Իրավիճակը ոչ մի կերպ Օկտավիանոսի ծրագրերի մեջ չէր մտնում, և Անտոնիոսի Հռոմ վերադառնալուց հետո հաշվարկով ամուսնություն է կնքվում իր [[Օկտավիա կրտսեր|քրոջ]] և Անտոնիոսի միջև։ Իմանալով սիրեկանի դավաճանության մասին՝ Կլեոպատրան հրաժարվում է կայսրությանը հարկ վճարել։ Փոխզիջումներ որոնելու նպատակով Անտոնիոսը վերադառնում է եգիպտուհու մոտ, և նրանք հանդիպում են [[Տարսոն]]ի խարսխակայանում՝
== Ստեղծագործական խումբ ==
{| class="wikitable"
! colspan="2" |Դերերում
! colspan="2" rowspan="2" |Նկարահանող խումբ
|-
Տող 173 ⟶ 172՝
| Առանց ընդհատումների =
}}
1950-ական թվականների վերջին, երբ հեռուստատեսությունը սկսեց լուրջ մրցակցություն ցուցաբերել կինոթատրոններին, կինոստուդիաները
1950-ական թվականների վերջին, 1960-ական թվականների սկզբին ծանր ժամանակաշրջան էր 20th Century Fox կինոստուդիայի համար: 1960 թվականին նրա ֆինանսական կորուստները կազմեցին 2,9 միլիոն ԱՄՆ դոլար, իսկ 1961 թվականին՝ 22,5 միլիոն ԱՄՆ դոլար: 1960 թվականի նախագիծ
===Սկիզբ===
Տող 182 ⟶ 181՝
[[Պատկեր:B theda07.jpg|150px|thumb|left|Թեդա Բարան 1917 թվականի ֆիլմում]]
Սքոուրասն այն ժամանակ աստվածաշնչյան թեմաներով ֆիլմերի առաջնայնության օգտին էր: «[[Պատմուճան (ֆիլմ)|Պատմուճան]]» ֆիլմի հաջողությունն ու MGM-ի նախապատրաստվող թանկարժեք [[Բեն-Հուր]] նախագիծը բոլոր հիմքերը տալիս էին: Այնուամենայնիվ, առաջարկը դուր եկավ: Ընկերության ղեկավարը հիշեց [[Թեդա Բարա]]յի դերակատարությամբ [[Կլեոպատրա (ֆիլմ, 1917)|1917 թվականի]] ֆիլմի մասին: Վանգերը հոռետեսորեն մոտեցավ ֆիլմի վերարտադրման գաղափարին: Ի
Նախնական պայմանավորվածությունը ձեռք էր բերված: Վանգերի առաջին գործը 15 հազար դոլարով Կարլո Մարիա Ֆրանզերոյի «Կլեոպատրայի կյանքն ու ժամանակը» գրքի հեղինակային իրավունքների գնում էր{{sfn|Ford&Mitchell|2010|page=101}}: 1958 թվականի հոկտեմբերի 20-ին Վանգերն ուներ աշխատանքի նախագծի առաջին ուրվագծերը: Ստուդիայի արտադրության բաժնի ղեկավար [[Բադի Ադլեր]]ն ([[:en:Buddy Adler|en]]) առաջարկեց նրան կողմնորոշվել «բյուջետային» պեպլումի վրա 2 միլիոն դոլարի սահմաներում՝ դիտարկելով գլխավոր դերի համար [[Ջոան Վուդվարդ]]ին, [[Ջոան Քոլինզ]]ին կամ [[Սյուզի Փարքեր]]ին ([[:en:Suzy Parker|en]]) հրավիրելու հնարավորությունը{{sfn|Поспелова|2001|page=}}: Այս դերասանուհիներն հաստիքային աշխատողներ էին Fox ստուդիայում և նրանց ներգրավումը նախագծում շատ չէր ազդի նախագծի արժեքի վրա{{sfn|Lev|2013|page=242}}: Վանգերն ապացուցում էր, որ բյուջեն 2 միլիոն դոլարից զգալի ավելի կլինի, հակառակ դեպքում ցանկալի արդյունք չի լինի: Ադլերը սկսեց շուկայաբանել՝ պնդելով, որ հեշտությամբ կգտնի մասնագետի, ով կնկարահանի ֆիլմը 800 հազար դոլարով, բայց որոշ ժամանակ անց համաձայնեց: Վանգերի հետ «Կլեոպատրա» ֆիլմի պորդյուսերի պայմանագիրը կնքվեց 1958 թվականի հոկտեմբերի վերջին{{sfn|Wanger&Hyams|1963|page=10}}: Նախատեսվում էր, որ ֆիլմի բյուջեն կկազմի 3 միլիոն դոլար (առանց անձնակազմի և դերասանների ծախսերի): Ֆիլմը պետք է արտադրության հանվեր 1959 թվականին և 64 նկարահանման օրից և մոնտաժից հետո հաջորդ տարի պետք է դուրս գա էկրաններ{{sfn|Lev|2013|page=242}}{{sfn|Wanger&Hyams|1963|page=16}}:
Տող 197 ⟶ 196՝
| lang = en
}}
</ref>: Սցենարը դեռ չկար, ռեժիսորի տեղը դեռևս թափուր էր, իսկ Վանգերն արդեն հող էր նախապատրաստում և համաձայնեցնում գլխավոր դերակատարուհու թեկնածությունը: Ապագա Կլեոպատրայի որոնումները նախապատրաստական աշխատանքի ամենադժվար մասը դարձան: 1951
{{Քաղվածք|«Նրանից միայն խնդիրներ սպասի՛ր»<ref name=ref50>
{{cite web
Տող 212 ⟶ 211՝
Այդ ընթացքում՝ մինչ 1959 թվականի ամառը, Թեյլորը զբաղված էր անձնական կյանքով. մարտին ավիավթարում զոհվեց Մայքլ Թոդը, իսկ մայիսին Թեյլորը նորից ամուսնացավ: Սեպտեմբերին Վանգերն առաջին անգամ կապ հաստատեց Լոնդոնում «[[Անսպասելի անցած ամռանը]]» ֆիլմի նկարահանումներում զբաղված դերասանուհու գործակալի հետ: Թեյլորն այն ժամանակ աշխարհի ամենաբարձր վարձատրվող կինոաստղերից էր և դրեց իր պայմանները: Առաջին քննարկման ժամանակ դերասանուհին կանխապայման դրեց 750 000 հազար դոլար հոնորար և 10 % վարձույթից, բայց հետո վերանայեց պայմանները: Առաջնային թեկնածուն Թեյլորն էր, բայց մերժման դեպքում ստուդիայի ցուցակում էին առաջին մեծության աստղեր՝ [[Բրիջիդ Բարդո]], [[Սոֆի Լորեն]], [[Օդրի Հեփբերն]] և այլք: Նրանցից ոմանց հետ նախնական բանակցություններ էին եղել: Մասնավորապես, Լորենը պահանջ ներկայացրեց, որ նկարահանումները կարող են ընթանալ միայն Իտալիայում{{sfn|Wanger&Hyams|1963|page=15}}: Մինչ վերջին պահը ցուցակում էին Օդրի Հեփբերնը (ի դեպ ֆիլմում մասնակցելու համաձայնություն տված) և [[Սյուզեն Հեյվորդը]]{{sfn|Wanger&Hyams|1963|page=18}}:
[[Պատկեր:Rouben Mamoulian - publicity.JPG|180px|thumb|right|Ռուբեն Մամուլյան]]
Երկար բանավեճերից և առևտրից հետո Fox-ի ղեկավարությունը համաձայնեց Թեյլորի մասնակցությանը:«Կլեոպատրա»-ում Թեյլորի մասնակցության պայմանագիրը կնքվեց 1959 թվականի հոկտեմբեր 15-ին «[[Բաթերֆիլդ, 8]]» ֆիլմում նրա մասնակցությանը զուգահեռ: Ռեկորդային համաձայնագիրը նախատեսում էր 16 շաբաթ նկարահանումների ընթացքում շաբաթական 125 000 դոլար՝ գումարած վարձույթից տոկոս և այլ լրացուցիչ պայմաններ{{sfn|Wanger&Hyams|1963|page=19}}: Դերասանուհին առաջ քաշեց նաև մի քանի այլ պայմաններ, մասնավորապես, որ նկարահանումները կանցկացվեն ԱՄՆ-ի սահմաններից դուրս, որպեսզի
Այս սկզբունքային որոշումից հետո համաձայնեցվեցին այլ կադրային հարցեր: Ռեժիսորի ընտրությունը չքննարկվեց Վանգերի հետ, և անմիջականորեն որոշվեց ստուդիայի տնօրինության կողմից: Ֆիլմի ռեժիսորական աթոռը զբաղեցրեց հոլիվուդյան վետերան Ռուբեն Մամուլյանը՝ Սքոուրասի մոտ ընկերը{{sfn|Wanger&Hyams|1963|page=21}}: Մինչ պատերազմը Մամուլյանն ամենապահանջված մասնագետներից էր, բայց «[[Լորա (ֆիլմ)|Լորա]]» ֆիլմից հեռացումից հետո, հաճախ չէր գլխավորում նկարահանումներ{{sfn|Luhrssen|2012|page=144}}: Սցենարի վրա աշխատելու համար ներգրավեցին հայտնի գրականագետներ՝ [[Նայջել Բալչին]] ([[:en:Nigel Balchin|en]]), [[Դեյլ Վասերման]] և [[Լորենս Դարել]]: Գործընթացը ղեկավարում է Լուդի Քլերը{{sfn|Wanger&Hyams|1963|page=11}}: Ֆիլմի օպերատոր դարձավ Ջեք Հիլյարդը:
Դերասանների ընտրության գործընթացը կանգնեցվեց 1960 թվականի սկզբին: SAG առաջին համընդհանուր
=== Ֆիլմի նկարահանման սկիզբ ===
Նկարահանումներն ըստ նախատեսածի պետք է սկսվեին 1960 թվականի սկզբին: Ինչպես և այն ժամանակի բարձրբյուջետային պեպլումները («[[Բեն-Հուր]]», «<nowiki/>[[Լոուրենս Արաբացի (ֆիլմ)|Լոուրենս Արաբացի»]]) խնայողության տեսանկյունից ֆիլմի նկարահանումները տեղափոխվեցին Եվրոպա: Իտալիայի և Իսպանիայի ստուդիաները հագեցած էին «Կլեոպատրա»-ի կարգի ֆիլմերի արտադրության համար անհրաժեշտ ամեն ինչով: Կինոընկերության առաջին իսկ որոշումն աշխատանքների անցկացման վերաբերյալ Վանգերին փակուղու առջև կանգնեցրին: Նրան հանձնարարված էր գործընթացին հետևել Նյու Յորքից, ուստի առաջին փուլում նրա անմիջական մասնակցությունն արտադրությանը սահմանափակ
{{Լուսանկարի հատված|պատկեր=1963 Cleopatra trailer screenshot (9).jpg|դիրք=left|ստորագրություն = <small>Ալեքսանդրիայի ծովախորշի դեկորացիաները</small>|լայնք=325|ընդհանուր=330|վերև=5|աջ=5|ներքև=5|ձախ=5|շրջանակ=|մեծացնել = }}
1960 թվականի մայիսին Ռուբեն Մամուլյանն առաջին անգամ ժամանեց Լոնդոն: Նա տեսավ այն, ինչ Վանգերն իր օրագրում նկարագրել էր ինչպես «լիովին ողբերգություն»: Ամեն ինչ սկսվում էր նրանից, որ իրերն օդանավակայանում կորցրեցին, իսկ հյուրանոցում համարը պատվիրված չէր{{sfn|Wanger&Hyams|1963|page=26}}: Երբ ռեժիսորն առաջին անգամ տեսավ [[Pinewood Studios|Pinewood]] ([[:en:Pinewood Studios|en]]) ստուդիայում վերարտադրված «Եգիպտոսը», իսկույն վատ զգաց իրեն: Ստուդիան չէր տիրապետում ֆիլմի մասշտաբներին համապատասխան հզորություններով: Չկային բավականաչափ ազատ տաղավարներ, իսկ ինչքան էլ կար, առաստաղը շատ ցածր էր: Բրիտանական մյուս [[Denham Film Studios|Denham]] ([[:en:Denham Film Studios|en]]) ստուդիան հանկարծակի դադարեցրեց գործունեությունը, և պրոդյուսերների ընտրությունը մեծ չէր<ref name=ref1/>{{sfn|Wanger&Hyams|1963|page=24}}: Բացի այդ նախատեսվում էր «Կլեոպատրա»-ն
Նկարահանման առաջին իսկ օրը սկսվեց տհաճությամբ: Թեյլորը հրաժարվեց տեղացի բրիտանական ոճաբանի ծառայություններից և որոշեց սպասել Կալիֆորնիայից ժամանող իր անձնական վարսահարդարին: Նկարահանումների երրորդ օրը նկարահանումները կրկին կանգնեցին. դերասանուհին հայտարարեց, որ հիվանդ է<ref name=ref50/>.
Վանգերը փոխեց մի քանի հեղինակի՝ լավագույն մասնագետներին, որոնց կարելի էր դիմել, բայց 1960 թվականի աշնանը ֆիլմի պրոդյուսերը դեռ չուներ ավարտուն սցենար: Ֆիլմում ընդգրկվեց
Այսպիսով,
{{cite web
| author = Nathalie Atkinson
|