«Ռենտգենաբանություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
ճշտումներ, վիքիֆիկացում, ձևավորում
Տող 1.
'''Ռենտգենաբանություն''', ռենտգենոգիա, [[բժշկություն|բժշկական]] և [[անասնաբուժություն|անասնաբուժական]] [[դիսցիպլին]], որն ուսումնասիրում է [[ռենտգենյան ճառագայթներ]]ի օգտագործումը մարդու և կենդանիների առողջ ու հիվանդ [[օրգանիզմներ]]ը հետազոտելոլ նպատակով։ Ծագել է 19-[[20-րդ դար]]երում, ռենտգենյան ճառագայթների հայտնագործումից հետո։
'''Ռենտգենաբանություն''', ռենտգենոգիա, բժշկական և անասնաբուժական [[դիսցիպլին]], որն ուսումնասիրում է [[ռենտգենյան ճառագայթներ]]ի օգտագործումը մարդու և կենդանիների առողջ ու հիվանդ [[օրգանիզմներ]]ը հետազոտելոլ նպատակով։ Ծագել է 19-[[20-րդ դար]]երում, ռենտգենյան ճառագայթների հայտնագործումից հետո։ [[Ռուսաստան]]ում ռենտգենյան ճառագայթների օգտագործման առաշին փորձերը կատարել են Ա․ Պոպովը, Վ․ Տոնկովը, Ա․ Ցանովսկին, Ի․ Թարխանովը։ Ռենտգենաբանություն գիտականորեն ձևավորվել է Ս․ Գրիգորևի, Մ․ Նեմենովի, Ս․ Ռեյնբերգի (Ռուսաստան), Մ․ Օբրեի (Ֆրանսիա), Ա․ Օկեռլունդի (Շվեդիա), Գ․ Բերգի (Գերմանիա), Զ․ Քեյզի ([[ԱՄՆ]]) և այլոց աշխատանքների շնորհիվ։ Ռենտգենաբանությունը նպաստեց մարդու մորֆոլոգիայի, ֆիզիոլոգիայի և ախտաբանության կարևոր խնդիրների մշակմանը, ինչպես նաև գործնական առողջապահության զարգացմանը։ Ռենտգենաբանական հետազոտությունը (տես Ռենտգեն ախտորոշում) հիվանդությունների հայտնաբերման առաշատար մեթոդներից Է։ [[20-րդ դար]]ի 2-րդ կեսին ենտգենաբանությունյան առաջընթացը պայմանավորված է գիտատեխնիկական հեղափոխությամբ (ռենտգենյան պատկերի Էլեկտրոնաօպտիկական ուժեղացուցիչների, ռենտգենահեռուստատեսության, արագացված ռենտգեննկարահանման և արյան անոթների կաթետերացման հարմարանքների, տեսամագնիսական գրանցման ի հայտ գալը և այլն)։ ժամանակակից ռենտգենաբանությոյան հիմնական խնդիրներն են՝ բժշկական ռենտգենատեխնիկայի և հիվանդների հետազոտման մեթոդների կատարելագործումը, հիվանդությունների ռենտգենախտորոշման, մասնավորապես ռենտգենյան «պատկերները» ճանաչելու տեսության զարգացումը, տարբեր օրգանների ռենտգենագրերը և ֆլյուորագրերը վերլուծելու ավտոմատ հարմարանքների ըստեղծումը, պրակտիկայում էլեկտրա-ռենտգենագրության ներդրումը, ռենտգենյան հետազոտության ընթացքում հիվանդների և անձնակազմի պաշտպանության միջոցների կատարելագործումը և այլն։ Ռենտգենաբանություն սերտորեն առնչվում է ռադիոլոգիայի հետ։ Մի շարք երկրներում ռենտգենաբանությոյան փոխարեն կիրառում են «Ռադիոլոգիա» տերմինը։ Աշխարհում առաջին ռենտգենառադիոլոգիական ինստիտուտը հիմնվել է [[Պետրոգրադ]]ում, [[1918]] թվականին (այժմ՝ [[ԽՍՀՄ]] առողջապահության մինիստրության ռենտգենառադիոլոգիայի կենտրոնական ԴՀԻ)։ Հետագայում հիմնվել են բժշկական ռենտգենոլոգիայի և բժշական ռադիոլոգիայի և ուռուցքաբանության ինստիտուտներ։ [[ԽՍՀՄ]] մի շարք խոշոր քաղաքներում [[1934]] թվականից ներդրվել է ռենտգենյան ծառայության միասնական համակարգ՝ ռենտգենյան կենտրոններ (հետագայում՝ ռենտգենյան կայաններ, ռենտգենաբանական բաժանմունքներ), որտեղ մշակվում են ռենտգենյան կաբինետների ցանցի ընդլայնման պլանները, կազմակերպվում ռենտգենաբանների գիտամեթոդական, տեխ․ և կոնսուլտատիվ օգնություն։ Սովետական ռենտգենաբանները միավորված են ռենտգենաբանների և ռադիոլոգների համամիութենական գիտական ընկերությունում (հիմնված [[1919]] թականին), որը [[1969]] թվականից մտնում է ռադիոլոգների միջազգային ընկերության մեշ։ Ռենտգենաբանության հարցերը լուսաբանվում են «Վեստնիկ ռենտգենոլոգիի ի ռադիոլոգիի» և արտասահմանյան մի շարք ամսագրերում։ [[ՀԽՍՀ]]-ում գիտական հիմնադիրը Բ․ Ֆանարջյանն Է, որի նախաձեռնությամբ [[1946]] թվականին հիմնվել է ռենտգենաբանության և ուռուցքաբանության ԳՀԻ ([[1977]] թվականից՝ ռենտգենաբանության և ուռուցքաբանության ինստիտուտ Բ․ Ֆանարջյանի անվան)։
 
[[Ռուսաստան]]ում ռենտգենյան ճառագայթների օգտագործման առաջին փորձերը կատարել են [[Ալեքսանդր Պոպով|Ա․ Պոպովը]], Վ․ Տոնկովը, Ա․ Յանովսկին, [[Իվան Թարխանով|Ի․ Թարխանովը]]։ Ռենտգենաբանությունը գիտականորեն ձևավորվել է Ս․ Գրիգորևի, Մ․ Նեմենովի, Ս․ Ռեյնբերգի ([[Ռուսաստան]]), Մ․ Օբրեի ([[Ֆրանսիա]]), Ա․ Օկեռլունդի ([[Շվեդիա]]), Գ․ Բերգի ([[Գերմանիա]]), Ջ․ Քեյզի ([[ԱՄՆ]]) և այլոց աշխատանքների շնորհիվ։
 
Ռենտգենաբանությունը նպաստեց [[մարդու մորֆոլոգիա]]յի, [[ֆիզիոլոգիա]]յի և [[ախտաբանություն|ախտաբանության]] կարևոր խնդիրների մշակմանը, ինչպես նաև գործնական առողջապահության զարգացմանը։ [[Ռենտգեն ախտորոշում|Ռենտգենաբանական հետազոտությունը]] հիվանդությունների հայտնաբերման առաջատար մեթոդներից է։
 
[[20-րդ դար]]ի 2-րդ կեսին ռենտգենաբանությունյան առաջընթացը պայմանավորված էր գիտատեխնիկական հեղափոխությամբ (ռենտգենյան պատկերի էլեկտրոնաօպտիկական ուժեղացուցիչների, ռենտգենահեռուստատեսության, արագացված ռենտգեննկարահանման և արյան անոթների կաթետերացման հարմարանքների, տեսամագնիսական գրանցման ի հայտ գալը և այլն)։ Ժամանակակից ռենտգենաբանության հիմնական խնդիրներն են՝ բժշկական ռենտգենատեխնիկայի և հիվանդների հետազոտման մեթոդների կատարելագործումը, հիվանդությունների ռենտգենախտորոշման, մասնավորապես ռենտգենյան «պատկերները» ճանաչելու տեսության զարգացումը, տարբեր օրգանների ռենտգենագրերը և ֆլյուորագրերը վերլուծելու ավտոմատ հարմարանքների ստեղծումը, պրակտիկայում էլեկտրա-ռենտգենագրության ներդրումը, ռենտգենյան հետազոտության ընթացքում հիվանդների և անձնակազմի պաշտպանության միջոցների կատարելագործումը և այլն։
 
Ռենտգենաբանությունը սերտորեն առնչվում է ռադիոլոգիայի հետ։ Մի շարք երկրներում ռենտգենաբանության փոխարեն կիրառում են «Ռադիոլոգիա» տերմինը։ Աշխարհում առաջին ռենտգենառադիոլոգիական ինստիտուտը հիմնվել է [[Պետրոգրադ]]ում, [[1918]] թվականին ([[ԽՍՀՄ]]–ում առողջապահության մինիստրության ռենտգենառադիոլոգիայի կենտրոնական ԳՀԻ)։ Հետագայում հիմնվել են բժշկական ռենտգենոլոգիայի և բժշկական ռադիոլոգիայի և [[ուռուցքաբանություն|ուռուցքաբանության]] ինստիտուտներ։ [[ԽՍՀՄ]] մի շարք խոշոր քաղաքներում [[1934]] թվականից ներդրվել է ռենտգենյան ծառայության միասնական համակարգ՝ ռենտգենյան կենտրոններ (հետագայում՝ ռենտգենյան կայաններ, ռենտգենաբանական բաժանմունքներ), որտեղ մշակվում են ռենտգենյան կաբինետների ցանցի ընդլայնման պլանները, կազմակերպվում ռենտգենաբանների գիտամեթոդական, տեխնիկական և կոնսուլտատիվ օգնություն։ Խորհրդային ռենտգենաբանները միավորվել են ''Ռենտգենաբանների և ռադիոլոգների համամիութենական գիտական ընկերությունում'' (հիմնված [[1919]] թականին), որը [[1969]] թվականից մտել է ''Ռադիոլոգների միջազգային ընկերության'' մեջ։ Ռենտգենաբանության հարցերը լուսաբանվել են «Վեստնիկ ռենտգենոլոգիի ի ռադիոլոգիի» և արտասահմանյան մի շարք ամսագրերում։ [[ՀԽՍՀ]]-ում գիտական հիմնադիրը Բ․ Ֆանարջյանն է, որի նախաձեռնությամբ [[1946]] թվականին հիմնվել է ռենտգենաբանության և ուռուցքաբանության ԳՀԻ ([[1977]] թվականից՝ [[Բ.Ա. Ֆանարջյանի անվան ուռուցքաբանության ազգային կենտրոն|Ռենտգենաբանության և ուռուցքաբանության ինստիտուտ Բ․ Ֆանարջյանի անվան]])։
 
{{ՀՍՀ}}