«Մայա»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Մայա''', հնդկացի ժողովուրդ [[Մեքսիկա]]յում ([[Յուկատան]] թերակղզի, 340 հազար, [[1979]] թվականի տվյալներով) և [[Բելիզ]]ում (13 հազար)։ Լեզուն պատկանում է մայա-կիչե լեզվաընտանիքին (տես Մայա-սոկե չեզուներլեզուներ)։ Որոշ մասը գիտի նաև իսպաներեն։ Կրոնը ձևականորեն կաթոլիկությունն է, բայց իրականում պահպանվում են մինչքրիստոնեական հավատալիքների վերապրուկներ։ Այժմյան մայաների հիմնական զբաղմունքը հողագործությունն է։ Մայաները հարավարևելյան Մեքսիկայում, [[Հոնդուրաս]]ում և [[Գվատեմալա]]յում եղած՝ [[Ամերիկա]]յի հին քաղաքակրթություններից մեկի ստեղծողներն են։ Հնագույն մայաները մշակել են [[եգիպտացորեն]], [[լոբի]], [[դդում]], [[լոլիկ]], արմատապտուղներ, [[բամբակ]], պահել՝ [[հնդկահավեր]] և [[շներ]] (միսն օգտագործել են սննդի համար), զբաղվել են նաև որսորդությամբ, ձկնորսությամբ և մեղվաբուծությամբ։ Մեր թվարկության I հազարամյակում մայաները կառուցել են քարակերտ շինություններով քաղաքներ (հայտնի է 100-ից ավելի քաղաք), որոնցից խոշորներն էին Տիկալը, Կոպանը, [[Չիչեն-ԻցանԻցա]]ն, Ուշմալը։ IX դ․ դրանց մեծ մասը կործանվել է տոլտեկների[[տոլտեկներ]]ի և հնդկացի այլ ցեղերի ներխուժման հետևանքով։ X դ․ Յուկատանում առաջացել է նոր՝ մայատոլտեկյան պետություն, որը հետագայում տրոհվել է քաղաք-պետությունների։ Հասարակության տիրապետող խավը եղել են զինվորական ավագանին ու քրմերը, զարգացել է ստրկությունը։ Մայաները պաշտել են հատկապես անձրևի և քամու աստվածությունը։ Նրանք ստեղծել են իրենց նշանագրերը (Մայա գիր), գիտելիքներ են ունեցել մաթեմատիկայի, բժշկության, աստղագիտության բնագավառներում, թողել ճարտարապետական հոյակերտ կոթողներ (բուրգեր, տաճարներ և այլն)։ Մայաների քաջարի դիմադրության հետևանքով Ցուկատանի նվաճումը ([[1527]]-ից) իսպանացիների կողմից տևական է եղել։

*Մայաները հանրությանը հայտնի էին շոկոլադի գյուտով։ Նրանք են առաջինը հայտնագործել շոկոլադն ու փոխանցել ացտեկներին։[[ացտեկներ]]ին։

*ԵՎրոպացիներիցԵվրոպացիներից առաջինը Ռոդրիգո դե Չերեզն էր, որըոր սովորեց մայաներից ծղելը։Հոգևորականներըծխելը։ Հոգևորականները տեսան թե ինչպես է նրա բերանից ծուղծուխ դուրս գալիս և մտածեցին թե նա շփվում է սատանայի[[սատանա]]յի հետ,այնուհետև նրան նետեցին բանտ։

*Մարդկային զոհաբերությունները տարացվածտարածված են եղել ամբողջ աշխհարում։Սակայնաշխհարում։ մայաններըՍակայն մայաները մարդկային զոհաբերությունները կատարել են լոկ արտակարգ դեպքերում, դա ամենօրյա բնույթ չի ունեցել։