«Արծրունիներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Արծրունիներ''', հայ [[նախարար]]ական տոհմ։տոհմ:

Ըստ [[Մովսես Խորենացի|Մովսես Խորենացու]], Արծրունիների նախահայրը [[Ասորեստան]]ի [[Սենեքերիմ]] թագավորի որդի [[Սանասար]]ն է, որը եղբոր՝ [[Ադրամելեք]]ի հետ սպանելով հորը՝ պատսպարվել էր [[Հայաստան]]ի Սիմ կոչվող լեռներում։լեռներում: Սակայն ըստ Արծրունիների տոհմական ավանդապատումների, Արծրունիների իշխանական տունը ծագում է [[Հայկ Նահապետ]]ից սերած [[Տորք Անգեղ]]ից։Անգեղից: Արծրունիների նախնիները եկել են [[Վասպուրական]] նահանգի [[Մեծ Աղբակ]] գավառից։գավառից:

==[[Մեծ Հայք]]==

[[Արտաշեսյաններ|Արտաշեսյան]] և [[Արշակունիներ|Արշակունի]] Հայոց թագավորների օրոք Արծրունիները խաղում էին ռազմաքաղաքական կարևոր դեր։դեր: Արծրունիների մրցակիցն էր [[Մարդպետունիներ|Մարդպետունի]] նախարարական տոհմը։տոհմը: Արշակունիների և Մարդպետների համագործակցությունը և վերջիններիս մրցապայքարը Արծրունիների դեմ, ինչպես և [[Պարսկաստան]]ի տիրույթների սահմանակցությունը, պատճառ դարձան [[IV դար]]ում Արծրունիների կենտրոնախույս և պարսկամետ քաղաքականության։քաղաքականության: Արծրունիները ձգտել են [[Սասանյաններ]]ի օգնությամբ բարձր դիրքի հասնել [[Մեծ Հայք]]ում։ում: Բայց նմանօրինակ ակնկալությունները հող չեն գտել երկրում և Արծրունիները հուսախաբվելով, երես են թեքել [[Սասանյաններ]]ից։Սասանյաններից:

Հայ Արշակունյաց թագավորության վերացումից հետո Պարսից արքունիքը հավասարապես սպառնացել է թե՛ Արծրունիներին և թե՛ նրանց մրցակից [[Մարդպետունիներ]]ին։Մարդպետունիներին: Այս տոհմերը գերադասել են միավորվել՝ պարսից տիրապետությանը համատեղ դիմակայելու բնական մղումով։մղումով: Միավորումն ընթացել է Արծրունիների գերակայության ներքո և ավելի զորեղացրել նրանց։նրանց: [[449]]-ի [[Արտաշատի ժողով]]ին մասնակցող նախարարների և հոգևորականների մեջ էին նաև Արծրունիների ներկայացուցիչները։ներկայացուցիչները:

[[Ավարայրի ճակատամարտ]]ում հայոց բանակի կենտրոնական զորախմբի հրամանատարը [[Ներշապուհ Արծրունի]]ն էր։էր: Ըստ [[Եղիշե]]ի, Ավարայրի ճակատամարտում զոհվածների և հետագայում նահատակվածների թվում կային նաև Արծրունիներ։Արծրունիներ:

Արծրունիների ազդեցությունն ավելի է ուժեղացել արաբական տիրապետության շրջանում, երբ նրանք գլխավորել են [[Վասպուրական]]իՎասպուրականի պայքարը [[Արաբական խալիֆայություն|Արաբական խալիֆայության]] դեմ։դեմ: Թեև [[VIII դար]]ի սկզբին Արծրունիները ծանր հարված ստացան արաբներից, բայց դարի կեսից նրանց հաջողվեց [[Բագրատունիներ]]ին դուրս մղել Վասպուրականից և այնտեղ հաստատել իրենց տիրապետությունը։տիրապետությունը: Արծրունիները մասնակցել են [[774]]-[[775]]-ին [[Աբբասյաններ]]ի խալիֆայության դեմ [[Հայաստան]]ում ծավալած ժողովրդական ապստամբությունը։ապստամբությունը: Ապստամբությունից հետո Արծրունիները տիրեցին [[Ռշտունիներ|Ռշտունյաց]] նախարարության տիրույթները։տիրույթները: Արծրունիները Բագրատունիների հետ գլխավորել են խալիֆայության դեմ ուղված [[851]]-ի [ժողովրդական ապստամբությունը։ապստամբությունը:

Հայաստանում գերիշխանության հասնելու համար [[IX դար]]ի 2-րդ կեսին ուժեղ մրցակցություն սկսվեց Արծրունիների և Բագրատունիների միջև։միջև: Խալիֆայությունը ջանում էր սրել այն։այն: Բագրատունյաց թագավորության սկզբնաշրջանում Արծրունիների և [[Բագրատունիներ]]ի միջև տեղի ունեցավ քաղաքական մերձեցում, բայց [[Գագիկ-Խաչիկ Արծրունի|Գագիկ Արծրունու]] գահերեցության ժամանակ Արծրունիները դրսևորեցին անջատողական սուր հակումներ և [[908]]-ին ստեղծեցին [[Վասպուրականի թագավորություն]]ը։ը: Մինչդեռ [[Վասպուրական]]նՎասպուրականն ընկավ [[Բյուզանդիա]]յի տիրապետության տակ և մշտապես ենթակա էր դրսեկ ցեղերի ասպատակումներին։ասպատակումներին: [[1021]] թ-ին Արծրունիներից ոմանք տեղափոխվեցին [[Կիլիկիա]]։: Նրանց վերջին բեկորները [[սելջուկներ|սելջուկ-թուրքական]] և [[մոնղոլներ|մոնղոլական]] տիրապետության ժամանակաշրջանում Վասպուրականում շարունակեցին իրենց գոյությունը՝ ամփոփվելով [[Վան]]ում և նրա շրջակայքում։շրջակայքում: