«Սամեդ Վուրղուն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Գրող
'''Վուրղուն Սամեդ''' , ադրբեջանցի խորհրդային բանաստեղծ, դրամատուրգ, հասարակական գործիչ։ Ժողովրդական բանաստեղծ ([[1943]]), ԱԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ ([[1943]]), ԱԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս ([[1945]])։ ԽՄԿԿ անդամ [[1940]] թվականից։ Նոր բանաստեղծական դպրոցի հիմնադիրը Ադըրբեջանում։ Սովորել է Մոսկվայի 2-րդ համալսարանում ([[1929]]—[[1931]])։ «Բանաստեղծի երդումը» ([[1930]]), «Լապտեր» ([[1932]]]) ժողովածուների թեման հեղափոխությունն է և նոր կյանքի կառուցումը։ Վուրղունը հանդես է եկել որպես «մաքուր արվեստի» և ֆորմալիզմի անհաշտ հակառակորդ։ «Կոմերիտական պոեմ» (1-ին մաս, [[1933]], անավարտ), «26» ([[1935]]), «Բասթի» ([[1937]]) և այլ պոեմների գեղարվեստական ձևերն ու ոճական միջոցները վկայում են, որ դրանք ժողովրդական հիմք ունեն։ Հերոսական [[ռոմանտիկա]]կան բնույթի «Վագիֆ» ([[1937]], ԽՍՀՄ պետական մրցանակ, [[1941]]) չափածո դրաման նվիրված է XVIII դ․ նույնանուն բանաստեղծին, իսկ «Խանլար» ([[1939]]) չափածո դրաման՝ հեղափոխական-բոլշևիկ Սաֆարալիևին։ «Ֆարհադ և Շիրին» ([[1941]], ԽՍՀՄ պետական մրցանակ, [[1942]]) չափածո դրաման գրված է Նիզամու «Նոսրով և Շիրին» պոեմի սյուժեի հիման վրա։ «Մարդ» ([[1945]]) չափածո դրաման մերկացնում է բռնության գաղափարախոսությունը՝ հաստատելով սոցիալիստական հումանիզմը ստեղծագործության մեջ։ [[Հայրենական մեծ պատերազմ]]ի տարիներին Վուրղունn գրել է հայրենասիրության, ժողովուրդների եղբայրության, հաղթանակի նկատմամբ տածած հավատի մասին՝ «Մոր խոսքը» ([[1941]]), «Ուկրաինայի պարտիզանները» ([[1942]]), «Ինձ այդպես են պատմել» ([[1943]])։ Վուրղումը ստեղծել է ժամանակակից հերոսների կերպարներ («Մուղան», [[1949]], «Այգյուն», [[1951]], պոեմներ)։ Նրա «Նեգրն է խոսում» ([[1948]]), «Կարդալով Լենինին» ([[1950]]), «Դարի դրոշակակիրը» ([[1954]]) պոեմներում և «Այրված գրքեր» ([[1947]]) շարքում փառաբանվում են կոմունիստական կուսակցությունը, [[Լենինը]]։ Վուրղունի զուսպ և լակոնիկ ոճն ազդել է ադրբեջանական պոեզիայում ժամանակակից ոճի ու լեզվի ձևավորման վրա։ Վուրղունը հոդվածներ է գրել Նիզամու, Ալեքսանդր Պուշկինի, Մաքսիմ Գորկու, Ավետիք Իսահակյանի, Նաիրի Զարյանի և այլոց մասին։ Ադրբեջաներեն է թարգմանել Միաքաել Նալբանդյանի «Ազատություն» ([[1934]]) բանաստեղծությունը, ռուս դասական և ԽՍՀՄ ժողովուրդների բանաստեղծների գործերից։ Նրա երկերը թարգմանվել են շատ լեզուներով, այդ թվում՝ նաև հա0յերեն։ Վուրղունն ընտրվել է ԽՍՀՄ I—IV գումարումների գերագույն խորհրդի դեպուտատ։ Պարգևատրվել է Լենինի 2 և այլ [[շքանշան]]ներով։
| ԱԱՀ = Վուրղուն Սամեդ
| պատկեր = Samad Vurgun20.jpg
| պատկերի չափերը =
| պատկերի նկարագրություն =
| գրական անուն =
| ծննդյան անուն =
| ծնվել է = 21 մարտ [[1906]] թվական
| ծննդյան վայր =Ադրբեջանի Հանրապետություն (այժմ ղազախական թաղամաս)
| վախճանվել է = [[1956]] թվական
| վախճանի վայր =
| մասնագիտություն = խորհրդային բանաստեղծ, դրամատուրգ, հասարակական գործիչ
| լեզու = ադրբեջաներեն
| ազգություն = [[ադրեջանցի]]
| քաղաքացիություն =
| կրթություն = Մոսկվայի 2-րդ համալսարան ([[1929]]-[[1931]])
| ալմա մատեր =
| ստեղծագործական շրջան =
| ոճեր =
| թեմաներ =
| գրական շարժումներ =
| ուշագրավ աշխատանք(ներ) = «Կոմերիտական պոեմ» (1-ին մաս, [[1933]], անավարտ), «Բասթի» ([[1937]]), «Խանլար» ([[1939]]), «Ֆարհադ և Շիրին» ([[1941]],
| ամուսին(ներ) =
| համատեղ ապրող(ներ) =
| զավակներ =
| ազգական(ներ) =
| ներշնչվել է =
| ներշնչել է =
| նշանակալի պարգև(ներ) = ԽՍՀՄ պետական մրցանակ, Լենինի 2 և այլ [[շքանշան]]ներով
| ստորագրություն =
| Վիքիպահեստ =
| Վիքիքաղվածք =
| Վիքիդարան =
| Պաշտոնական Վեբ-կայք =
}}
'''Վուրղուն Սամեդ''' ({{lang-az|Səməd Vurğun}}), ադրբեջանցի խորհրդային բանաստեղծ, դրամատուրգ, հասարակական գործիչ։ Ժողովրդական բանաստեղծ ([[1943]]), ԱԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ ([[1943]]), ԱԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս ([[1945]])։ ԽՄԿԿ անդամ [[1940]] թվականից։
 
== Կյանքի ու ստեղծագործության ուղին ==
'''Վուրղուն Սամեդ''' , ադրբեջանցի խորհրդային բանաստեղծ, դրամատուրգ, հասարակական գործիչ։ Ժողովրդական բանաստեղծ ([[1943]]), ԱԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ ([[1943]]), ԱԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս ([[1945]])։ ԽՄԿԿ անդամ [[1940]] թվականից։ Նոր բանաստեղծական դպրոցի հիմնադիրը Ադըրբեջանում։ Սովորել է Մոսկվայի 2-րդ համալսարանում ([[1929]]-[[1931]])։ «Բանաստեղծի երդումը» ([[1930]]), «Լապտեր» ([[1932]]]) ժողովածուների թեման հեղափոխությունն է և նոր կյանքի կառուցումը։ Վուրղունը հանդես է եկել որպես «մաքուր արվեստի» և ֆորմալիզմի անհաշտ հակառակորդ։ «Կոմերիտական պոեմ» (1-ին մաս, [[1933]], անավարտ), «26» ([[1935]]), «Բասթի» ([[1937]]) և այլ պոեմների գեղարվեստական ձևերն ու ոճական միջոցները վկայում են, որ դրանք ժողովրդական հիմք ունեն։ Հերոսական [[ռոմանտիկա]]կան բնույթի «Վագիֆ» ([[1937]], ԽՍՀՄ պետական մրցանակ, [[1941]]) չափածո դրաման նվիրված է XVIII դ․ նույնանուն բանաստեղծին, իսկ «Խանլար» ([[1939]]) չափածո դրաման՝ հեղափոխական-բոլշևիկ Սաֆարալիևին։ «Ֆարհադ և Շիրին» ([[1941]], ԽՍՀՄ պետական մրցանակ, [[1942]]) չափածո դրաման գրված է Նիզամու «Նոսրով և Շիրին» պոեմի սյուժեի հիման վրա։ «Մարդ» ([[1945]]) չափածո դրաման մերկացնում է բռնության գաղափարախոսությունը՝ հաստատելով սոցիալիստական հումանիզմը ստեղծագործության մեջ։ [[Հայրենական մեծ պատերազմ]]ի տարիներին Վուրղունn գրել է հայրենասիրության, ժողովուրդների եղբայրության, հաղթանակի նկատմամբ տածած հավատի մասին՝ «Մոր խոսքը» ([[1941]]), «Ուկրաինայի պարտիզանները» ([[1942]]), «Ինձ այդպես են պատմել» ([[1943]])։ Վուրղումը ստեղծել է ժամանակակից հերոսների կերպարներ («Մուղան», [[1949]], «Այգյուն», [[1951]], պոեմներ)։ Նրա «Նեգրն է խոսում» ([[1948]]), «Կարդալով Լենինին» ([[1950]]), «Դարի դրոշակակիրը» ([[1954]]) պոեմներում և «Այրված գրքեր» ([[1947]]) շարքում փառաբանվում են կոմունիստական կուսակցությունը, [[Լենինը]]։ Վուրղունի զուսպ և լակոնիկ ոճն ազդել է ադրբեջանական պոեզիայում ժամանակակից ոճի ու լեզվի ձևավորման վրա։ Վուրղունը հոդվածներ է գրել Նիզամու, [[Ալեքսանդր ՊուշկինիՊուշկին]]ի, Մաքսիմ Գորկու, [[Ավետիք ԻսահակյանիԻսահակյան]]ի, [[Նաիրի ԶարյանիԶարյան]]ի և այլոց մասին։ Ադրբեջաներեն է թարգմանել Միաքաել[[Միաքայել ՆալբանդյանիՆալբանդյան]]ի «[[Ազատություն]]» ([[1934]]) բանաստեղծությունը, ռուս դասական և ԽՍՀՄ ժողովուրդների բանաստեղծների գործերից։ Նրա երկերը թարգմանվել են շատ լեզուներով, այդ թվում՝ նաև հա0յերեն։ Վուրղունն ընտրվել է ԽՍՀՄ I—IV գումարումների գերագույն խորհրդի դեպուտատ։ Պարգևատրվել է Լենինի[[Լենին]]ի 2 և այլ [[շքանշան]]ներով։
 
== Պոեմներ==
* «[[Комсомольская поэма]]» ([[1928]]—[[1956]], 1-я часть — [[1933]])
* «Событие» ([[1932]]),
* «Мурадхан» ([[1933]]),
* «Хумар» ([[1933]]),
* «Локбатан» ([[1933]]),
* «Сельское утро» ([[1933]]),
* «Скамья смерти» ([[1934]]),
* «Горькие воспоминания» ([[1935]]),
* «Двадцать шесть» ([[1935]]),
* «Виселица» ([[1935]]),
* «Погибшая любовь» ([[1935]]),
* «Бунт» ([[1936]]),
* «Басти» ([[1937]]),
 
<gallery>
Samad Vurgun12.jpg|Սամեդ Վուրղուն