«Զեեմանի էֆեկտ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Զեեմանի նկարը հանեցի, լավ չէր դասավորվում
Տող 4.
== Նկարագրություն ==
[[Պատկեր:Zeeman effect p.png|մինի|Զեեմանի պարզ էֆեկտը․ բևեռացման ուղղությունը ցույց է տրված սլաքներով]]
Պարզագույն դեպքում, մագնիսական դաշտին ուղղահայաց ուղղությամբ դիտելիս,ստացվում է տրիպլետ ν<sub>o</sub>+Δν, ν<sub>o</sub> և ν<sub>o</sub>—Δν [[հաճախականություն]]ներով, ընդ որում սկզբնական Vν<sub>o</sub> հաճախականությամբ բաղադրիչների էլեկտրական վեկտորի տատանումները զուգահեռ են մագնիսական դաշտի [[մագնիսական դաշտի լարվածություն|H լարվածությանը]] (π-բաղադրիչ), իսկ սիմետրիկ տեղաշարժված երկու բաղադրիչներինը՝ ուղղահայաց են H-ին (σ-բաղադրիչներ)։ Մագնիսական դաշտի ուղղությամբ դիտելիս ստացվում է ν<sub>օ</sub>+ Δν և ν<sub>o</sub>—Δν դուբլետը (2 գիծ)։ Մեծ հաճախականությամբ բաղադրիչը [[Լույսի բևեռացում|բևեռացված]] է աջ, իսկ փոքր հաճախականությամբ բաղադրիչը՝ ձախ շրջանով։ Տրոհման այսպիսի պատկեր (պարզ կամ նորմալ Զեեմանի երևույթ) ստացվում է միայն առանձին սպեկտրային գծերի համար,ինչպես նաև հզոր մագնիսական դաշտում ([[Պաշեն-Բակի երևույթ]])։
 
Ընդհանուր դեպքում դիտվում է բարդ կամ անոմալ Զեեմանի էֆեկտ՝ առաջանում են սկզբնական գծի նկատմամբ սիմետրիկ տեղաշարժված π և օ հավասաբահեռ բաղադրիչների խմբեր։ Զեեմանի երևույթի առաջիև տեսական բացատրությունը տվել է [[Հենդրիկ Լորենց]]ը։ Ըստ դասական էլեկտրոնային տեսության, ատոմում առաձգականորեն կապված էլեկտրոնի տատանումների v<sub>օ</sub> հաճախականությունը արտաքին մագնիսական H դաշտի ազդեցությամբ փոխվում է Δv
:<math>\Delta \nu = (\frac {1} e/{4 4πc\pi m)c} H\frac {e}{m}H</math>

մեծությամբ (e-ն և m-ը էլեկտրոնի [[տարրական էլեկտրական լիցք|լիցքը]] և [[էլեկտրոնի զանգված|զանգվածն]] են, c-ն [[լույսի արագություն]]ն է)։
[[File:Explanation of how the magnetic field on a star affects the light emitted.webm|ձախից|մինի]]
Զեեմանի էֆեկտի ամբողջական բացատրությունը տալիս է [[քվանտային ֆիզիկա|քվանտային տեսությունը]], ըստ որի՝ էներգետիկ մակարդակների ճեղքումը պայմանավորված է ատոմի [[շարժման քանակ]]ի մեխանիկական մոմենտի և դրա հետ կապված [[մագնիսական pմոմենտ|մագնիսական μ մոմենտի]] առկայությամբ։ Մագնիսականμ֊ն մագնիսական դաշտում կարող է դասավորվել միայն որոշակի ձևով, նրա հնարավոր դասավորությունների թիվը հավասար է էներգետիկ մակարդակի այլասերման աստիճանին, այսինքն՝ տվյալ E Էներգիայով ատոմի հնարավոր վիճակների թվին։
 
Մագնիսական դաշտում սμ-ի յուրաքանչյուր դասավորությանը համապատասխան՝ ատոմը ձեռք է բերում լրացուցիչ
:<math>\Delta E = - \mu_{n}H</math>
էներգիա (μ<sub>n</sub>-ը μ-ի պրոյեկցիան է H-ի ուղղությամբ), որի շնորհիվ այլասերումը վերանում է, և մակարդակը ճեղքվում է մի շարք հավասարահեռ ենթամակարդակների։ Քվանտային անցումները տարբեր մակարդակների ենթամակարդակների միջև պայմանավորում են Զեեմանի սպեկտրային գծերի համար։ [[Ռադիոսպեկտրոսկոպիա]]յի մեթոդներով կարելի է դիտել նաև ստիպողական մագնիսական քվանտային անցումները միևնույն մակարդակի ենթամակարդտկների միջև։ Զեեմանի երևույթը դիտվում է նաև մոլեկուլների և բյուրեղևերի սպեկտրներում։
 
== Կիրառություններ ==