«Արյան խումբ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 6.
== Ագլյուտինոգեն-ագլյուտինին փոխազդեցություն==
Էրիթրոցիտների թաղանթի վրա կան բարդ միացություններ` հակածիններ (ագլյուտինոգեններ), որոնք օժտված են հակածնային հատկություններով։ Դրանք կարող են փոխազդել արյան պլազմայի հատուկ [[սպիտակուց]]ների`
Հակածին-հակամարմին ռեակցիայի հետևանքով տեղի է ունենում էրիթրոցիտների սոսնձում՝ [[ագլյուտինացիա]]։ Ըստ այս երևույթի անվան, էրիթրոցիտների թաղանթի հակածինները կոչվում են [[ագլյուտինոգեններ]], իսկ պլազմայի հակամարմինները՝ [[ագլյուտինիններ]]։
Տող 12.
== ABO համակարգ==
[[Image:ABO blood group diagram.svg|right|thumb|350px|''ABO համակարգը'', դիագրամը ցույց է տալիս ABO արյան խմբերը բնորոշող ածխաջրային կապերը]]
Մարդկանց [[արյուն]]ն ըստ
* α և β։ առաջին ([[Արյան խումբը 0|0]])
Տող 139.
Մարդու արյան այլ համակարգերին պատկանող իզոհակածիններն ունեն ավելի փոքր գործնական նշանակություն, քան ABO և ռեզուս համակարգերը, բայց կարևոր են դատաբժշկական բժշկության, [[գենետիկա]]յի, [[Մարդաբանություն|մարդաբանության]] համար։
==
ABO իզոհակածիններից հետո [[գործնական բժշկություն|գործնական բժշկության]] մեջ, ըստ նշանակության, երկրորդ տեղն են գրավում ռեզուս՝ Rh ({{lang-en|Rhesus}}) համակարգի արյան խումբը։ Դա արյան ամենաբարդ համակարգերից է և ներառում է ավելի քան 20 իզոհակածին։ Դրանք հայտնաբերել են ավստրիացի գիտնականներ [[Կարլ Լանդշտայներ]]ը և U. Վիները, 1940-ին՝ [[մակակ-ռեզուս կապիկներ]]ի արյունից ստացված կարմիր մարմնիկների օգնությամբ։ Պարզվել է, որ մարդկանց 85%-ի արյունը ռեզուս դրական է, այսինքն պարունակում է իմունածին հատկությամբ օժտված D ռեզուս գործոն, իսկ 15%-ի մոտ
=== Ռեսուզ հակադրում ===
Ռեզուս-հակադրումը, որը դրսևորվում է [[հեմոլիզային հիվանդություն|հեմոլիզային հիվանդության]] ձևով և երբեմն մահացու ելք ունենում, կարող է առաջանալ, երբ բացասական ռեզուսով մոր օրգանիզմում ռեզուս-դրական պտղի հակածինի (որը նա ժառանգել է դրական ռեզուսով արյուն, ունեցող հորից) ազդեցությամբ (եթե պտղի էրիթրոցիտները թափանցեն մոր օրգանիզմ) գոյանում են հակամարմիններ, որոնք, իրենց հերթին ազդելով պտղի արյան կարմիր մարմնիկների վրա, առաջացնում են դրանց [[հեմոլիզ]] (քայքայում)։ Ռեզուս-հակադրումը կարող է առաջանալ նաև բացասական ռեզուսով անձանց կրկնակի անգամ դրական ռեզուսով արյուն փոխներարկելիս։
== Ժառանգում ==
Արյան խմբային հատկանիշները որոշվում են
# տղամարդը բացառվում է որպես հայր, եթե նրա և մոր արյան մեջ բացակայում է երեխայի օրգանիզմում առկա հակածինը, քանի որ երեխան չի կարող ունենալ ծնողների մոտ բացակայող հակածինը,
# տղամարդը կարող է որպես հայր բացառվել, եթե երեխան չունի այն հակածինը, որը պետք է նրան փոխանցվեր, օրինակ՝ ABO (IV) խմբի արյուն ունեցող տղամարդը չի կարող ունենալ
{| class="wikitable" border="1" style="text-align:center;font-weight:normal"
|+ AB0 արյան խմբերի ժառանգումը
| |||