|
Կոնվենցիայի համաձայն, ցեղասպանության կամ նրա գործողություններից որևէ մեկի մեղավորները պետք է պատժվեն անկախ այն բանից, թե արդյոք նրանք սահմանադրական կարգով ընտրված կառավարողներ, հասարակական գործիչներ են թե մասնավոր անձինք, անկախ այն բանից, թե արդյոք նրանք մասնակցել են ցեղասպանության գործողություններին անձամբ, եղել են հանցագործության մեղսակից, մասնակցել են ցեղասպանության նպատակներով կազմակերպված դավադրության, ցեղասպանության հրահրման կամ ցեղասպանություն կատարելու փորձի (3-րդ և 4-րդ հոդված)։ <ref name="convention-un-hy"/> Կոնվենցիան չի ընդունում ցեղասպանության համար պատժի դեպքում իրավաբանական վաղեմություն․ պատիժը կարող են կայացնել ինչպես ազգային, այնպես էլ այդ նպատակով հատկապես ստեղծված միջազգային ատյանները։ Այդ պատճառով Կոնվենցիայի մասնակից պետությունները պարտավորվում են ընդունել անհրաժեշտ օրենսդրական ակտեր՝ նրա դրույթների իրականացման համար, մասնավորապես իրենց քրեական օրենսդրություններում նախատեսելով ցեղասպանության գործողության համար պատժամիջոցներ (5-րդ և 6-րդ հոդված)։
8-րդ հոդվածի համաձայն․ Կոնվենցիայի յուրաքանչյուր մասնակից կարոդ է դիմել ՄԱԿ համապատասխան մարմնին, [[ՄԱԿ]] դրույթներին համապատասխան, պահանջելով ձեռք առնել, նրա կարծիքով, բոլոր անհրաժեշտ միջոցները՝ ցեղասպանության գործողությունները կանխելու և կասեցնելու համար։
[[Պատկեր:Genocide Convention Participation.svg|right|300px|thumb| Ցեղասպանության կոնցենսիայում մասնակցությունը
{{legend|#00aa00|Ստորագրել և վավերացրել են}}
{{legend|#008000|Միացել են կամ ստորագրած պետության իրավաժահաջորդն են}}
{{legend|#eeee00|Միայն ստորագրել են}}
]]
Կոնվենցիայի մշակման ժամանակ [[ԽՍՀՄ]] ներկայացուցիչը պնդում էր ազգային – մշակութային եղեռնի արգելման վրա, այն է՝ թույլ չտալ այնպիսի միջոցառումներ ու գործողություններ, որոնք ուղղված են բնակչության որևէ խմբի ազգային լեզվի օգտագործման և ազգային մշակույթի դեմ։ Սակայն այդ առաջարկը մերժվեց և չմտավ Կոնվենցիայի մեջ։ ԽՍՀՄ ներկայացուցիչը [[1949]] թվականի [[դեկտեմբերի 16]]-ին [[Կոնվենցիա]]յի ստորագրման ժամանակ վերապահում կատարեց 9-րդ հոդվածի վերաբերյալ․ «Խորհրդային Միությունը իր համար պարտավորեցնող չի համարում 9-րդ հոդվածի այն դրույթները, որոնք նախատեսում են, որ ներկա Կոնվենցիայի պարզաբանման, կիրառման կամ կատարման հարցերի վերաբերյալ Պայմանավորվող կողմերի միջև ծագած վեճերը կողմերից որևէ մեկի պահանջով հանձնվում են [[Միջազգային դատարան]]ի քննարկմանը, և հայտարարում է, որ նման դեպքերում կվարվի այնպես, ինչպես և մինչև այժմ արել է, որ յուրաքանչյուր առանձին դեպքում կպահանջի վիճարկող բոլոր կողմերի համաձայնությունը»։ Նման վերապահությունը ըստ էության ի չիք էր դարձնում 8-րդ հոդվածը։
ԽՍՀՄ մյուս վերապահությունը վերաբերում էր 12-րդ հոդվածին, որտեղ ասվում էր․ որ «Պայմանավորվող կողմերից յուրաքանչյուրը ուզած ժամանակ Միավորված ազգերի կազմակերպության գլխավոր քարտուղարին ուղղված ծանուցման միջոցով կարող է ներկա Կոնվենցիայի գործադրումը տարածել բոլոր այն տարածքների կամ դրանցից մի քանիսի վրա, որոնց արտաքին հարաբերությունների համար նա պատասխանատվություն է կրում»։ Իր անհամաձայնությունը հայտնելով այդ հոդվածին՝ ԽՍՀՄ-ը հաստատում էր, որ, իր կարծիքով, «Կոնվենցիայի բոլոր դրույթները պետք է տարածվեն ինքնակառավարումից զուրկ, ներառյալ խնամարկյալ տարածքների վրա»։ Տվյալ վերապահությունը իր ուժը կորցրել է․ քանի որ ներկայումս խնամարկյալ տարածքներ չեն մնացել։
Այդ Կոնվենցիաս ստորագրած ԽՍՀՄ-ը այդպես էլ իր օրենսդրության մեջ ցեղասպանության մասին հոդվածներ չունեցավ։
== Ծանոթագրություններ ==
| 