Վիքիպեդիա

«Բոինգ 747»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ →‎Վթարներ և պատահարներ: clean up, փոխարինվեց: եւ → և oգտվելով ԱՎԲ
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Օդանավ
| անվանում = Boeing 747
| տիպ = մարդատար օդանավ
| արտադրող = {{դրոշ|չափ=25px|ԱՄՆ}} [[Boeing]]
| պատկեր = Syrian.747sp.arp.750pix.jpg
| նկարագրում =
| մշակող =
| կոնստրուկտոր =
| առաջին թռիչք = 1969թ. փետրվարի 9
| շահագործման սկիզբ =
| շահագործման ավարտ =
| կարգավիճակ = շահագործվող
| հիմնական շահագործող = [[Բրիտանական Ավիաուղիներ]] (52)
| այլ շահագործողներ = [[Cathay Pacific]] (46)<br />[[Korean Air]] (41) <br /> [[Տրանսաերո]] (20)
| արտադրման թվականներ = [[1967]] -
| միավոր արտադրված =
| մշակման արժեք =
| միավորի արժեք = 747-100` [[$]]24մլն ([[1967]])<br />747-200` [[$]]39մլն ([[1976]])<br />747-300` [[$]]82մլն ([[1982]])<br />747-400` [[$]]228-260մլն ([[2007]])
| բազային մոդել =
| առանձին հոդվածներով տարբերակներ = [[Boeing 747-400]] <br /> [[Boeing 747SP]] <br /> [[Boeing 747-8]] <br /> [[Boeing VC-25]] <br /> [[Boeing E-4]] <br /> [[Boeing 747 LCF Dreamlifter|Dreamlifter]] <br /> [[SOFIA]]
| կատեգորիան Վիքիպահեստում =
}}
 
'''Boeing 747''', աշխարհում առաջին հեռագնաց երկհատականի լայնիրան մարդատար օդանավն է։ Ամերիկյան [[Բոինգ|"Boeing"]] ընկերության կողմից ստեղծման պահին Boeing 747-ը եղել է ամենախոշոր, ծանր և տարողունակ օդանավը։ Առաջին թռիչքն իրականացրել է 1969թ. փետրվարի 9-ին։<br />
 
== Հատկանիշները ==
Ունի երկու հարթակ, որոնցից վերևինի երկարությունը ներքևինից զգալիորեն փոքր է։ Վերևի հարթակի բնորոշ "սապատը" այս օդանավին դարձրել է աշխարհի ամենաճանաչվողներից մեկը, տասնյակ ֆիլմերի հերոս և քաղաքացիական օդագնացության խորհրդանիշ։<br />Բոինգ 747-ն ունի նաև իր հատուկ անունը` '''Jumbo Jet''' (Ջամբո Ջեթ) Ամենաերկար հեռավորություն կտրած այս տեսակի օդանավը եղել է ավստրալական Qantas Airways ավիաընկերության 747-ը, որը 1989 թ. կատարել է [[Լոնդոն]]ից [[Սիդնեյ]] անվայրէջք թռիչք, 20 ժամ 9 րոպեում կտրելով 18 հազար կիլոմետր տարածություն։▼
 
▲Ունի երկու հարթակ, որոնցից վերևինի երկարությունը ներքևինից զգալիորեն փոքր է։ Վերևի հարթակի բնորոշ "սապատը" այս օդանավին դարձրել է աշխարհի ամենաճանաչվողներից մեկը, տասնյակ ֆիլմերի հերոս և քաղաքացիական օդագնացության խորհրդանիշ։<br />
Բոինգ 747-ն ունի նաև իր հատուկ անունը` '''Jumbo Jet''' (Ջամբո Ջեթ)<br />
Ամենաերկար հեռավորություն կտրած այս տեսակի օդանավը եղել է ավստրալական Qantas Airways ավիաընկերության 747-ը, որը 1989թ. կատարել է [[Լոնդոն]]ից [[Սիդնեյ]] անվայրէջք թռիչք, 20 ժամ 9 րոպեում կտրելով 18 հազար կիլոմետր տարածություն։<br />
== Պատմությունը ==
[[Պատկեր:Boeing Factory 2002.jpg|մինի|ձախից|220px|747-ի գործարանն Էվերեթում]]
[[Պատկեր:B747-cockpit.jpg|ձախից|մինի|220px|747-200-ի կառավարման վահանը]]
747-ի պատմության սկիզբը կապված է 1960-ականների ուղևորափոխադրումների ծավալների մեծացման հետ<ref name=Norris_Wagner_p13>Norris and Wagner 1997, p. 13.</ref> Կոմերցիոն ավիափոխադրումների ժամանակաշրջանում, որտեղ առաջատարներն էին արդեն դժվարությամբ ուղևորահոսքերն սպասարկող [[Բոինգ 707]]-ը և [[Դուգլաս DC-8]]-ը, եկավ հաջորդելու երկար տարածությունների թռիչքների ժամանակը։<ref name=Norris_Wagner_p13/><ref>[http://www.boeing.com/companyoffices/gallery/images/commercial/707-03.html "Boeing Multimedia Image Gallery 707"]. ''The Boeing Company''. Retrieved: December 8, 2007.</ref>։ Boeing-ի հիմնական սպառող Pan Am ավիաընկերության ղեկավար Խուան Թրիփլի պահանջով Boeing-ն սկսեց մի նոր օդանավ մշակելու աշխատանքները, որն ավելի քան երկու անգամ պետք է մեծ լիներ 707-ից<ref>[http://www.pbs.org/kcet/chasingthesun/innovators/jtrippe.html "Innovators: Juan Trippe."] ''PBS''. Retrieved: December 17, 2007.</ref>։<br />
 
1965թ. Ջո Սաթերը [[Բոինգ 737]]-ի զարգացման թիմից տեղափոխվում է գլխավորելու 747 կարգային համարն ստացած նոր օդանավի մշակման աշխատանքներն իրականացնող խումբը։<ref name=Sutter_p80-4>Sutter 2006, pp. 80–84.</ref> Ավիաընկերությունների պահանջներն առավել հասկանալի լինելու համար Սաթերը նախաձեռնեց իր աշխատանքային խումբը Pan Am և այլ ավիաուղիների հետ համատեղ։ Այդ ժամանակ ընդունված կարծիք կար, որ 747-ն նման հսկաներին վերջո կփոխարինեն գերձայնային օդանավերը<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/852087.stm "Air travel, a supersonic future?."] ''BBC News'', July 17, 2001. Retrieved: December 9, 2007.</ref>։ և դա էր պատճառը, որ սկզբում նախատեսվում էր, որ 747-ը լինելու է ուղևորաբեռնափոխադող։<br />Հսկայական չափսերի Բոինգ 747-ի արտադրության համար [[Վաշինգտոն (նահանգ)|Վաշինգտոն]] նահանգի Էվերեթ քաղաքում կառուցվեց նոր գործարան։
Հսկայական չափսերի Բոինգ 747-ի արտադրության համար [[Վաշինգտոն (նահանգ)|Վաշինգտոն]] նահանգի Էվերեթ քաղաքում կառուցվեց նոր գործարան։
 
1966թ1966 թ. ապրիլին Pan Am-ը $525մլն-ով պատվիրեց 25 հատ 747-100։ [[Սիեթլ]]ում [[Բոինգ|Boeing-ի]] 50-ամյակին նվիրված արարողության ժամանակ պայմանագիրը կնքելիս Խուան Թրիփլը նշեց, որ ըստ 747-ի ծրագիրը գլխավորող Մալքոմ Սթեմփերի "...747-ը լինելու է խաղաղության հզոր մի զենք, որը մարդկության ճակատագրի համար մրցակցելու է [[միջմայրցամաքային հրթիռ]]ների հետ"<ref name=Disc_Chan_747>[http://video.google.com/videoplay?docid=-6853359534780959649 "Great Planes-Boeing 747."] ''Discovery Channel''. Retrieved: October 28, 2007.</ref>։ Որպես առաջին գնորդ<ref name=ucfc747>Rumerman, Judy. [http://web.archive.org/web/20121007143215/http://www.centennialofflight.gov/essay/Aerospace/Boeing_747/Aero21.htm "The Boeing 747."] ''U.S. Centennial of Flight Commission,'' 2003. Retrieved: April 30, 2006.</ref><ref name=infoplease>Noland, David. [http://www.infoplease.com/spot/boeing747.html "Passenger Planes: Boeing 747."] "Info please." (''[[Pearson Education]]''). Retrieved: April 30, 2006.</ref> և մինչև պաշտոնապես պատվիրելուց առաջ մշակման աշխատանքներում ներգրավված լինելու շնորհիվ Pan Am-ը հնարավորություն ուներ ազդելու 747-ի մշակման և զարգացման վրա, մինչ այդ նմանը չեղած օդանավ ստեղծելու համար։▼
 
▲1966թ. ապրիլին Pan Am-ը $525մլն-ով պատվիրեց 25 հատ 747-100։ [[Սիեթլ]]ում [[Բոինգ|Boeing-ի]] 50-ամյակին նվիրված արարողության ժամանակ պայմանագիրը կնքելիս Խուան Թրիփլը նշեց, որ ըստ 747-ի ծրագիրը գլխավորող Մալքոմ Սթեմփերի "...747-ը լինելու է խաղաղության հզոր մի զենք, որը մարդկության ճակատագրի համար մրցակցելու է [[միջմայրցամաքային հրթիռ]]ների հետ"<ref name=Disc_Chan_747>[http://video.google.com/videoplay?docid=-6853359534780959649 "Great Planes-Boeing 747."] ''Discovery Channel''. Retrieved: October 28, 2007.</ref>։ Որպես առաջին գնորդ<ref name=ucfc747>Rumerman, Judy. [http://web.archive.org/web/20121007143215/http://www.centennialofflight.gov/essay/Aerospace/Boeing_747/Aero21.htm "The Boeing 747."] ''U.S. Centennial of Flight Commission,'' 2003. Retrieved: April 30, 2006.</ref><ref name=infoplease>Noland, David. [http://www.infoplease.com/spot/boeing747.html "Passenger Planes: Boeing 747."] "Info please." (''[[Pearson Education]]''). Retrieved: April 30, 2006.</ref> և մինչև պաշտոնապես պատվիրելուց առաջ մշակման աշխատանքներում ներգրավված լինելու շնորհիվ Pan Am-ը հնարավորություն ուներ ազդելու 747-ի մշակման և զարգացման վրա, մինչ այդ նմանը չեղած օդանավ ստեղծելու համար։
== Բնութագրական տվյալները ==
[[Պատկեր:Giant planes comparison.svg|մինի|160px|upright=0.9|Չորս ամենախոշոր նավերի համեմատությունը`
{{legend|#d6c35b|[[Hughes H-4 Hercules]]}}
{{legend|#7fdf8a|[[Անտոնով Ան-225]]}}
Տող 73 ⟶ 57՝
 
== Վթարներ և պատահարներ ==
2010թ2010 թ. սեպտեմբերի դրությամբ 747-ը կապ է ունեցել 124 օդային աղետի հետ<ref>[http://aviation-safety.net/database/dblist.php?Type=104 "Boeing 747 incidents."] ''Aviation-Safety.net'', September 3, 2010. Retrieved: September 3, 2010.</ref>, որից 49 դեպքում եղել է օդանավի կործանում<ref>[http://aviation-safety.net/database/dblist.php?field=typecode&var=104%&cat=%1&sorteer=datekey&page=1 "Boeing 747 hull-loss occurrences."] ''Aviation-Safety.net'', September 3, 2010. Retrieved: September 3, 2010.</ref> և ընդյհանուր առմամբ` 2852 զոհ 31 աղետների ժամանակ<ref>[http://aviation-safety.net/database/type/type-stat.php?type=104 "Boeing 747 Accident Statistics."] ''Aviation-Safety.net'', Retrieved: December 16, 2009.</ref>։
Վթարներից մի քանիսի պատճառ են համարվում նախագծման թերությունները, մյուս պատահարները հետևանք են անձնակազմի, երկրային վերահսկողության սխալների։ 1983թ. կորեական օդանավը կործանվել է խորհրդային ռազմական օդանավի կողմից այն բանից հետո, երբ հատել էր սահմանը։ Դրանից հետո էր, որ նախագահ [[Ռոնալդ Ռեյգան]]ը թույլատրեց GPS ռազմական համակարգն օգտագործել քաղաքացիական նպատակներով<ref name=KAL007>[http://www.america.gov/xarchives/display.html?p=washfile-english&y=2006&m=February&x=20060203125928lcnirellep0.5061609 "United States Updates Global Positioning System Technology."] ''america.gov,'' February 3, 2006. Retrieved: January 9, 2012.</ref>։
 
<br />
Նախագծման սխալների հետևանք է համարվում 1996թ1996 թ. հուլիսի 17-ին տեղի ունեցած վթարը, երբ կարճ միացումից բոցավառվել էր վառելիքի տարողությունը<ref name=TWA_800_final>{{cite journal |title=Aircraft Accident Report: In-flight Breakup Over the Atlantic Ocean Trans World Airlines Flight 800 |journal=NTSB/AAR-00/03 |url=http://www.ntsb.gov/doclib/reports/2000/AAR0003.pdf |publisher= National Transportation Safety Board |format=PDF |date=August 23, 2000 |pages= |accessdate=June 24, 2013}}</ref>
{| class="wikitable"
!width="150"|Նավի համարը
Տող 214 ⟶ 198՝
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
 
== Արտաքին հղումներ ==
{{commons|Boeing 747}}
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Բոինգ_747» էջից