«Օրգանական ճարտարապետություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Գլխավորապես տարածված էր [[ԱՄՆ]]–ում և [[Արևմտյան Եվրոպա]]յում՝ հատկապես [[30]]–[[50]]-ական թվականներին։ Կենսաբանության էվոլյուցիոն տեսության ազդեցությամբ [[1890]]-ական թվականներին ամերիկացի ճարտարապետ Լ․ Սալիվենը ձևակերպել է օրգանական ճարտարապետությյան գաղափարները, որոնք իր տեսական աշխատություններում և ստեղծագործությամբ հետագայում զարգացրեց նրա աշակերտ Ֆ․ Լ․ Ռայթը։

Ճարտարապետության տարածության առանձին մասերի ընդգծված առանձնացման կլասիցիստական մեթոդին Ռայթը հակադրեց «ճարտարապետության տարածության անընդմիջության» գաղափարը, այն սկզբնապես կիրառելով ամերիկյան այսպես կոչված «պրերիաների տների» նախագծերում (Ուիլլիտսի տունը, Հայլենդ–Պարկ, [[Իլինոյս|Իլինոյս նահանգ]], [[1902]], Ռոբիի տունը, [[Չիկագո]], [[1909]])։

Կառույցը նախապես դիտելով որպես բնապատկերի անքակտելի մաս, այն ռոմանտիկորեն ներդաշնակելով նրան, դրսևորելով բնական շինանյութի յուրահատկությունները՝ Ռայթը միաժամանակ ժխտում էր արտաքին մակերեսային նմանությունները բնության օրգանական ձևերին։ Պայքարելով ֆունկցիոնալիզմի տեխնիցիստական ծայրահեղությունների դեմ՝ Օրգանականօրգանական ճարտարապետությունը, [[1930]]-ական թվականների կեսին դարձավ ժամանակակից ճարտարապետության տարածված ուղղություններից՝ ֆունկցիոնալիզմին հակադրելով մարդու հոգեբանական պահանջմունքները ի նկատի ունենալով Օրգանականօրգանական ճարտարապետության գալաֆարների ազդեցությամբ սկանդինավյան երկրներում կազմավորվեցին ռեգիոնալ ճարտարապետության դպրոցներ (օրինակ, [[Ֆինլանդիա]]յում Ա․ Աաչտոյի և այլոց ստեղծագործությունները)։

== Կիրառություններ ==
[[ԱՄՆ]]–ում Օրգանականօրգանական ճարտարապետության սկզբունքները կիրառել է ճարտարապետության այսպես կոչված, «Կալիֆոռնիայի դպրոցը»՝ Ռ․ Նյոտրայի գլխավորությամբ։ [[1940]]-ական թվականների 2-րդ կեսին Օրգանականօրգանական ճարտարապետության տեսությանը հարեց իտալացի ճարտարապետ Պ․ Ձևին․ [[1945]] թվականին [[Հռոմ|Հռոմում]] ստեղծվեց АРАО խումբը (''Associazione per l՝Architettura Organica''՝ Օրգանական ճարտարապետության ասոցիացիա), որն իր ծրագրում ընդգծում էր իրենց նկրտումների հումանիստական ուղղվածությունը։ Մակայն
Սակայն Օրգանականօրգանական ճարտարապետության ուղղությունը ընդհանուր առմամբ զերծ էր գաղափարական հստակությունից։ Վերացական հումանիստական գաղափարները Օրգանականօրգանական ճարտարապետությունից հեռացնում էին ճարտարապետության առջև ծառացած հրատապ սոցիալական խնդիրների լուծումից։ Նրա ծրագրային ձգտումը դեպի անհատականացում հնարավորություն չէր ընձեռում շինարարության մեջ կիրառելու ստանդարտացման և ինդուստրացման մեթոդները։ Ուտոպիական (դեղուրբանիզմի) տարրերը հակասում էին [[1939]]–[[1945]] թվականների համաշխարհային պատերազմից հետո առաջացած իրական ճարտարապետաշինական խնդիրներին՝ ինդուստրիալ զանգվածային շինարարության իրականացմանը։ Այս ամենը նվազեցնում էր Օրգանական ճարտարապետության ընդգրկման ոլորտը, այն սահմանափակելով մենատների, վիլլաների և քաղաքամերձ հյուրանոցների շինարարությամբ։ Ռայթի մահից ([[1959]]) հետո Օրգանական ճարտարապետությունը վերջնականապես լուծվեց [[1960]]-ական թվականներին ճարտարապետական տարբեր միտումներում։ Օրգանական ճարտարապետության մշակած աոանձին եղանակներ, ձևաստեղծման որոշ ընդհանուր սկզբունքներ լայնորեն կիրառվում են ժամանակակից ճարտարապետության և գեղարվեստական ձևաստեղծման մեջ։