«Ռետրոտրանսպոզոն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Նոր էջ «|right|Ռետրոտրանսպոզոնի կյանքի ցիկլը|440px '''Ռետրոտրանսպոզոն''' (կոչվում են նաև ''տ...»:
 
No edit summary
Տող 1.
[[Պատկեր:Retrotransposons.png||right|Ռետրոտրանսպոզոնի կյանքի ցիկլը|440px]]
 
'''Ռետրոտրանսպոզոն''' (կոչվում են նաև ''տրանսպոզոններ ՌՆԹ միջնորդով''), [[Գենետիկա|գենետիկական]] տարրեր, որոնք կարող ենք բազմապատիկ անգամ մեծացնել իրենց քանակը [[Գենոմ|գենոմում]]: Տարածված են [[Կորիզավորներ|էուկարիոտիկ]] օրգանիզմների մեծ մասում: Կազմում են տրանսպոզոնների երկու ենթադասերից մեկը. ի տարբերություն մյուսիմյուս ենթադասի, ռետրոտրանսպոզոններին անհրաժեշտ է միջնորդ [[ՌՆԹ]]-ի տեսքով:
 
Հատկապես տարածված են [[Բույսեր|բույսերում]], որտեղ կազմում են [[Բջջակորիզ|կորիզային]] ԴՆԹ-ի նշանակալից մասը: Օրինակ [[Եգիպտացորեն|եգիպտացորենի]] գենոմի 49-78% կազմված է ռետրոտրանսպոզոններից<ref name=SanMiguelandBennetzen>{{cite journal |author=SanMiguel P, Bennetzen JL |title=Evidence that a recent increase in maize genome size was caused by the massive amplification of intergene retrotranposons |journal=Annals of Botany |volume=82 |issue=Suppl A |pages=37–44 |year=1998 |url=http://aob.oxfordjournals.org/cgi/reprint/82/suppl_1/37.pdf |doi=10.1006/anbo.1998.0746}} {{ref-en}}</ref>: Իսկ [[Ցորեն|ցորենի]] գենոմի 90% կազմում են կրկնվող տարրերը և 68%՝ տրանսպոզոնները<ref name=LiandGill>{{cite journal |author=Li W, Zhang P, Fellers JP, Friebe B, Gill BS |title=Sequence composition, organization, and evolution of the core Triticeae genome |journal=Plant J. |volume=40 |issue=4 |pages=500–11 |date=նոյեմբեր, 2004 |pmid=15500466 |doi=10.1111/j.1365-313X.2004.02228.x |url=http://www.blackwell-synergy.com/doi/abs/10.1111/j.1365-313X.2004.02228.x}} {{ref-en}}</ref>: ԿաթնասուններԿաթնասունների դեպքում գենոմի կեսը (45% - 48%) տրանսպոզոններ են կան վերջիններիս մնացորդներ: Մարդկային գենոմի 42% կազմված է ռետրոտրանսպոզոններից, իսկ 2-3% [[ԴՆԹ տրանսպոզոններ|ԴՆԹ տրանսպոզոններից]]<ref name=Landeretal>{{cite journal |vauthors=Lander ES, Linton LM, Birren B, etal |title=Initial sequencing and analysis of the human genome |journal=Nature |volume=409 |issue=6822 |pages=860–921 |date=փետրվար, 2001 |pmid=11237011 |doi=10.1038/35057062 |url=http://www.nature.com/nature/journal/v409/n6822/full/409860a0.html}} {{ref-en}}</ref>:
 
Տարբերում են ռետրոտրանսպոզոնների երկու տեսակ — ռետրոտրանսպոզոններ երկար ծայրային կրկնություններով ({{lang-en|LTR, long terminal repeats}}), և ռետրոտրանսպոզոններ առանց այդ կրկնությունների:
Տող 11.
Ռետրոտրանսպոզոնների կրկնապատկումը ՌՆԹ միջնորդի օգնությամբ ստեղծում է սեփական բազմաթիվ պատճեններ, որի հետևանքով գենոմի չափսը կարող է արագորեն աճել: Ռետրոտրանսպոզոններն ընդունակ են նաև ինսերցիայի (ներդրում) եղանակով առաջացնելու տարատեսակ մուտացիաներ:
Ռետրոտրանսպոզոնները գործում են հետևյալ կերպ՝ նախ նրանք սինթեզում են կոմպլեմենտար ՌՆԹ շղթա, ապա այն դարձյալ ետ են վերածում [[ԴՆԹ]] շղթայի, որն արդեն կարող է ներդրվել գենոմի որևորևէ տեղամասում: ՌՆԹ-ից ԴՆԹ անցումը իրականացվում է տրանսպոզոնների կողմից կոդավորվող [[Հակադարձ տրանսկրիպտազներ|հակադարձ տրանսկրիպտազների]] ({{lang-en|reverse transcriptase}}) միջոցով<ref>{{cite journal |vauthors=Dombroski BA, Feng Q, Mathias SL, etal |title=An in vivo assay for the reverse transcriptase of human retrotransposon L1 in Saccharomyces cerevisiae |journal=Mol. Cell. Biol. |volume=14 |issue=7 |pages=4485–92 |date=հուլիս, 1994 |pmid=7516468 |pmc=358820 }} {{ref-en}}</ref>:
 
Կուտակված բազմաթիվ մուտացիաների պատճառով տրանսպոզոնների մեծ մասն ակտիվ չէ: