«Կլիմայագիտություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

 

Մթնոլորտի բարձր շերտերի կլիման ուսումնասիրում Է [[ագրոկլիմայագիտություն]]ը, երկրամերձ շերտինը՝ [[միկրոկլիմայգիտություն]]ը, հնէակլիմայագիտությունը ([[պալեոկլիմայագիտություն]]) զբաղվում է երկրաբանական և պատմական անցյալի կլիմաների ուսումնասիրությամբ։ Կիրառական ուղղություններից են կենսաբանական, գյուղատնտեսական, կուրորտային, բժշկական, ինչպես նաև ավիացիոն, տրանսպորտային, [[շինարարական կլիմայագիտություն]]ը։ Կլիմայագիտության նախնական գաղափարները ձևավորվել են [[Հին Հունաստան]]ում։ Հույները արեգակի ճառագայթների անկման անկյան հիման վրա տվեցին երկրի կլիմաների առաջին դասակարգումը՝ մեկ տաք, երկու բարեխառն և երկու ցուրտ գոտիներ։ XVII—XVIII դարերում երևան եկան առաջին կլիմայական նկարագրությունները՝ կատարված գործիքային դիտարկումների հիման վրա։ [[է. Հալլեյ]]ը, [[Ջ. Հեղլի]]ն, [[Մ. Լոմոնոսով]]ը առաջինը հայտնեցին այն միտքը, որ մթնոլորտի շրջանառությունը ազդում է կլիմայի վրա։ XIXդ. սկզբին գերմանացի բնագետ Ա. Հումբոլդտը զբաղվեց երկրի կլիմաների սիստեմատիկ ուսումնասիրությամբ և կազմեց առաջին կլիմայական քարտեզները։ XIX դ. 2-րդ կեսից կլիմայական հետազոտություններ սկսվեցին Ռուսաստանում, որոնք կենտրոնացված էին 1849-ին բացված Գլխավոր ֆիզիկական դիտարանում։ Կլիմայական հետազոտություններ են կատարել [[Գ. Վիլդ]]ը, Ա. Ի. Վոյեյկովը, ավելի ուշ՝ [[Ա. Կամինսկի]]ն, Լ. Ս. Բերգը, Վ. Ցու. Վիզեն և այլք։ XX դ. ընդարձակվեց օդերևութաբանական կայանների ցանցը՝ ընդգրկելով նաև արևադարձային գոտին, Արկտիկան, Անտարկտիկան և օվկիանոսները։ Այդ ուղղությամբ հսկայական աշխատանք կատարվեց [[ԽՍՀՄ]]-ում։ XX դ. կեսերին բազմաթիվ երկրներում երևան եկան ֆունդամենտալ տեղեկատուներ, հրատարակվեցին աշխարհամասերի, օվկիանոսների և առանձին ռեգիոնների կլիմայական ատլասներ ու մենագրություններ։ Միջազգային համագործակցության կարգով 1971-ին հրատարակվեց աշխարհի կլիմայական ատլասը։ ԽՍՀՄ-ում լույս տեսան բազմահատոր կլիմայական տեղեկատուներ, երկհատոր կլիմայական ատլասը, ծովային, [[Արկտիկա]]յի և [[Անտարկտիկա]]յի ատլասների կլիմայական քարտեզները։ Ընդարձակվեց [[աերոլոգիա]]կան դիտարկումների ցանցը, որը հնարավորություն տվեց բազմաթիվ աերոլոգիական ամփոփումներ հրատարակելու։ Կլիմայագիտության նոր ուղղությունների առաջացումը նպաստեց օդերևութաբանական նյութերի կլիմայական մշակման մեթոդների զարգացմանը։ Միջինների մեթոդի հետ մեկտեղ (Ե. Ս. Ռուբինշտեյն, Օ. Ա. Դրոզդով և այլք) 20-ական թվականներին առաջացան կլիմայական վերլուծության կոմպլեքսային (Ե. Ե. Ֆեոդորով, Լ. Ա. Չուբուկով) և դինամիկ ([[Տ. Րերժերոն]], [[Բ. Ալիսով]], [[Ս. Իյրոմով]], [[Խ. Պողոսյան]] և այլք) մեթոդներ։ XX դ. կեսերին կլիմայագիտության մեջ կիրառվեցին կլիմայի ուսումնասիրության հաշվեկշռային մեթոդները (Ա. Ա. Գրիգորն և այլք)։